Czy można odliczyć od podatku darowiznę na rzecz katolickiej szkoły do której uczęszcza dziecko?

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot darowizn przekazanych na cele:

a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6e,

b) kultu religijnego,

c) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. Nr 106, poz. 681, z późn. zm. ), w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy.

Należy także zaznaczyć, że łączna kwota odliczeń z tytułów określonych w art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty stanowiącej 6% dochodu.

Zatem, aby móc skorzystać z powyższego odliczenia w pierwszej kolejności należy wyjaśnić charakter wpłat dokonanych przecz rodziców, a w szczególności to czy mogą one zostać uznane za darowiznę.

Z uwagi na fakt, iż pojęcie darowizny nie zostało odrębnie zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy posłużyć się regulacjami zawartymi w art. 888-902 Kodeksu Cywilnego. W myśl tych przepisów umowa darowizny polega na bezpłatnym nieekwiwalentnym świadczeniu darczyńcy kosztem swego majątku dla przysporzenia korzyści obdarowanemu, a więc nie wiąże się z uzyskaniem w zamian jakiegokolwiek dobra albo innego świadczenia w związku z np. przekazaną kwotą pieniędzy. Odnosząc się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 września 2009 r. (sygn. akt I SA/Wr 645/09) należy zauważyć, że: "W orzecznictwie i doktrynie prawa cywilnego podkreśla się, iż przy wykładni art. 888 § 1 k.c. podstawowe znaczenie ma zamiar darczyńcy. W przypadku darowizny mamy bowiem do czynienia z zamiarem wzbogacenia obdarowanego kosztem własnego majątku (causa donandi), bez oczekiwania świadczenia ze strony obdarowanego. Tym samym oczekiwanie na świadczenie drugiej strony, które miałoby wejść do majątku darującego w zamian za pierwotne świadczenie, wyłącza darowiznę".

Z powyższego bowiem wynika, że darowizna jest świadczeniem o charakterze nieodpłatnym i nieekwiwalentnym tzn. nie może wiązać się z uzyskaniem jakiegokolwiek dobra albo z zapłatą za wykonaną usługę. Istnieją zatem uzasadnione wątpliwości czy przedmiotowe wpłaty mogą zostać uznane za darowiznę podlegającą odliczeniu od dochodu.

Warto w tym miejscu przywołać wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 9 grudnia 2005 r. (sygn. akt I SA/Wr 1118/04 ), w którym stwierdził że: "Nie ma znaczenia, czy wpłacone przez skarżących pieniądze byłyby bezpośrednio przekazywane Szkole na koszty nauki córki stron, czy też nie. Znaczenie fundamentalne dla ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych, z której skarżący chcieliby skorzystać, ma fakt, iż Fundacja zobowiązała się do bezpłatnego kształcenia córki skarżących w zamian za uczynioną przez skarżących "darowiznę". Przekreśla to bezpłatny charakter uczynionej przez skarżących wpłaty".

Wobec powyższego należy stwierdzić, że przedmiotowa wpłata nie może zostać uznana za darowiznę, a tym samym nie może podlegać odliczeniu od podatku. Stwierdzenie to znajduje także potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych m. in. w decyzji Izby Skarbowej w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 19 kwietnia 2007 r. (syg. PD-3/41170-11/07/B). Sprawa dotyczyła podatnika, którego dzieci uczęszczają do szkół katolickich. Podatnik co miesiąc wpłacał pewną kwotę na konta tych szkół, z przeznaczeniem na cele oświatowe, wychowawcze oraz związane z ochroną dóbr kultury i tradycji. Izba Skarbowa odpowiadając na pytanie czy wpłaty te spełniają przesłanki z art. 26. ust. 1 pkt. 9 ustawy o PIT stwierdziła że: "dokonane przez Pana wpłaty na rzecz szkół, których uczniami są Pańskie dzieci nie mogą być uznane za darowiznę, gdyż z przekazanych wpłat korzystają pośrednio Pańskie dzieci, oznacza to, iż czynione przez Pana świadczenia nie posiadają cech nieekwiwalentności. W związku z powyższym, iż w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z pojęciem darowizny w rozumieniu Kodeksu Cywilnego, dlatego też art. 26 ust. 1 pkt 9 lit.a ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania z tytułu dokonanych wpłat na cele szkoły".

Wobec powyższego należy stwierdzić, że dokonywane przez rodziców przedmiotowe wpłaty na rzecz szkół nie stanowią darowizny, której istotę opisuje przepis art. 888 § 1 KC, bowiem w zamian za nie otrzymują zapewnienie kształcenia swoich dzieci. W konsekwencji nie spełniają podstawowego warunku, uprawniającego do skorzystania z odliczenia z tytułu ulgi zawartej w przepisie art. 26 ust. 1 pkt. 9 ustawy o PIT.

Justyna Zając-Wysocka

radca prawny, doradca podatkowy, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

^{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}