Ile zarobimy na IKE?

Dla kogo IKE?
Indywidualne oszczędzanie na emeryturę może rozpocząć nawet 16-latek pod warunkiem jednak, że wpłacane pieniądze zarobi samodzielnie (umowa o pracę). Osoba pełnoletnia nie musi nigdzie pracować, by wpłacać oszczędności na IKE. Górnego limitu wiekowego nie ma.

Kiedy zysk bez podatku?
Główny atut IKE to możliwość uniknięcia podatku Belki od wypracowanego zysku. Z ulgi skorzystamy jednak tylko wówczas, gdy pieniądze wypłacimy dopiero po ukończeniu 60 roku życia. Ktoś, kto uzyska uprawnienia emerytalne wcześniej, może wycofać oszczędności bez podatku po ukończeniu 55 lat.

By uniknąć podatku, na IKE trzeba oszczędzać przynajmniej 5 dowolnych lat kalendarzowych przed dokonaniem wypłaty lub też wpłacić co najmniej połowę środków na 5 lat przed wycofaniem środków.

Przewidziano preferencje dla starszych inwestorów. Osoby urodzone przed 1. stycznia 1946 r. obowiązuje warunek dokonywania wpłat przez co najmniej 3 lata kalendarzowe lub dokonania ponad połowy wpłat na 3 lata przed wypłatą. W przypadku osób urodzonych między 1. stycznia 1946 r. a 31. grudnia 1948 r. jest to odpowiednio 4 lata.

Ile można wpłacić?
Rocznie można wpłacić nie więcej niż 150 proc. średniego miesięcznego wynagrodzenia ustalonego w ustawie budżetowej. W tym roku jest to 3.435 zł. Za jednym zamachem można wpłacić całą kwotę - systematyczność nie jest wymagana (chyba, że zobowiążemy się do niej w umowie z instytucją finansową).

Jeśli w danym roku wpłacimy więcej niż obowiązujący limit instytucja finansowa może nam zwrócić nadpłatę. Najczęściej jednak środki zostaną zapisane "poza IKE", a w roku następnym przerzucone na to konto.

Limit wpłat nie przechodzi na następny rok, tak jak darmowe minuty w niektórych sieciach komórkowych. Pamiętajmy, że prowizje pobierane przez instytucje finansowe (np. opłaty manipulacyjne pobierane przy nabyciu jednostek funduszy) nie są wliczane do tych limitów. Jeśli więc chcemy wykorzystać cały limit, będziemy musieli wpłacić więcej - tak, by wystarczyło na pokrycie opłat.

Ile można zarobić?
Załóżmy, że przez 30 lat wpłacamy na IKE maksymalną możliwą kwotę, a potem przez 20 lat wypłacamy sobie dodatkową emeryturę. Przyjmijmy ponadto, że średnie miesięczne wynagrodzenie rośnie o 2 proc. rocznie, a wraz z nim limit wpłat na IKE.

Jeśli będziemy wpłacać do funduszu akcji, który osiągnie średnią stopę zwrotu 7 proc. rocznie uzyskamy 1740 zł dodatkowej emerytury. 220 zł będziemy zawdzięczać zwolnieniu zysków z podatku Belki. Gdybyśmy wybrali fundusz obligacji zarabiający średnio 4 proc. rocznie wówczas nasze dodatkowe świadczenie wyniosłoby 1041 zł (w tym 88 zł dzięki uldze).

W obliczeniu zakładamy, że wpłaty na IKE nie są obciążone żadną opłatą manipulacyjną. Jest to całkiem realne. Warto też dodać, że 1740 zł po 30 latach będzie warte znacznie mniej niż dzisiaj (inflacja!).

Ile można stracić?
IKE to zabawa dla osób cierpliwych, które potrafią "zapomnieć" o swoich pieniądzach na wiele lat. W każdym momencie można oczywiście wycofać środki. W takim przypadku od zysku zapłacimy podatek Belki, a czasem także "karną opłatę" na rzecz instytucji finansowej. Instytucje prowadzące IKE mogą pobierać takie opłaty od osób rezygnujących z oszczędzania przez upływem 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy.

Ustawa daje instytucjom finansowym możliwość pobierania dodatkowych opłat za prowadzenie IKE. Ich wysokość i zasady pobierania powinny być dokładnie opisane w umowie. Warto się im bliżej przyjrzeć. Może się zdarzyć tak, że będą na tyle wysokie, że "zjedzą" premię podatkową. W takiej sytuacji oszczędzanie na IKE nie będzie miało sensu.

Gdzie wpłacamy?
IKE mogą oferować banki, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, towarzystwa ubezpieczeń na życie i biura maklerskie. Którą ofertę wybrać? Wydaje się, że najbardziej odpowiednią formą oszczędzania powinny być otwarte fundusze inwestycyjne. Pozostałe rozwiązania mają wady.

W bankach w długim terminie nie zarobimy zbyt wiele. Wiedzą o tym osoby, które założyły lokaty antypodatkowe kilka lat temu. Banki na początku oferowały atrakcyjne oprocentowanie, by potem systematycznie je obniżać - bardziej niż pozostałym klientom. Jeśli mimo to zdecydujemy się na bank, warto wybrać lokatę, której oprocentowanie oparte jest o stopy rynkowe (np. WIBOR).

Otwierając IKE u ubezpieczyciela prawdopodobnie będziemy musieli dodatkowo wykupić ochronę ubezpieczeniową. Na szczęście sposób podziału składki między część inwestowaną, a cześć pokrywającą koszt ubezpieczenia został bardzo czytelnie określony. Towarzystwo nie może pokrywać kosztów ochrony z części przeznaczonej na inwestycję, która stanowi wpłatę do IKE. Kwota ta trafia do ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego.

IKE w biurze maklerskim to rozwiązanie dla kogoś, kto potrafi samodzielnie inwestować na giełdzie i może na to przeznaczyć znacznie więcej pieniędzy niż limit wpłat na konto emerytalne. W przeciwnym wypadku koszt prowadzenia rachunku inwestycyjnego może przewyższyć premią podatkową.

System emerytalny w Polsce - przypominamy jeszcze raz!

Warto wiedzieć:
- środki zgromadzone na IKE wolne są od podatku spadkowego
- wpłat na IKE może dokonywać tylko właściciel konta
- jedna osoba może mieć tylko jedno IKE (ktoś, kto ma więcej kont, zapłaci 75 proc. podatek od zysku z każdego z nich)
- środki pomiędzy otwartymi funduszami inwestycyjnymi w ramach IKE będzie można przenosić bez podatku Belki i bez opłat manipulacyjnych
- w umowie o prowadzenie IKE możemy wskazać osobę, która otrzyma środki w przypadku naszej śmierci
- po 12 miesiącach od podpisania umowy można przenieść IKE do innej instytucji finansowej bez żadnych opłat
- do rocznego limitu wpłat na IKE nie wchodzą środki: odziedziczone po zmarłym właścicielu takiego konta, transferowane z innego IKE oraz zgromadzone w pracowniczym programie emerytalnym (PPE) wypłata choćby 1 zł z IKE przed uzyskaniem prawa do ulgi oznacza utratę korzyści podatkowych od całej zgromadzonej sumy.

Maciej Kossowski