Polskie innowacje na straży zdrowia i życia pacjentów.
Trudno wyobrazić sobie dzisiejszy świat bez innowacji i postępu w medycynie. To właśnie dzięki nim można zapobiegać, leczyć i ratować ludzkie życie. Wskutek wykorzystania dorobku polskiej nauki, lekarze mogą dziś przykładowo stawiać prawidłowe diagnozy i podejmować w ich następstwie właściwe leczenie. Autorami wielu spośród tych innowacji są sami naukowcy - medycy. Istnieją jednak i takie innowacje, które są rezultatem postępu technologicznego w innych dziedzinach i ostatecznie zostały one przeniesione na grunt medycyny. Naprzeciw potrzebom w dziedzinie szeroko rozumianej medycyny i ochrony zdrowia wychodzi Program Innowacyjna Gospodarka, oferując wsparcie finansowe. Przyjrzyjmy się zatem tym, którzy z niego skorzystali.
Na straży serca i mózgu
Powszechnie wiadomo, że choroby układu krążenia są obecnie najpowszechniejszą przyczyną hospitalizacji, a zawał serca i choroba wieńcowa, to najczęstsze przyczyny zgonów. Schorzenia te powstają w wyniku niedotlenienia komórek serca i mózgu. Przyczyną tego zjawiska jest z kolei tworzenie się skrzepów, będących następstwem utraty kontroli nad mechanizmem (zwanym hemostazą) zapobiegającym wypływowi krwi z naczyń krwionośnych, zarówno w warunkach prawidłowych, jak i w przypadkach ich uszkodzeń. Pierwszym etapem hemostazy krwi jest agregacja płytek. Kluczowym pojęciem w tym przypadku jest tzw. kinaza adenylanowa, enzym, który reguluje stężenie nukleotydów w komórkach i płynach ustrojowych organizmu.
Naukowcy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu dowiedli, że enzym hamuje tworzenie skrzepów oraz prowadzi do rozpuszczania niekorzystnych dla chorego agregatów płytek krwi. Co więcej, po odpowiedniej modyfikacji enzym ten może być wykorzystywany jako lek stosowany w ostrej fazie zawału. Dzięki temu zmniejszy się stopień inwalidztwa osób dotkniętych tymi schorzeniami, jak również śmiertelność w ich wyniku. Następstwem prowadzonych badań była ochrona patentowa zastosowania enzymu, na którą toruńscy naukowcy uzyskali wsparcie z Programu Innowacyjna Gospodarka (wkład UE wyniósł ponad 66 tys. zł). Patent może być wykorzystany do produkcji leków w komercyjnych przedsiębiorstwach biotechnologicznych. Wysoka innowacyjność tego odkrycia może nie tylko przyczynić się do zwiększenia udziału nowoczesnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, ale przede wszystkim do bardziej skutecznej walki z chorobami układu krążenia. O tym oraz o innych odkryciach polskich naukowców, ratujących życie pacjentom, dowiecie się Państwo oglądając programy "Zdrowo z Jedynką" w TVP 1 - 14. grudnia o godz. 9:53 i 21. grudnia o godz. 9:51.
"Innowacyjne spojrzenie na pacjenta"
Nadchodzi Supernova! To kolejny przykład jak skutecznie można wykorzystywać innowacyjne pomysły i unijne środki. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej BOPOL w Bydgoszczy realizuje projekt, w ramach którego powstanie nowoczesny ośrodek chirurgii okulistycznej, z specjalistycznym działem badawczym, świadczącym wysokospecjalistyczne usługi w oparciu o najwyższej światowej jakości sprzęt. Dzięki dofinansowaniu ze środków PO IG (wkład UE wyniósł 23 mln zł), będzie to najnowocześniejsza placówka tego typu w Polsce.
Także w Bydgoszczy, dzięki wsparciu z PO IG (wkład UE wyniósł ponad 5 mln zł) realizowany był inny projekt tego beneficjenta, również w dziedzinie okulistyki. Celem projektu były badania i wdrożenie innowacyjnych metod leczenia starczowzroczności, astygmatyzmu i stożka rogówki. U każdego człowieka po 40 roku życia może pojawić się problem z widzeniem podczas czytania małego druku, a to oznacza początki starczowzroczności. W Polsce może to potencjalnie dotyczyć nawet 13,5 mln osób! Z kolei astygmatyzm jest trzecią co do częstości występowania, po krótko- i nadwzroczności, wadą wzroku, na którą cierpi około 6,5 mln Polaków. Stąd tak istotne jest tworzenie innowacyjnych rozwiązań w okulistyce, które pozwolą skutecznie leczyć wady i schorzenia narządu wzroku, również w przypadkach wyjątkowo skomplikowanych, uchodzących dotychczas w praktyce za nieuleczalne. Dzięki realizowanym w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka projektom pacjenci uzyskali możliwość leczenia swoich schorzeń najlepszymi dostępnymi metodami, zaś placówka nowoczesny i innowacyjny sprzęt medyczny.
Liderzy w badaniach
Przyczyną blokującą rozwój niektórych innowacji może być brak lub ograniczone możliwości będącego w dyspozycji zaplecza naukowo - badawczego. Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, mimo iż należy do ścisłej czołówki najlepszych jednostek naukowych w kraju, zdecydował się sięgnąć po dotacje z Programu Innowacyjna Gospodarka (wkład UE w wysokości blisko 12 mln zł), by stworzyć odpowiednią infrastrukturę do badań nad biomelokułami. Jakie znaczenie ma badanie struktury przestrzennej biomolekuł w praktyce? Przede wszystkim, umożliwia zrozumienie złożonych procesów biologicznych. Ma również znaczenie praktyczne, gdyż otwiera drogę dla możliwości interwencji na poziomie molekularnym w procesy związane z patologiami ludzi, zwierząt i roślin. Prowadzone badania są punktem wyjścia dla opracowania zastosowań praktycznych w medycynie, rolnictwie i przemyśle farmaceutycznym. Przyczyniają się one do zrozumienia mechanizmów sterujących rozwojem chorób układu nerwowego. Będą także istotne dla projektowania leków w zakresie chorób nowotworowych i infekcyjnych (HIV, HCV).
Implanty rewolucją w leczeniu przepukliny brzusznej
Dane NFZ wskazują, iż do tej pory 70% przepuklin brzusznych operowanych w państwowych szpitalach odbywało się bez użycia tzw. implantu syntetycznego, a jedynie ok. 3% metodami wideo skopowymi, czyli pod kontrolą kamery wideo narzędziami, które wprowadzane są poprzez niewielkie otwory w skórze. Dążenie do poprawy jakości leczenia we wszystkich polskich szpitalach to bez wątpienia wysoki priorytet. Badacze z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego przy wsparciu środków PO IG (wkład UE w wysokości 2,4 mln zł) realizują projekt wpisujący się w ten zakres. Składa się on z trzech obszarów tematycznych dotyczących odmiennych zagadnień związanych z problematyką połączenia implant - powłoka jamy brzusznej. Są to zarówno badania nad biomechaniką jamy brzusznej, jak i również nad właściwościami mechanicznymi materiałów syntetycznych i biologicznych używanych jako implanty wewnątrzbrzuszne. Trzecim obszarem z kolei jest połączenie wyników z ww. badań.
Z nowych rozwiązań będą korzystać zarówno placówki zdrowia jak i pacjenci. Podmioty sektora zdrowotnego będą mogły poprawić wyniki leczenia operacyjnego przepuklin oraz podnieść poziom edukacji swoich kadr. Pacjenci z kolei uzyskają zrównoważony dostęp do nowoczesnych metod leczenia na terenie całego kraju. Poprzez wprowadzenie tej innowacyjnej metody i wykorzystywanie jej w działaniach edukacyjnych, zmniejszy się ilość błędnych interwencji medycznych, co długofalowo wpłynie również na zmniejszenie kosztów ochrony zdrowia. Realizacja projektu pozwoli ponadto na zmniejszanie dystansu polskiej medycyny i podniesienie konkurencyjności polskich szpitali na tle innych krajów UE.
Tomograf 3D diagnozuje nowotwory w kilka sekund
Naukowcy z Politechniki Poznańskiej pracują nad prototypem nowego typu tomografu EPR do obrazowania komórek nowotworowych i miażdżycowych. Nowa technologia zastosowana w tomografie umożliwi monitorowanie tych komórek w przestrzeni 3D w czasie kilku sekund. Istotą tego rozwiązania jest rejestracja stężenia tlenu w obszarze zmian chorobotwórczych, a tym samym określenie metabolizmu w czasie niemalże rzeczywistym. Krótki czas pomiaru pozwoli na bieżącą obserwację zmian stężenia tlenu podczas zabiegów radioterapii czy też farmakoterapii.
Tomograf ten znajdzie zastosowanie także w badaniach i przy produkcji nowych leków, jak również w szybkim diagnozowaniu zmian nowotworowych, a następnie planowaniu indywidualnych terapii dostosowanych do danej zmiany. Kompleksowość uzyskiwanych w wyniku pomiaru informacji, pozwoli jednocześnie na szybkie rozpoznanie miejsca tworzenia się zatorów oraz otrzymanie danych dotyczących lokalizacji zmian miażdżycowych.
Z wdrożenia nowej metody tomografii RS EPR (Rapid Scan Electron Paramagnetic Resonance) do klinicznych technik obrazowania skorzystają zarówno ośrodki zdrowia, jak i firmy produkcyjne z branży medycznej. Najistotniejsze znaczenie innowacja ta będzie miała jednak dla pacjentów, u których wykryto już zmiany nowotworowe. Z badań prowadzonych przez tomograf EPR będą mogli skorzystać również zdrowi pacjenci, w celu przeprowadzenia badań profilaktycznych. Realizacja projektu, na który przyznano ponad 7 mln zł ze środków UE, poza wyżej wskazanymi zaletami, przyczyni się również do zwiększenia transferu wyników badań nad technologiami medycznymi do gospodarki oraz pozwoli na ekspansję na rynki międzynarodowe dzięki wykorzystaniu wysokiego potencjału badawczego.
Innowacje w medycynie sprawiają, że pacjenci mają coraz większą szansę na przezwyciężanie chorób i skuteczną profilaktykę. To także większe możliwości dla placówek służby zdrowia i zwiększania ich konkurencyjności w stosunku do oferty świadczonej zagranicą. Przedstawione projekty, które codziennie zmieniają naszą rzeczywistość, stanowią tylko część tych, zrealizowanych dzięki Funduszom Europejskim. Więcej informacji o innowacjach w medycynie wprowadzanych dzięki projektom współfinansowanym z Programu Innowacyjna Gospodarka, możemy znaleźć w archiwalnych numerach biuletynu "Innowacyjni". Z przykładami innych innowacji w polskiej gospodarce można zapoznać się w albumie "Polska Innowacyjna".
