Ważne zmiany w zakresie emerytur częściowych

Przesłanki nabycia emerytury częściowej

Emerytura częściowa należna jest przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1a pkt 26-85 i ust. 1b pkt 2-20 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną. Świadczenie przysługuje więc ubezpieczonym, którzy nie osiągnęli powszechnego indywidualnego wieku emerytalnego przewidzianego dla:

• kobiet urodzonych poczynając od 1 stycznia 1959 r.,
   
• mężczyzn urodzonych poczynając od 1 kwietnia 1949 r.,

jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

• mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat w przypadku kobiet oraz 40 lat w przypadku mężczyzn,
   
• osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 62 lata dla kobiet i co najmniej 65 dla mężczyzn.

Tak stanowi art. 26b ust. 1 ustawy emerytalnej.

Wysokość emerytury częściowej została przez ustawodawcę ograniczona. Wynosi ona bowiem 50% kwoty emerytury ustalonej w myśl nowych zasad i nie podlega podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury.

Emerytura częściowa nie jest wypłacana w pełnej obliczonej wysokości.

Wartość emerytury częściowej uzależniona jest od kwoty:

• zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz
   
• zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

Przy czym, jeśli chodzi o środki zgromadzone na subkoncie, to w przypadku złożenia przez członka otwartego funduszu emerytalnego wniosku o przyznanie emerytury częściowej i ustalenia, że ubezpieczony spełnia warunki do przyznania tej emerytury, ZUS zawiadamia ofe o złożeniu wniosku i o obowiązku przekazania całości środków zgromadzonych na rachunku w ofe na fundusz emerytalny FUS. Kwotę tych środków oraz zewidencjonowaną na subkoncie ewidencjonuje się na koncie ubezpieczonego na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura częściowa. Zwiększa ona kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne stanowiących podstawę obliczenia kwoty emerytury.

Zmiany od października 2017 r.

Ze względu na przywrócenie poprzedniego powszechnego wieku emerytalnego, wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn, instytucja emerytury częściowej, przysługującej po osiągnięciu wieku wynoszącego co najmniej 62 lata dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn oraz zróżnicowanego stażu emerytalnego, stała się zbędna. Dlatego też za sprawą ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 38), zwanej ustawą zmieniającą, z dniem 1 października 2017 r. uchylony zostanie art. 26b ustawy emerytalnej.

Przy czym osoby, które w dniu 1 października 2017 r. będą miały ustalone decyzją organu rentowego prawo do emerytury częściowej, zachowują to prawo na dotychczasowych zasadach do czasu zamiany emerytury częściowej na emeryturę powszechną. Co więcej, stanie się tak na wniosek ubezpieczonego oraz - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem - po ustaniu stosunku pracy. Tak stanowi art. 22 ust. 1-2 ustawy zmieniającej.

Jak więc wynika ze wskazanej normy prawnej, ustawodawca nie przewidział żadnego ograniczenia czasowego w wypłacie przyznanej emerytury częściowej. Może ona być kontynuowana także po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego do czasu wystąpienia przez zainteresowanego z wnioskiem o przyznanie emerytury powszechnej oraz rozwiązaniu stosunku pracy - w przypadku pracownika. Organ rentowy nie zamieni emerytury częściowej na powszechną z urzędu.

Wypłacana przez organ rentowy emerytura częściowa będzie waloryzowana na zasadach wskazanych w ustawie emerytalnej, a więc corocznie od dnia 1 marca.

Likwidacja emerytury częściowej nie oznacza, iż po 1 października 2017 r. nie będzie mogło nastąpić przyznanie takiego świadczenia. Jak bowiem wynika ze stanowiska organu rentowego, możliwość przyznania emerytury częściowej począwszy od 1 października 2017 r. będzie istniała w stosunku do ubezpieczonych, którzy najpóźniej w dniu 30 września 2017 r. spełnią warunki wymagane do nabycia takiego prawa (patrz ramka).