W ostatnim czasie wiele mówiło się o ewentualnych zmianach w systemie emerytalnym. Niestety nic nie wskazuje na to, że któraś z tych propozycji spowoduje, że wysokość emerytur pozwoli nam na spokojne i dostatnie życie. Z wyliczeń Expandera wynika, że po przejściu na emeryturę suma świadczeń jakie otrzyma małżeństwo (obecnie w wieku 30 lat) będzie stanowiło zaledwie 52,5 proc. sumy ich ostatnich wynagrodzeń. W przypadku 30-letniej kobiety uzyskującej dochód (umowa o pracę) na poziomie średniej krajowej emerytura będzie stanowiła zaledwie ok. 44 proc. jej ostatniego wynagrodzenia. W przypadku mężczyzny ta stopa zastąpienia płacy emeryturą wyniesie natomiast ok. 61 proc. Przeciętnie, po przejściu na emeryturę, dochody ich gospodarstwa domowego spadną więc prawie o połowę.
Łatwo jest bowiem przyzwyczaić się do wydawania wszystkich zarobionych pieniędzy, trudniej do oszczędzania.
Opisany wyżej problem jest już stosunkowo dobrze znany. Niewiele mówi się natomiast o tym, że jeszcze niższe emerytury otrzymają osoby prowadzące działalność gospodarczą. Jest to o tyle ciekawe, że przedsiębiorcy często zarabiają o wiele więcej niż osoby pracujące na etacie. W wielu przypadkach otrzymają oni jednak jedynie emeryturę minimalną. Przyczyną tej dziwnej sytuacji jest sposób naliczania składek ZUS. Osoba prowadząca firmę, niezależnie od tego ile zarabia, zwykle płaci składki emerytalne w takiej samej wysokości jak osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę i zarabiająca 1887,60 zł brutto (ok. 1380 zł netto). Oczywiście przedsiębiorcy jeśli chcą, mogą płacić więcej, ale większość z nich tego nie robi i pozostaje przy minimalnych składkach.
Emerytura na waciki
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą w momencie przechodzenia na emeryturę może dochodzić do śmiesznych sytuacji. Właściciel dobrze prosperującego przedsiębiorstwa może bowiem na przysłowiowe waciki wydawać więcej niż będzie wynosiła jego emerytura. Dla przykładu 30-letnia kobieta, której miesięczny dochód netto wynosi dziś 20 tys. zł, może otrzymać emeryturę, która będzie stanowiła zaledwie 3,5 proc. jej ostatniego dochodu. Jeśli będzie opłacała tylko minimalne stawki, otrzyma najniższą możliwą kwotę emerytury, która obecnie wynosi 706,29 zł. Jest to mniej więcej tyle ile zamożny przedsiębiorca wydaje na dobre perfumy czy butelkę markowej whisky.
Z drugiej strony trzeba jednak pamiętać, że nie każda firma przynosi aż tak wysokie zyski. Zdarza się, że dla drobnego przedsiębiorcy opłacenie ZUS-u może być dużym obciążeniem. Suma składek: na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i fundusz pracy wynosi obecnie 839,06 zł (z ubezpieczeniem chorobowym). W przypadku właściciela firmy, która przynosi niewielki dochody, trudno jest więc oczekiwać, aby płacił jeszcze wyższe składki. Ważne jest jednak to, żeby nie zapomniał o oszczędzaniu na emeryturę w momencie, gdy jego sytuacja finansowa się poprawi. Łatwo jest bowiem przyzwyczaić się do wydawania wszystkich zarobionych pieniędzy, trudniej do oszczędzania.
Obecnie przeciętny emeryt dostaje o 19 proc. więcej niż emeryt - przedsiębiorca
Problem niskich emerytur przedsiębiorców nie dotyczy jednak wyłącznie przyszłości. Także obecnie wypłacane emerytury przedsiębiorców są bardzo niskie. Według danych GUS w III kwartale 2009 r. przeciętna miesięczna emerytura osób prowadzących działalność gospodarczą wynosiła 1292,46 zł. Tymczasem przeciętna emerytura (z pozarolniczego systemu emerytalnego) była prawie o 19 proc. wyższa - wynosiła 1534,51 zł. W praktyce poziom życia emerytów, który prowadzili firmy zależy jednak od tego czy sami zadbali o swoją przyszłość. Ci zapobiegliwi swoją emeryturę wydają zapewne na drobne przyjemności, bo nie brakuje im pieniędzy na życie.
Przedsiębiorco, oszczędzaj na swoją emeryturę
Co powinien zrobić przedsiębiorcy, aby na emeryturze nie byli zmuszeni przeżyć za 700 zł? Ważne jest przede wszystkim to, żeby samodzielnie zadbali o swoją przyszłość i to nie tylko poprzez inwestowane we własną firmę. W biznesie bywa bowiem różnie. Jednego dnia można być milionerem, a następnego bankrutem. Dlatego warto systematycznie odkładać pieniądze i inwestować je w różne rodzaje aktywów. Oszczędzanie na emeryturę jest bowiem długotrwałym procesem, w ciągu którego bardzo wiele może się zdarzyć. Ostatni kryzys finansowy pokazał, że przychodzą takie momenty, kiedy dobrze prosperująca firma może upaść. Jednak cały rynek wcześniej czy później wychodzi z kłopotów obronną ręką.
Kwota emerytury w stosunku do ostatniego wynagrodzenia
Założenia: Osoby obecnie w wieku 30 lat, rozpoczęły pracę w wieku 25 lat, W przypadku działalności gospodarczej opłacane są minimalne składki
Jarosław Sadowski
