Lepiej mniej zarobić, niż stracić

Na pytanie o to, co jest najważniejszą cechą produktu, czyli sposobu oszczędzania w horyzoncie co najmniej 5 lat, największa grupa, bo aż 42 proc. ankietowanych wskazuje gwarancję zwrotu 100 proc. kapitału. Na drugim miejscu jest możliwość regularnego wpłacania niewielkich sum (37 proc.), a stały dostęp do środków wskazuje 28 proc. W dalszej kolejności zostały wymienione: prostota produktu i łatwe do zrozumienia warunki (26 proc.) oraz gwarantowany, choć niski zysk - takie wnioski płyną z badania Nationale-Nederlanden "Dojrzałość finansowa Polaków 2017" przygotowanego na podstawie badania GfK.

Gwarancja ochrony kapitału jest szczególnie ważna dla osób w wieku 35-39 lat, bo w tej grupie wskazuje na nią aż 52 proc. ankietowanych. Taki warunek "zaszyty" w produkcie oszczędnościowym jest również ważny dla 45 proc. 20-latków, 40 proc. osób w wieku 30-34 lat oraz 35 proc. 40-latków.

Zaskakujące, że tylko dla 12 proc. ankietowanych ważna jest możliwość samodzielnego modyfikowania produktu inwestycyjnego online. Dla podobnej grupy (odsetka badanych) istotna jest możliwość kupowania funduszy przez Internet.

Takie nastawienie, czyli ostrożność i niska skłonność do ryzyka potwierdza struktura oszczędności, w której niezmiennie królują depozyty bankowe oraz gotówka i stanowią mniej więcej 2/3 całości. Mimo niskich stóp procentowych, a co za tym idzie marnych odsetek z lokat (część z nich przynosi realne straty), stan depozytów bankowych gospodarstw domowych wciąż rośnie. Ten trend potwierdza między innymi raport Analizyonline.pl za ubiegły rok, z którego wynika, że niezmiennie najszybciej przyrastającym aktywem finansowym w posiadaniu gospodarstw domowych jest gotówka oraz depozyty. Łącznie odpowiadają one za 70 proc. naszych oszczędności, a dodatkowo zaobserwowano rosnącą przewagę aktywów o najwyższym stopniu płynności, czyli gotówki i rachunków bieżących, nad środkami ulokowanymi na depozytach terminowych- to pokazuje, że ważna jest możliwość sięgnięcia po te zasoby w każdej chwili.

Przypomnijmy, że lokaty bankowe oraz depozyty wpłacone do SKOK są gwarantowane do równowartości 100 tys. euro.

Zwiększanie wartości aktywów o niskim poziomie ryzyka, przy relatywnie niewysokim oprocentowaniu może sugerować, że główną motywacją lokowania pieniędzy w ten rodzaj aktywów jest niechęć do ryzyka oraz przekładanie płynności nad stopy zwrotu. W ubiegłym roku kwota depozytów gospodarstw domowych wzrosła o 60 mld zł, a na koniec maja ich stan wynosił już 709 mld zł. Dla porównania, środki zgromadzone na polisach z Ubezpieczeniowych Funduszem Kapitałowym (tzw. UFK) na koniec ubiegłego roku sięgnęły 57 mld zł.

Jednak doświadczenie z ostatnich lat pokazuję, że Polacy jeszcze nie potrafią rozsądnie podchodzić do bardziej ryzykownych form oszczędzania. Dość często podejmują decyzje inwestycyjne w złych momentach czyli kupując aktywa po wysokich cenach, a sprzedając je w pośpiechu, po niskich, realizując tym samym stratę. To wynik niskiej wiedzy finansowej i uleganie owczemu pędowi. Nie pomagają też złe doświadczenia z inwestowaniem produkty, których konstrukcja była zbyt skomplikowana dla przeciętnego Kowalskiego.

Jednocześnie płyną dobre sygnały dotyczące nastawienia do długoterminowego oszczędzania.

Z badania Nationale Nederlanden wynika, że ponad 60 proc,. dorosłych ma oszczędności na przyszłość. Z myślą o emeryturze pieniądze odkłada dziś 43 proc. respondentów. Wraz ze zbliżaniem się do wieku emerytalnego ich liczba rośnie, co nie powinno dziwić, ale cieszyć może, że szczególnie ważne taką tendencję obserwuje się już wśród młodych. Wśród barier w oszczędzaniu na przyszłość 40 proc. badanych wskazuje niskie zarobki - codzienne wydatki pochłaniają ich całe dochody. Blisko 20 proc. badanych przyznaje, że nie myśli jeszcze o oszczędzaniu, a kolejne 15 proc. woli wydać pieniądze na przyjemności niż odkładać.

pb