Komisja Europejska daje czas, ale firmy nie mogą osiąść na laurach

Kongres Kompas ESG to coroczna inicjatywa, stanowiąca unikalną okazję do spotkania polskich i międzynarodowych liderów zmian w zakresie zrównoważonego rozwoju. To także platforma wymiany doświadczeń i dobrych praktyk.

Tegoroczna, trzecia edycja, odbyła się 28 maja 2025 r. w siedzibie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Zgromadziła grono ekspertów z kraju i za granicy. Wśród międzynarodowych gości pojawili się: Jing Zhao Cesarone, CEO Global CSR Foundation, Pietro Francesco de Lotto, przewodniczący Komisji Konsultacyjnej ds. Zmian Przemysłowych i koordynator unijnego Blue Deal oraz Amnah Ajmal, globalna liderka, ceniona mówczyni i członkini rad nadzorczych, przedsiębiorczyni w dziedzinie sztucznej inteligencji.

Hasło przewodnie wydarzenia brzmiało "RESILIENCE", czyli odporność. Obecnie, w obliczu tak dynamicznych zmian zachodzących w świecie, zachwiania poczucia bezpieczeństwa i niestabilności geopolitycznej, budowa odporności nabiera zupełnie nowego znaczenia, zwłaszcza jeśli zestawi się ją z wymaganiami w zakresie ESG.

Gości III Kompasu ESG powitała Beata Mońka, CEO w Art of Networking, organizatorka wydarzenia. Jedno z wystąpień otwierających przedstawiła Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, podsekretarz stanu w pionie ds. Unii Europejskiej. - Z jednej strony rozmawiamy o ESG, ale gdy zaczynamy temat deregulacji, to na pierwszy ogień idzie kwestia raportowania: czy tak szerokie raportowanie ma sens, czy wnioski z raportowania są odpowiednio analizowane i wcielane w życie na poziomie europejskim? Danych zbieramy bardzo dużo i wkładamy w to mnóstwo pracy, ale mam wrażenie, że wnioski nie są wystarczająco wyciągane. Jako Polska prezydencja w Radzie UE zaproponowaliśmy nowe podejście do deregulacji. Trzeba uwolnić potencjał przedsiębiorców i skończyć z barierami - podkreślała Magdalena Sobkowiak-Czarnecka.

Zgromadzeni podczas III Kongresu Kompasu ESG goście nie mieli wątpliwości, że zrównoważone działania są potrzebne i stale powinny być podejmowane, a ich celem powinna być budowa lepszego świata dla nas wszystkich.

- Społeczna odpowiedzialność biznesu, to działania na rzecz tego, żeby odbudowywać wspólnotowość. Strategia musi dotyczyć ludzi. Potrzebujemy nowej narracji, opowieści o świecie, który może być nadzieją, światem opartym na wartościach, w którym odbudowane zostaną relacje - mówiła dr Joanna Mucha, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej.

Aby jednak taki świat zbudować, potrzeba czasu. Uczestnicy debat wyrazili aprobatę dla decyzji Komisji Europejskiej, która o 2 lata odroczyła wymogi sprawozdawcze dla spółek obecnie objętych zakresem CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), które są zobowiązane do raportowania po raz pierwszy za 2025 r. lub za 2026 r.

- Mam wrażenie, że ESG wciąż kojarzy nam się z przymusem raportowania. Niewielu ludzi wewnątrz organizacji rozumie, po co podejmujemy określone działania. Obecnie mamy szansę wypracowania odpowiednich rozwiązań w organizacji w nieco dłuższym czasie, ale widząc perspektywę i to jest korzystna zmiana w zakresie percepcji ESG - podkreślała dr Iwona Sroka, członek zarządu Murapol SA, mówiła podczas panelu.

Przyznała, że na rynku, na którym działa tak dużo małych i średnich firm, potrzeba czasu na wdrożenie zasad. - Zróbmy postęp krok po kroku. Najpierw trochę lżejsze wymogi - stwierdziła.

Decyzję Komisji Europejskiej o przesunięciu terminu realizacji sprawozdawczości chwaliła również Ewa Sowińska, członkini Rady Nadzorczej w Orlen S.A. - Postrzegam Omnibus i zmiany, jakie przynosi jako czas na autentyczną inwentaryzację. Mamy możliwość, by zastanowić się, po co mamy to robić, po co zbierać informacje. Są one ważne choćby dla instytucji finansowych, by umożliwić im podejmowanie świadomych decyzji, z kim i na jakich zasadach pracują - podkreśliła.

Prof. Bolesław Rok z Akademii Leona Koźmińskiego zauważył jednak, że odraczanie nie byłoby konieczne, gdyby firmy już przed laty zostały przygotowane do stawiania czoła pojawiającym się wyzwaniom. - Klęską Komisji Europejskiej i administracji publicznej jest to, że przez lata nie potrafiły pokazać odpowiednich zachęt dla firm i podkreślić potrzeby zmiany, by sprostać wszystkim wyzwaniom, przed którymi stoimy. Komisja zamiast wspierać, to zrobiła nam to, co przez ostatnie dwa lata nazywaliśmy tsunami regulacyjnym. Narzuciła coś, co dla wielu osób w biznesie jest niezrozumiałe - zauważył profesor. 

Wiele firm nie zamierza czekać na dalsze kroki Komisji Europejskiej i stale podejmuje działania zmierzającego do tego, by stały się w niedalekiej przyszłości zeroemisyjne. Beata Dziekanowska, Beata Dziekanowska, szefowa działu ds. relacji instytucjonalnych i komunikacji korporacyjnej w Grupie Ferrero w Polsce, przypomniała, że przedsiębiorstwo od początku działalności ceniło sobie poszanowanie konsumentów, środowiska i trzymanie wysokiej jakości, dlatego jest przygotowane do nowych obowiązków w zakresie ESG. - Firma raportuje już od 15 lat. Nowe raportowanie zawiera oczywiście więcej informacji, ale większość mamy już zebranych, a do gromadzenia pozostałych jesteśmy przygotowani - mówiła.

Podkreśliła, że nie da się dzisiaj nie być firmą dążącą do cyrkularności, bo tego wymagają i przepisy, i konsumenci. - Przed nami jest jednak sporo wyzwań, a jednym z najważniejszych jest edukacja. Firma nigdy nie osiągnie dobrego wyniku w zakresie poszanowania dla środowiska, jeśli nie będzie edukowała pracowników i całego zewnętrznego otoczenia, z którym na co dzień współpracuje. Pracownicy muszą być przekonani, że konkretne działanie ma sens i będzie przynosić określone efekty - mówiła.

Rok temu Ferrero podjęło współpracę z firmą, która poddaje recyklingowi zużyte ręczniki papierowe. - Przy 4 tys. pracowników zużywa się ich ogromne ilości. Każde wejście na halę produkcyjną poprzedzone jest myciem rąk. To dla nas duży krok do minimalizowania odpadów. Odwadniamy też ścieki, które dzięki temu stają się nawozem. Nasze odpady stosowane są do produkcji pasz, a pozostałe do powstania płynów do dezynfekcji urządzeń - wymieniała Beata Dziekanowska.

O zrównoważonym działaniu opowiadał także Bertus Servaas, właściciel VIVE Group. - Osobiście od 42 lat, ale świadomie i za pośrednictwem firmy od 15 lat zajmujemy się przerabianiem odzieży używanej. Sprzedajemy ją do 80 krajów na świecie. Odzież, która nadaje się do ponownego użycia, trafia na sprzedaż, a ta, która ma wady i uszkodzenia trafia do recyklingu i jest przerabiana choćby na profile kompozytu tekstylnego VIVE Texcellence  z której mogą powstawać mosty czy balustrady - wyjaśniał Bertus Servaas.

Jak mówił, biznes powinien szukać opłacalnych modeli, ale działać z myślą o planecie. - Staramy się inspirować innych, bo świadomość jest bardzo ważna. Bez niej nie uda się osiągnąć efektów. Najważniejsi są jednak ludzie i ich zrozumienie dla misji firmy - podkreślał.

Podczas trwania III Kongresu Kompas ESG mocno wybrzmiewały jednak głosy, że podczas dążenia do obranych celów, trzeba zadbać o to, by firmy nie utraciły konkurencyjności, a w kraju było zapewnione bezpieczeństwo, zwłaszcza energetyczne. Sławomir Wołyniec, właściciel j prezes zarządu EC Zagłębie Dąbrowskie sp. z o. o., wskazywał, w jak trudnej sytuacji znalazły się obecnie duże elektrociepłownie  w Polsce. - Sytuacja energetyki w Polsce i Europie jest obecnie bardzo trudna. W szczególnie trudnej sytuacji jest sektor ciepłowniczy. W Polsce to on odpowiada za ok. 50 proc. produkcji całej energii i korzysta z niego ponad połowa gospodarstw domowych. Tymczasem wg Raportu URE nieprzerwanie od 2019 r. kogeneracja w Polsce odnotowuje gigantyczne straty.

Prezes podał, powołując się na informator wydawany przez Urząd Regulacji Energetyki "Energetyka cieplna w liczbach 2023", że uśredniony wskaźnik rentowności dla wszystkich elektrociepłowni w Polsce w latach 2019 i 2020 r. wyniósł -6%, w  2021 r. już -11%, w 2022r aż -38%, a w 2023 r. -17% To sprawia, że wielu firmom z branży grozi bankructwo. W latach 2000-2022 Unia Europejska obniżyła emisje o ok. 27% z poziomu 3,4mld ton do 2,5 mld ton rocznie a na świecie emisja CO2 w tym samym czasie wzrosła z poziomu ok. 25mld do ok 37mld ton rocznie. Jednocześnie w tym czasie wskaźnik produkcji również spadł o ok. 30% Wiele firm produkcyjnych relokuje swoje zakłady produkcyjne z Europy na inne kontynenty, z uwagi na najwyższe koszty energii. Energia ze źródeł odnawialnych miała być tańsza i poprawić konkurencyjność Europy i warunki gospodarcze. W tym momencie obserwujemy odwrotną zależność. Mamy najdroższą energię a to właśnie energia elektryczna jest fundamentem przemysłu - zwracał uwagę Sławomir Wołyniec.

Ważnym momentem III Kongresu Kompas ESG było rozdanie nagród w pięciu kategoriach. W kategorii Game Changer, dedykowanej liderom transformacji, wprowadzającym przełomowe zmiany w obszarze ESG i wyznaczającym nowe standardy w zakresie zrównoważonego rozwoju, zwycięzcą została Grenevia. - Aktywnie inwestujemy, rozwijamy i wspieramy nasze zielone segmenty - mówiła Beata Zawiszowska, prezes załrządu Grenevia.

Drugie miejsce zajęła Energa, trzecie - Giełda Papierów Wartościowych.

W kategorii inicjatywa roku, która docenia firmy skutecznie łączące strategię biznesową z działaniami na rzecz środowiska i odpowiedzialności społecznej, zwyciężył InPost za inicjatywę EKO zwroty. Drugie miejsce otrzymała firma Lotte Wedel, trzecie - Fundacja Artystyczna Podróż Hestii.

W kategorii start(up) w zrównoważoną przyszłość, przyznawaną za wdrażanie ekologicznych i ekonomicznych modeli biznesowych zwyciężyło Waterly. - Naszą misją jest zbudowanie otwartej sieci monitoringu jakości wody - mówił Patryk Kamiński, pomysłodawca i założyciel Waterly. Start-up otrzymał 30 tys. zł na rozwój od firmy Arteria, wspierającej młode biznesy, która była tegorocznym partnerem kongresu.  - Wspieramy młode start-upy, bo to właśnie one często mają odwagę, by myśleć inaczej i działać szybciej. Wierzymy, że dzięki ich innowacjom uda się realnie zmieniać świat na lepsze - bardziej zrównoważony, odpowiedzialny i zgodny z wartościami ESG - skomentował Bolesław Gidziński, Partner w Arteria S.A.

Drugie miejsce w tej kategorii zajęło - Bin-E, trzecie - Animal Helper.

W kategorii zrównoważona narracja, przeznaczonej dla odważnych i autentycznych kampanii promocyjnych, które komunikują wartości ESG w sposób wiarygodny i skuteczny, bez uciekania się do greenwashingu, pierwsze miejsce zdobył ING Bank Śląski za grantowy konkurs dla młodych naukowców i start-upów. - Jesteśmy w trakcie siódmej edycji. To działanie długofalowe. W każdej edycji do zdobycia jest 1 mln zł - mówiła Małgorzata Jarczyk-Zuber, Chief ESG Innovation Officer w ING Banku Śląskim

Drugie miejsce zajęło T-Mobile Polska, trzecie - ESG Advisors.

W ostatniej kategorii - ludzie to strategia - dedykowanej organizacjom, które systemowo dbają o dobrostan pracowników i budują kulturę troski - nie jako dodatek, lecz jako fundament strategii, pierwsze miejsce zajęła firma Adamed Pharma. - To wyróżnienie potwierdza słuszność drogi, którą obraliśmy. Nasza strategia w centrum stawia człowieka i jego dobrostan. To nie jest tylko deklaracja, to fundament naszej firmy - mówiła Anna Bazan-Korona, specjalistka ds. ESG, Adamed Pharma.

Drugie miejsce zajęła firma Philip Morris Polska, trzecie - ex equo - Henkel Polska i Rohlig Suss Logistic.

Łącznie do nagrody wpłynęło 200 zgłoszeń. To pokazuje, jak wiele firm wdraża zrównoważone rozwiązania i wychodzi ponad to, czego wymagają przepisy. - Jesteśmy jednym zespołem, teamem, który może zmienić otaczający nas świat na lepsze. Łączmy się w naszym działaniu - zaapelowała na koniec III Kongresu Kompas ESG Beata Mońka. Jednocześnie zapowiedziała kolejną edycję tego wydarzenia za rok.

Zobacz więcej materiałów z kongresu: link