Rekordowy rok dla OFE

Na koniec grudnia wartość środków pozostająca na drugo filarowych kontach emerytalnych wyniosła 221,3 mld PLN, co oznacza wzrost o +4,7% w stosunku do listopada. W ciągu minionego roku wartość aktywów OFE wzrosła o +23,9%, przy czym przeciętna miesięczna dynamika wzrostu aktywów wyniosła +1,8%.

Na wartość aktywów OFE istotny wpływ miał tradycyjnie dopływ środków z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W 2010 roku ZUS przekazał do PTE rekordowe +22,4 mld PLN, czyli o +6,4% więcej niż w roku poprzednim. Należy jednak zauważyć, że przed tym jak środki wysłane z ZUS trafią na nasze konta emerytalne, zostają one obciążone opłatami nałożonymi przez PTE. W 2010 roku opłaty te były jednak niższe niż wcześniej i wyniosły średnio 3,5%. Uwzględniając ten czynnik, rzeczywisty napływ środków na konta w OFE wyniósł +21,6 mld PLN i był wyższy od tego sprzed roku o blisko 10%.

Grudzień przyniósł relatywnie duże rozbieżności w tempie zmian aktywów netto zarządzanych przez poszczególne OFE. Jest to jednak m.in. efektem przyjętego sposobu rozliczeń przepływów w sesjach transferowych, w ramach którego najpierw rozliczane są odejścia, a dopiero później, na początku kolejnego miesiąca, przyjścia. To głównie z tego powodu w grudniu najszybciej rosły aktywa funduszy, które wykazały wysoką aktywność na rynku wtórnym. W ostatnim miesiącu minionego roku zdecydowanym liderem został PKO BP Bankowy OFE, który według naszych obliczeń w transferach pozyskał ponad +80,7 mln PLN. Wraz ze wzrostem wartości jednostki rozrachunkowej pozwoliło to w ciągu miesiąca powiększyć środki pod zarządzaniem o +9,2%. Na kolejnych miejscach, z ponad 7-procentową dynamiką rok zakończyły AXA OFE, Nordea OFE oraz Generali OFE. Najsłabiej wypadły skrajne co do wielkości fundusze, czyli Aviva OFE oraz OFE Polsat.

W skali całego 2010 roku najwyższą dynamiką na poziomie +38,7% może się poszczycić AXA OFE, a zaraz za nim znalazły się Nordea OFE (+35,2%) oraz Generali OFE (+35,0%). Na drugim biegunie znalazły się natomiast Aviva OFE (+17,0%) oraz OFE WARTA (+18,9%).

Biorąc pod uwagę rządowe plany zmiany reformy emerytalnej i obniżenie składek przekazywanych przez ZUS do OFE (z obecnych 7,3% do 2,3%), pula środków przelewanych w skali roku przez ZUS do II-filara obniży się mniej więcej do poziomu, jaki obserwowaliśmy 11 lat temu.

W 2000 roku, który był pierwszym pełnym rokiem funkcjonowania reformy emerytalnej, ZUS na konta w OFE przelał 7,6 mld PLN (w 2010 roku było to blisko 3 razy więcej). Trudno się zatem dziwić, że plany rządu wzbudzają tak wielkie emocje i są odbierane negatywnie nie tylko przez PTE i osoby zawodowo z tym środowiskiem związane, ale również przez tych, dla których stan konta emerytalnego ma realną wartość, czyli przyszłych emerytów.

Ostatni miesiąc 2010 roku, w odróżnieniu od listopada, był bardzo udany dla otwartych funduszy emerytalnych. Wynikom OFE sprzyjała przede wszystkim dobra koniunktura giełdowa, a także wzrosty na rynku krajowych papierów dłużnych. Generalnie miniony rok można uznać za udany dla całej drugofilarowej branży.

Po listopadowych spadkach indeks szerokiego rynku akcji WIG zyskał w grudniu +4,7%, zaliczając po drodze rekordowy poziom licząc od zapoczątkowanej w lutym 2009 r. hossy. Tym razem najbardziej zyskowne okazały się spółki o dużej kapitalizacji, indeks warszawskich blue chipów WIG20 wzrósł na wartości +5,1%. Nieco gorzej wypadły indeksy małych i średnich spółek, czyli sWIG80 i mWIG40, które zyskały odpowiednio +4,2% i +4,1%. Po dwumiesięcznej przerwie, grudzień okazał się również pozytywny dla indeksu obligacji skarbowych IROS, którego wartość wzrosła o +0,55%. Był to zatem jeden z lepszych miesięcy dla rynku państwowych papierów dłużnych.

Dzięki dobrej koniunkturze zarówno na rynku akcji, jak i obligacji, przeciętny wzrost jednostki rozliczeniowej OFE wyniósł +2,1%. Wynik ten był lepszy od benchmarku, złożonego w 30% ze zmiany indeksu WIG i w 70% ze zmiany indeksu IROS, który w grudniu zanotował wzrost na poziomie +1,8%. Powodem jest fakt, iż OFE utrzymują obecnie nieco większe zaangażowanie w akcje aniżeli w przyjętym wzorcu. Dodatkowo w portfelach OFE dominują spółki o największej kapitalizacji, które w minionym miesiącu okazały się być najbardziej zyskowne.

W grudniu najlepszy rezultat wypracował fundusz OFE PZU "Złota Jesień", którego jednostka rozrachunkowa wzrosła o +2,5%. Zaraz za nim znalazły się fundusze Allianz Polska OFE, Nordea OFE i OFE Pocztylion, które zyskały po +2,3%. Zdecydowanie najsłabiej z wynikiem +1,3% poradził sobie fundusz OFE Polsat, który jako jedyny okazał się być gorszym od benchmarku. Tak słaby rezultat funduszu jest m.in. efektem dużego zaangażowania w spółki niewchodzące w skład indeksu WIG20.

W skali całego roku najlepiej inwestującym funduszem emerytalnym był ING OFE, który dla swoich klientów zarobił +11,9%. W pierwszej trójce najlepszych znalazły się także fundusze Nordea OFE i Aviva OFE. Najsłabiej wypadły natomiast Generali OFE (+9,3%) oraz OFE Polsat (+9,4%) Dla porównania, w 2009 r. najlepszy wynik należał do funduszu OFE Polsat, a najsłabszy do Nordea OFE.

Komentarz do rankingu

Wraz z końcem grudnia, po raz pierwszy do grona najlepszych, czyli do funduszy z najwyższą notą 5a w zestawieniu długoterminowym, trafił OFE Pocztylion. Fundusz ten wypracował trzeci najlepszy wynik za okres ostatnich 3 lat. OFE Pocztylion wypadł również bardzo dobrze w horyzoncie krótkoterminowym zwiększając swoja roczną notę o dwa oczka do 4a. Z czołówki wypadł natomiast fundusz Amplico OFE, dla którego 36-miesięczna ocena została obniżona do 4a, a nota roczna do 3a. Fundusze z najwyższymi ocenami w horyzoncie ostatnich 36 miesięcy, wypadają dobrze w okresie rocznym. Obaj liderzy naszego długoterminowego zestawienia tj. PKO BP Bankowy OFE oraz OFE Pocztylion, uzyskali 4a w zestawieniu 12-miesięcznym. Oba fundusze dokładnie rok temu należały do przeciętnych funduszy. PKO BP Bankowy OFE miał w długim terminie najsłabszą ocenę 1a, choć widać już było symptomy poprawy, dzięki niezłym ocenom krótkoterminowym. Drugi z funduszy zaczynał miniony rok z najsłabszą oceną krótkoterminową, która dopiero we wrześniu przyjęła 2a.

W rankingu długoterminowym doszło również do dwóch istotnych zmian w dolnej części naszego zestawienia. Ocenę 2a uzyskał po raz pierwszy od dwóch lat OFE WARTA. Z kolei 3-letnia nota dla Pekao OFE spadła do poziomu 1a, przy czym jeszcze nieco ponad rok temu fundusz ten znajdował się na szczycie naszego zestawienia z oceną 5a.

Biorąc pod uwagę ranking roczny, dzięki dobrym wynikom inwestycyjnym, najwyższą notę 5a zdołały utrzymać w grudniu fundusze Nordea OFE oraz ING OFE. Trend spadkowy kontynuuje natomiast OFE Polsat, którego 12-miesięczna ocena spadła do 2a, a jeszcze w marcu wynosiła ona 5a.

Zespół Analiz Online