W sprawie obliczania wartości pomocy publicznej

Celem przedkładanego nowelizacji jest określenie sposobu przeliczania wartości pomocy udzielanej w różnych formach na odpowiadającą jej wielkość dotacji. Metodę tego przeliczania opracowano na podstawie regulacji i doświadczeń Unii Europejskiej.

Zgodnie z praktyką stosowaną w państwach Unii Europejskiej, obliczenia ekwiwalentu dotacji dokonywane są przy założeniach niezmienności podstawowych parametrów, takich jak: stopy odniesienia, preferencyjna stopa kredytowa i podatki.

Dzięki przeliczeniu kwoty każdej pomocy na równą jej wartość dotacji możliwe jest porównanie wielkości realnej pomocy otrzymywanej przez przedsiębiorcę. Takie rozwiązanie jest zgodne ze stosowaną w Unii Europejskiej praktyką, która umożliwia jednocześnie analizowanie i nadzorowanie pomocy publicznej.

W nowelizacji zdefiniowano wszystkie używane w przepisach terminy i określenia, dzięki czemu osiągnięto większą przejrzystość regulowanych problemów. Chodzi m.in. o następujące terminy:

· stopa odniesienia - oznacza średniomiesięczną stopę oprocentowania WIBOR dla sześciomiesięcznych kredytów WIBOR z miesiąca poprzedzającego dzień podjęcia decyzji o udzieleniu pomocy, powiększoną o cztery punkty procentowe. Jest to rozwiązanie najbardziej neutralne i łatwe w stosowaniu (jeśli płatności dokonywane są co kwartał, to stopy procentowe trzeba podzielić przez 4, a jeśli co miesiąc - to przez 12);

- dyskontowanie - pozwala przeliczyć wartość przyszłych transferów pieniężnych na odpowiadającą im aktualną wartość, z uwzględnieniem wartości pieniądza w czasie. Tego zabiegu rachunkowego dokonuje się również przy wykorzystaniu średniomiesięcznej stopy WIBOR dla sześciomiesięcznych kredytów z miesiąca poprzedzającego dzień podjęcia decyzji o udzieleniu pomocy;

- stawka podatkowa - zgodnie z praktyką unijną, przyjmuje się, że beneficjent pomocy płaci najwyższą stawkę podatku dochodowego oraz nie korzysta z żadnych innych ulg i zwolnień.

Dotacja jest najbardziej przejrzystą formą pomocy publicznej i nie wymaga żadnych przeliczeń przy ustalaniu elementu pomocowego, ponieważ jest nim właśnie kwota owej dotacji. Dotacje są opodatkowane (możliwe jest zwolnienie z tego obowiązku w szczególnych przypadkach). W rozporządzeniu podano wzór na obliczanie ekwiwalentu dotacji netto. Również ulga podatkowa jest formą pomocy, odpowiadającą co do wartości kwocie należnej do zapłacenia. Generalnie można wyróżnić dwa przypadki jej występowania:

1. pomoc polegająca na obniżeniu wysokości podatku - w tym przypadku ekwiwalentem dotacji jest wysokość obniżenia podatku;

2. pomoc polegająca na obniżeniu podstawy opodatkowania - ekwiwalentem dotacji jest zmniejszenie podstawy opodatkowania pomnożone przez stawkę podatku dochodowego.

Określono również ekwiwalent dotacji w przypadku pożyczek i kredytów preferencyjnych. Przyjęta w tych przypadkach metoda jest skomplikowana ze względu na rozłożenie w czasie korzyści z udzielonej pomocy oraz różne warianty obsługi kredytu i pożyczki.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej udzielanej na prace badawczo-rozwojowe.

Przedkładany projekt rozporządzenia jest wykonaniem delegacji zawartej w ustawie z 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Jego zasadniczym celem jest dostosowanie przepisów dotyczących pomocy publicznej przeznaczanej na badania i rozwój do ustawodawstwa unijnego.

Zapewnienie polskiemu przemysłowi międzynarodowej konkurencyjności jest jednym z priorytetów wpisanych do programów rządowych. Ich realizacja wymaga prowadzenia prac badawczo-rozwojowych, które doprowadzą do modernizacji struktury produkcji oraz wzrostu udziału produktów i usług charakteryzujących się nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi. Działalność badawczo-rozwojowa wiąże się z dużymi nakładami, wysokim ryzykiem niepowodzenia oraz długą drogą do rynkowego zastosowania wyników tych prac.

Projekt rozporządzenia określa maksymalne wielkości pomocy publicznej na prace badawczo-rozwojowe oraz precyzuje rodzaje kosztów kwalifikujących się do objęcia tą pomocą. Uwzględniono ich następujące rodzaje:

- wynagrodzenia osób zatrudnionych przy pracach badawczo-rozwojowych;

- aparaturę i sprzęt, grunty i budynki oraz wartości niematerialne i prawne wykorzystywane do tej działalności;

- ekspertyzy i opinie;

- zużycie materiałów i energii wraz z innymi kosztami operacyjnymi.

Ponadto w rozporządzeniu zawarto przepisy dotyczące intensywności pomocy dla poszczególnych rodzajów prac badawczo-rozwojowych oraz w stosunku do małych i średnich przedsiębiorców oraz prac badawczo-rozwojowych prowadzonych na terenach o poziomie PKB na jednego mieszkańca niższym niż 75 proc. średniego PKB na jednego mieszkańca w państwach Wspólnoty Europejskiej jako całości.

Przyjęto również zasadę, że badania podstawowe, prowadzone na rzecz przedsiębiorców bądź we współpracy z nimi, można finansować ze środków publicznych do 100 proc. poniesionych kosztów, pod warunkiem szerokiego udostępnienia wyników tych badań zainteresowanym podmiotom.

W przypadku badań przemysłowych intensywność pomocy publicznej dla przedsiębiorców nie może (poza wyszczególnionymi sytuacjami) przekraczać 50 proc. kosztów badań. Dopuszczalne jest również otrzymanie większej pomocy publicznej, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów, takich m.in. jak: objęcie prac europejskim programem badań i rozwoju czy prowadzenie ich na terenach o niskim poziomie rozwoju.

Wejście w życie przepisów rozporządzenia nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze budownictwa okrętowego.

Przepisy rozporządzenia dostosowują regulacje prawne do przepisów prawa Unii Europejskiej w dziedzinie pomocy publicznej dla sektora budownictwa okrętowego.

W projekcie rozporządzenia określono zakres podmiotowy tych przepisów, uwzględniający przedsiębiorców zaliczanych do sektora budownictwa okrętowego (regulacje te będą dotyczyć przedsiębiorstw zajmujących się budową statków pełnomorskich o pojemności nie mniejszej niż 100 GT, ich naprawą i konserwacją oraz generalną odbudową statków pełnomorskich o wskazanej wcześniej pojemności).

Pomoc publiczną można przeznaczać na:

- restrukturyzację przedsiębiorstw tej branży - jest udzielana tylko raz, a warunkiem jej udzielenia jest nieodwracalne zmniejszenie zdolności produkcyjnych przedsiębiorcy, występujące przez co najmniej 10 lat;

- prace badawczo-rozwojowe,

- ochronę środowiska;

- szkolenia bezpośrednio związane z rozwojem przedsiębiorstw;

- pokrycie kosztów bieżącej działalności przedsiębiorców - pomoc dotyczy wspierania zawierania i realizacji kontraktów na produkcję lub generalną odbudowę;

- całkowite lub częściowe zaprzestanie prowadzenia działalności - pomoc przeznaczona jest na pokrycie kosztów osłon socjalnych, usług doradczych oraz przekwalifikowania się zwalnianych przez przedsiębiorcę pracowników; można ją również wykorzystać na przebudowę budynków i prace dostosowawcze urządzeń i infrastruktury technicznej.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze górnictwa węgla.

W rozporządzeniu określono warunki dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze górnictwa węgla kamiennego. Może być udzielona na pokrycie kosztów związanych z:

- restrukturyzacją przedsiębiorstw;

- pracami badawczo-rozwojowymi;

- ochroną środowiska;

- szkoleniem dla potrzeb określonych przedsiębiorców;

- rozwojem przedsiębiorstw oraz inwestycjami dotyczącymi dostępu do złóż węgla.

Pomoc publiczna na restrukturyzację w sektorze górnictwa węgla kamiennego jest bezpośrednio związana z realizacją programu rządowego dotyczącego restrukturyzacji tego sektora gospodarki.

Przedsiębiorstwa górnicze Unii Europejskiej są już zrestrukturyzowane. Zaakceptowanie przez Komisję Europejską programu restrukturyzacji sektora górnictwa węgla i wpisanie go na listę tzw. pomocy istniejącej, będącej załącznikiem do Traktatu Akcesyjnego, umożliwi jej udzielanie również po akcesji, do momentu osiągnięcia przez polskich przedsiębiorców długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze hutnictwa żelaza i stali.

Rozporządzenie dotyczy przedsiębiorców prowadzących działalność związaną z produkcją żeliwa i stali oraz stopów żelaza, produkcją rur stalowych, przewodów rurowych oraz obróbką wstępną żeliwa i stali. Pomoc publiczna w tym sektorze uzasadniona jest koniecznością dokonania niezbędnych przekształceń społeczno-gospodarczych, które wynikają z nadwyżki mocy produkcyjnych, przerostów zatrudnienia i trwałego spadku popytu na wymienione wyroby.

Pomoc publiczna będzie dotyczyć:

- restrukturyzacji przedsiębiorstw;

- utworzenia nowych miejsc pracy bądź utrzymania dotychczasowego poziomu zatrudnienia pracowników;

- prac badawczo-rozwojowych;

- ochrony środowiska;

- szkolenia przedsiębiorców bezpośrednio związanych z rozwojem ich firm;

- osłon i wypłat dla zwalnianych pracowników pod warunkiem, że nastąpiło to w związku z częściowym lub całkowitym zaprzestaniem działalności w sektorze hutnictwa;

- całkowitego zaprzestania działalności (w tym przypadku wielkość pomocy nie może przekroczyć wartości księgowej majątku firmy).

Zgodnie z prawem obowiązującym w Unii Europejskiej, pomoc na restrukturyzację sektora żelaza i stali nie jest dopuszczalna. Jednakże w ramach negocjacji przedakcesyjnych Polska uzyskała zgodę na udzielenie pomocy niezbędnej dla skutecznej restrukturyzacji tego sektora.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze motoryzacyjnym.

Projekt rozporządzenia określa szczegółowe warunki dopuszczalności pomocy publicznej dla przedsiębiorców prowadzących działalność w sektorze motoryzacyjnym, z uwzględnieniem produkcji, montażu oraz prac projektowo-wdrożeniowych, dotyczących:

- silników spalinowych i ze spalaniem wewnętrznym;

- samochodów osobowych,

- pozostałych pojazdów mechanicznych przeznaczonych do przewozu osób;

- samochodów ciężarowych;

- nadwozi pojazdów mechanicznych.

Przepisy rozporządzenia obejmują również przedsiębiorców zajmujących się dostawą komponentów używanych w procesie produkcyjnym, montażu lub biorących udział w pracach projektowo-wdrożeniowych.

Pomoc publiczna, podobnie jak w innych sektorach, będzie przeznaczana m.in. na restrukturyzację, utrzymanie poziomu zatrudnienia lub tworzenie nowych miejsc pracy, ochronę środowiska, szkolenia.

Najważniejsza jest jednak możliwość udzielenia pomocy publicznej na nowe inwestycje, pod warunkiem, że będzie przeznaczona na zakup środków trwałych, niezbędnych do utworzenia nowego przedsiębiorstwa lub rozbudowy już istniejącej firmy.

Wielkość pomocy nie może przekroczyć maksymalnej intensywności pomocy regionalnej określonej dla danego obszaru. Do końca 2003 roku na projekty inwestycyjne, których koszty przekraczają 50 mln euro, bądź łączna wartość pomocy wspierającej inwestycje przekracza 5 mln euro, kwota pomocowa może wynosić 30 proc. maksymalnej wielkości pomocy określonej dla danego obszaru objętego pomocą regionalną. Od 2004 roku pomoc będzie zróżnicowana w zależności od wartości inwestycji.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze włókien syntetycznych.

Projekt rozporządzenia został opracowany na podstawie regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej, dotyczących sektora włókien syntetycznych, którego przedsiębiorstwa prowadzą działalność obejmującą:

- procesy formowania lub teksturowania włókien syntetycznych i przędzy z włókien powstałych na bazie poliestru, poliamidu, akrylu lub polipropylenu;

- procesy polimeryzacji i polikondensacji;

- dodatkowe procesy związane z formowaniem lub teksturowaniem.

Przeznaczenie pomocy publicznej może obejmować: restrukturyzację, prace badawczo-rozwojowe, utrzymanie zatrudnienia lub utworzenie nowych miejsc pracy, ochronę środowiska, szkolenia i pokrycie kosztów bieżącej działalności przedsiębiorcy. Warunkiem jest stosowanie ogólnych zasad przewidzianych ustawą o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze żeglugi morskiej.

Rozporządzenie określa zakres i maksymalne wielkości pomocy w sektorze żeglugi morskiej oraz szczegółowe warunki dopuszczalności tej pomocy. Chodzi przede wszystkim o:

- przywrócenie międzynarodowej konkurencyjności tej branży;

- powstrzymanie procesu przechodzenia polskich statków pod obce bandery;

- utrzymywanie zatrudnienia polskich kadr pływających;

- podjęcie przez polski przemysł okrętowy budowy statków dla armatorów krajowych.

Zdefiniowano zakres przedmiotowy obowiązywania rozporządzenia i określono przedsiębiorców zaliczanych do sektora żeglugi morskiej.

Stworzono możliwość udzielania pomocy publicznej krajowym stoczniom produkcyjnym i remontowym, realizującym kontrakty dla przedsiębiorców prowadzących działalność w sektorze żeglugi morskiej. Pomoc ta nie może naruszać postanowień rozporządzenia Rady Europy z 29 czerwca 1998 roku, ustanawiającego nowe przepisy w sprawie pomocy dla przemysłu okrętowego.

Pomoc publiczna w sektorze żeglugi morskiej może być udzielana przedsiębiorcom powiązanym. W rozporządzeniu ustalono definicję tej kategorii przedsiębiorców.

Określono dopuszczalne przeznaczenia pomocy, formy i warunki jej udzielania, ze szczególnym uwzględnieniem pomocy inwestycyjnej. Określono maksymalną intensywność takiej pomocy, obejmującej wszystkie formy dopuszczalne przez wytyczne Wspólnoty Europejskiej.

Wprowadzono ponadto możliwość przeznaczenia pomocy inwestycyjnej na poprawę bezpieczeństwa morskiego oraz na ochronę środowiska morskiego. Z uwagi na stale podnoszone standardy bezpieczeństwa morskiego, w sposób szczególny zwiększono pomoc na zadania związane z poprawą bezpieczeństwa morskiego.

Rozporządzenie jest zgodne z prawem Unii Europejskiej.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy doraźnej oraz pomocy na restrukturyzację przedsiębiorstw.

Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie delegacji ustawy z 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.

Celem tego rozporządzenia jest dostosowanie regulacji dotyczących pomocy doraźnej i pomocy na restrukturyzację do rozwiązań stosowanych w Unii Europejskiej. Zawarto w nim definicje pomocy doraźnej i pomocy na restrukturyzację.

Pomocą doraźną jest pomoc, której celem jest umożliwienie przedsiębiorcy w trudnej sytuacji ekonomicznej kontynuowania działalności przez czas konieczny do opracowania planu restrukturyzacji.

Pomoc na restrukturyzację jest przewidziana w planie restrukturyzacyjnym, którego realizacja ma zapewnić przedsiębiorcy odzyskanie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Plan taki musi być zaakceptowany lub pozytywnie zaopiniowany przez właściwy organ lub podmiot do tego uprawniony.

Określono szczegółowe warunki dopuszczalności pomocy doraźnej. Ograniczają one zakres jej form dopuszczalnych do kredytów, pożyczek, poręczeń lub gwarancji oraz odroczenia lub rozłożenia na raty płatności świadczeń pieniężnych ze względu na to, iż pomoc ta ma umożliwić przedsiębiorcom osiągnięcie płynności finansowej jedynie do momentu opracowania i wdrożenia planu restrukturyzacyjnego. Z tego również względu taka pomoc może być udzielona tylko raz na sześć miesięcy. W przypadku nieopracowania i nieprzedstawienia powyższego planu w przewidzianym terminie organowi udzielającemu pomocy, przedsiębiorca musi przedstawić projekt likwidacji przedsiębiorstwa lub dokument potwierdzający, że pożyczka lub kredyt zostały spłacone, gwarancja lub poręczenie wygasło bądź świadczenie pieniężne zostało zapłacone.

Precyzyjnie określono warunki, jakim powinien odpowiadać plan restrukturyzacji. Modyfikacja postanowień planu restrukturyzacyjnego lub przewidzianej w nim pomocy publicznej jest możliwa tylko w uzasadnionych przypadkach, gdy zaistniały wyjątkowe okoliczności.

Projekty decyzji lub umów, na podstawie których będzie udzielana pomoc na restrukturyzację, będą opiniowane w trybie ustawy o pomocy publicznej. Pomoc ta może być udzielona tylko raz. Wyjątkiem uzasadniającym ponowne jej przyznanie jest upływ więcej niż dziesięciu lat od zakończenia lub zaprzestania realizacji poprzedniego planu restrukturyzacyjnego lub wystąpienie wyjątkowych okoliczności.

Dodatkowym warunkiem udzielania pomocy na restrukturyzację jest konieczność zastosowania tzw. środków kompensacyjnych. Są one konieczne w przypadku, gdy udzielanie pomocy na restrukturyzację spowoduje znaczne naruszenie konkurencji.

Stosowanie środków kompensacyjnych jest również wymagane w sytuacji, gdy na rynku, na którym działa beneficjent, występuje nadwyżka zdolności produkcyjnych.

Mali i średni przedsiębiorcy mogą otrzymać pomoc na restrukturyzację na podstawie programu pomocowego. Wartość takiej pomocy dla jednego przedsiębiorcy nie może przekraczać równowartości 10 mln euro.

Projekt rozporządzenia jest zgodny z przepisami Unii Europejskiej.

Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie dopuszczalności pomocy regionalnej dla przedsiębiorców.

Jednym z celów ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców jest zharmonizowanie polskich regulacji prawnych ze standardami Unii Europejskiej.

Realizacja rozporządzenia będzie miała pozytywny wpływ na dysponowanie środkami publicznymi, gdyż zracjonalizowane zostaną zasady udzielania pomocy publicznej, w szczególności ze względu na określenie jej maksymalnego pułapu.

W rozporządzeniu sprecyzowano warunki dopuszczalności pomocy regionalnej, która jest udzielana w celu pobudzenia długookresowego rozwoju poszczególnych obszarów. W szczególności określono:

1. warunki dopuszczalności pomocy;

2. rodzaje kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą;

3. maksymalne wielkości pomocy dla obszarów, na których może być ona udzielana;

4. sposób obliczania maksymalnej intensywności pomocy dla dużych inwestycji realizowanych w ramach pomocy regionalnej.

W rozporządzeniu skonkretyzowano postanowienia zawarte w ustawie, w których za dopuszczalną uznaje się pomoc konieczną dla pobudzenia długookresowego rozwoju obszarów, charakteryzujących się poziomem produktu krajowego brutto (PKB) na jednego mieszkańca niższym, niż 75 proc. średniego PKB na jednego mieszkańca we Wspólnotach Europejskich jako całości.

Maksymalną dopuszczalną intensywność pomocy regionalnej ustala się na podstawie kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą. W przypadku pomocy na nowe inwestycje na koszty te składają się: koszty nabycia gruntów, nakłady na budowle i budynki oraz nakłady na wyposażenie obiektów, jak również koszty inwestycji w wartości niematerialne i prawne.

W rozporządzeniu wskazano jedynie, które koszty kwalifikują się do objęcia pomocą. Nie określono natomiast struktury tych kosztów.

W przypadku pomocy regionalnej na tworzenie nowych miejsc pracy, przy obliczaniu jej wielkości uwzględnia się wartość dwuletnich kosztów pracy nowo zatrudnionych pracowników, powiększone o wszystkie obowiązkowe płatności związane z ich zatrudnieniem. W rozporządzeniu uregulowano warunki dopuszczalności udzielania pomocy regionalnej na tworzenie nowych miejsc pracy.

Zawarto również postanowienia dotyczące zasad kumulacji pomocy. Korzystanie z pomocy regionalnej nie wyklucza bowiem możliwości korzystania z pomocy przeznaczonej na inne cele. Określono także wymóg kumulowania pomocy udzielanej w ramach kilku programów lub finansowanej z kilku źródeł.

Maksymalną intensywność pomocy podwyższa się o 15 punktów procentowych w przypadku pomocy dla małego lub średniego przedsiębiorcy, prowadzącego działalność na danym obszarze.

Maksymalna intensywność pomocy w przypadku dużych projektów inwestycyjnych jest niższa od standardowej intensywności dopuszczalnej dla danego obszaru. Intensywność pomocy będzie wyliczana na podstawie: maksymalnej intensywności dopuszczalnej dla obszaru, na którym jest realizowana inwestycja, kosztów stworzenia lub utrzymania miejsca pracy oraz wpływu danej inwestycji na konkurencję i sytuację społeczno-gospodarczą obszaru.

Rozporządzenie jest zgodne z prawem Unii Europejskiej.