Dofinansowanie posiłków dla pracowników jako koszt uzyskania przychodów

W tym kontekście pracodawcy mają wątpliwości, czy takie koszty ponoszone na rzecz pracowników, poprzez dofinansowanie posiłków i napojów bezalkoholowych podawanych w godzinach pracy, stanowi koszt uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.). Aby odpowiedzieć na to pytanie należy wyjść od definicji wydatków zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. u. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Wyrażenie "w celu osiągnięcia przychodu" zawarte we wskazanym przepisie art. 15 ust. 1 ww. ustawy oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością, podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.

Zauważyć należy, iż przez sformułowanie "w celu" należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot "celowości", jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo - skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (przychód). Zatem, możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu, uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, iż wydatek ten przyczyni się do powstania, zachowania lub zabezpieczenia przychodu. W związku z powyższym, wydatki ponoszone na rzecz pracowników, mogą być kosztami podatkowymi, pod warunkiem jednak, że podatnik wykaże, iż mają one związek z prowadzoną przez niego działalnością, mają na celu zwiększenie efektywności pracy, służą uzyskaniu przychodu oraz nie są finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

W ocenie organów podatkowych świadczenia na rzecz pracowników są kosztem uzyskania przychodów pracodawcy niezależnie od tego, czy podstawą ich wypłaty jest Kodeks Pracy, wydane na jego podstawie przepisy wykonawcze, układ zbiorowy pracy czy też regulamin pracy, chyba, że przepisy w sposób wyraźny taką możliwość ograniczają lub wyłączają (tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 2009.09.18 znak IPPB5/423-468/09-4/JC ).

Wydatki ponoszone przez zakład pracy w celu zapewnienia pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych będą miały pośredni wpływ na uzyskiwanie przez pracodawcę przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Poprzez świadczenia na rzecz pracowników pracodawca zapewnia pracownikom lepsze warunki pracy, bardziej efektywne wykorzystanie czasu pracy, komfort pracy, poprawia nastrój co pozytywnie wpływa na wydajność pracowników a tym samym firmy jako podmiotu generującego przychody. Ponadto ponoszone przez pracodawcę wydatki na posiłki i napoje nie zostały wyłączne z kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 ustawy (patrz cyt. wyżej interpretacja). Reasumując przedmiotowe wydatki na rzecz pracowników stanowią dla pracodawcy koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wskazać jednak należy, iż przedmiotowe wydatki na rzecz pracowników będą stanowić koszt uzyskania przychodów pod warunkiem, iż nie są finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i wydatek ten przyczyni się do powstania, zachowania lub zabezpieczenia przychodu. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (...). Kosztami takimi są bowiem odpisy dokonywane przez podatnika na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, jeżeli ich równowartość została na ten fundusz wpłacona (art. 16 ust. 1 pkt 9 lit. b ww. ustawy).

Jarosław Włoch

Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

_{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}