Co zrobić, żeby mieć wyższą emeryturę? Lepiej zacznij już teraz [PORADNIK]

W Polsce istnieją trzy filary emerytalne. Dwa pierwsze filary są obowiązkowe, z kolei trzeci jest w pełni dobrowolny, więc nie każdy z niego korzysta. W praktyce warto jednak zastanowić się nad oszczędzaniem na emeryturę właśnie w jego ramach.

III filar emerytalny pozwala odkładać na emeryturę w ramach: PPE (Pracowniczego Programu Emerytalnego), PPK (Pracowniczych Planów Kapitałowych), IKE (Indywidualnego Konta Emerytalnego), IKZE (Indywidualnego Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) oraz w ramach niezależnego elementu trzeciego filaru, OIPE (Ogólnoeuropejskiego Indywidualnego Projektu Emerytalnego). 

To, jaki produkt emerytalny wybierzemy, w znacznej mierze zależy od naszych preferencji oraz dostępności danego produktu. Nie wszystkie produkty będą bowiem dostępne np. dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

IKZE, czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego oraz IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) to programy, które działają w podobny sposób. Oszczędzanie w ramach tych filarów opiera się na wpłacie pewnej kwoty środków, która następnie jest inwestowana przez wybraną instytucję finansową: banki, fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe, czy dobrowolne fundusze emerytalne.

W przypadku IKE częstotliwość i wysokość środków wpłaconych na indywidualne subkonto zależna jest od posiadacza konta, niemniej jednak nie może ona przekroczyć ustalonych limitów. W 2024 r. limit wpłat na IKE wynosi 23 472 zł. Środki zgromadzone na subkoncie można wypłacić w dowolnym momencie, ale dopiero po skończeniu 60. roku życia lub 55. roku życia w przypadku osiągnięcia wcześniejszego prawa do emerytury, nie będzie konieczności zapłaty tzw. podatku Belki od zysku.

W IKZE również obowiązują maksymalne limity wpłat, które wynoszą 9 388 zł lub 14 083 zł w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą. Ponadto w IKZE istnieje możliwość odliczenia wpłaty z danego roku od podstawy opodatkowania PIT. W 2024 r. przy założeniu, że wpłata będzie wynosić tyle, co limit, można obniżyć podatek nawet o 3004 zł.

Środki zgromadzone w IKZE bez obowiązku zapłaty podatku od zysków kapitałowych można wypłacić po spełnieniu warunków, tj. osiągnięciu odpowiedniego wieku. Warto pamiętać jednak, że przy wypłacie z IKZE zapłacimy 10 proc. podatku zryczałtowanego.

PPE, czyli Pracowniczy Program Emerytalny to najstarszy produkt trzeciego filaru emerytalnego w Polsce, który istnieje od 1999 r. Oszczędzanie w ramach PPE nie jest zależne od nas, a od pracodawcy. Bowiem to on decyduje, czy wprowadzi w swojej firmie PPE. Składki na PPE pochodzą ze składek podstawowych finansowanych przez pracodawcę w wysokości maksymalnie 7 proc. wynagrodzenia. Pracownik może również samodzielnie zadeklarować chęć odprowadzania składek, ale ich wysokość nie może być większa niż 4,5 krotność przeciętnego wynagrodzenia.

Wypłata środków z PPE następuje po ukończeniu 60. lub 55. roku życia na wniosek seniora i wówczas środki uzyskane w ramach PPE nie podlegają podatkowi od zysków kapitałowych.

Zapis do PPK z kolei następuje automatycznie, ale pracownik ma możliwość rezygnacji z uczestnictwa w programie, jeżeli złoży odpowiednią deklarację. Wpłaty do PPK wynoszą 1,5 proc. wynagrodzenia pracownika i są opłacane przez pracodawcę oraz 2 proc. wynagrodzenia pracownika i są opłacane przez pracownika.

Pracodawca i pracownik mogą jednocześnie zadeklarować wyższą składkę (2 proc. przez pracownika i 2,5 proc. przez pracodawcę). Poza tym PPK jest dofinansowane przez budżet państwowy. Na PPK składa się dofinansowanie wynoszące 250 zł wpłaty powitalnej i 240 zł dopłaty rocznej dla każdego uczestnika programu, który spełni ustalone warunki.

Wypłata z PPK następuje wyłącznie na wniosek uczestnika i jeżeli senior chce uniknąć podatku, to wypłata musi być dokonana po osiągnięciu 60. roku życia.

Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny działa podobnie do IKZE, uczestnik dokonuje wpłaty na subkonto, a następnie środki te inwestowane są przez wybrane instytucje finansowe.

W odróżnieniu od innych produktów emerytalnych OIPE daje możliwość oszczędzania również w euro. Roczny limit wpłat na OIPE w 2024 r. wynosi 23 472 zł. Środki zgromadzone w ramach OIPE można wypłacić w dowolnym momencie, ale wówczas trzeba liczyć się z zapłatą "podatku Belki".

Tak jak w poprzednich przypadkach, środki można wypłacić po 60. lub 55. roku życia bez konieczności zapłaty podatku, pod warunkiem że wpłaty były dokonywane na subkonto co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych oraz ponad połowa wartości wpłat została dokonana nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty środków.

Oprócz gromadzenia środków finansowych w ramach programów oferowanych przez III filar emerytalny warto także pomyśleć o samodzielnym oszczędzaniu. Oczywiście mało kto myśli o emeryturze w wieku 20 czy 30 lat, jednak jeżeli chcemy zapewnić sobie spokojną starość, to nie powinniśmy liczyć wyłącznie na państwowy system emerytalny. Szacuje się, że do 2060 r. osoby, które przejdą na emeryturę, otrzymają mniej niż 25 proc. swojej ostatniej pensji.

Samodzielnie oszczędzanie na emeryturę będzie wymagać od nas regularności i konsekwentnego działania. To, ile będziemy w stanie odkładać w ciągu miesiąca, naturalnie zależy od naszych zarobków i miesięcznych wydatków, ale warto już od razu założyć sobie, jaką kwotę realnie będziemy w stanie odkładać w ciągu miesiąca.

W zależności od tego, ile oszczędności uda nam się zgromadzić i jakiej wysokości są nasze zarobki, możemy również pomyśleć o innych sposobach inwestowania, które pozwolą nam pomnożyć nasz kapitał. Warto natomiast wcześniej zorientować się, jakie ryzyko niesie za sobą dana inwestycja i czy aby na pewno mamy wystarczająca wiedzę do tego, żeby wybrać ten sposób inwestowania.

WG