"Obowiązek będzie dotyczył wyłącznie miast liczących powyżej 100 tys. mieszkańców, w których zgodnie z danymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, zostanie odnotowane przekroczenie dopuszczalnego średniorocznego poziomu dwutlenku azotu (NO2) - obecnie, według danych za 2023 r. obowiązkiem tym objęte zostaną cztery polskie miasta: Warszawa, Kraków, Wrocław oraz Katowice" - napisał resort w informacji o projekcie.
Projekt ustawy zakłada też możliwość podjęcia uchwały o zniesieniu strefy czystego transportu, w przypadku, gdy na terenie miasta przez trzy kolejne lata nie zostaną odnotowane przekroczenia dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń w powietrzu.
"Samorządy w dalszym ciągu same będą określać zasady funkcjonowania stref czystego transportu, w tym zakres terytorialny, albowiem to one prowadzą kompleksową politykę w tym zakresie i dalej będą miały możliwość nadawania indywidualnych wyłączeń (np. dla mieszkańców)" - napisano.
Strefa Czystego Transportu w Warszawie od 1 lipca
MKiŚ przypomina, że warunkiem utworzenia stref jest przeprowadzenie kompleksowych konsultacji z mieszkańcami uchwały w sprawie ustanowienia strefy czystego transportu.
"Jako przykład powstałej już strefy należy wskazać Warszawę, w której od 1 lipca 2024 r. obowiązują przepisy związane z funkcjonowaniem strefy czystego transportu. Samorządy wprowadzają zmiany stopniowo. Obszar strefy obejmie tylko 7 proc. powierzchni miasta, a pierwsze wymogi dotyczą pojazdów benzynowych wyprodukowanych przed 1997 rokiem oraz z silnikiem Diesla wyprodukowanych przed 2005 r., co stanowi jedynie około 3 proc. pojazdów w Warszawie, z czego około połowa to pojazdy należące do mieszkańców Warszawy, którzy są objęci wyłączeniem do końca 2027 r." - dodano.
Ponadto, zgodnie z projektem, obowiązek zakupu wyłącznie autobusów zeroemisyjnych będzie dotyczył gmin liczących powyżej 100 tys. mieszkańców, Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz podmiotów, które świadczą na rzecz gmin usługę komunikacji miejskiej.
Przypomniano, że samorządy mogą korzystać ze wsparcia wymiany autobusów na zeroemisyjne ze środków krajowych i unijnych.
Realizacja kamieni milowych z KPO
Z drugiej strony zniesiony ma być obowiązek wykonywania, zlecania lub powierzania wykonania zadań publicznych z zapewnieniem odpowiedniego udziału pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym.
"Zmiana podyktowana jest zrównoważeniem obciążeń nakładanych na największe miasta. Obecnie obowiązujące regulacje w tym zakresie, z uwagi na wzrost kosztów towarów i usług mogą stanowić duże obciążenie dla samorządów" - uzasadniono.
Projekt resortu klimatu związany jest z realizacją dwóch kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy zawartych w komponencie E - Zielona, Inteligentna mobilność.
"Wprowadzane zmiany przyczynią się do poprawy jakości powietrza poprzez redukcję emisji pochodzących z transportu. Badania pokazują, że w związku ze złą jakością powietrza, co roku przedwcześnie umiera w Polsce około 50 000 ludzi - to tak, jakby z mapy rok w rok znikało miasto wielkości Skierniewic" - podkreślają autorzy projektu.
Planowany termin przyjęcia przez rząd projektu ustawy, który w wykazie znajduje się pod numerem UD52, to IV kwartał 2024 r.
