Będą zmiany w przepisach dotyczących niedozwolonych klauzul umownych

Zmienią się w dużym stopniu np. przepisy dotyczące mocy wiążącej orzeczeń Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w tych sprawach.

Założenia zmian w procedurze cywilnej mają na celu nie tylko szybsze eliminowanie z rynku sprzecznych z prawem postanowień umów, ale także ograniczenie liczny spraw, które wpływają do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyniku działań quasi-konsumenckich organizacji lub prawników, którzy wnoszą pozwy w celach jedynie zarobkowych. Po niedawnym zmniejszeniu do 60 zł. stawki minimalnej opłaty z tytułu zastępstwa procesowego w sprawach o uznanie danego wzorca umowy za niedozwolony, zaczęło wpływać wiele pozwów od osób fizycznych reprezentowanych przez jednego prawnika. W rezultacie do końca września 2013 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: SOKiK) został "zalany" 33 tys. takich pozwów, co uniemożliwiło ich rozpoznanie w szybkim terminie.

Ponadto, obecnie obowiązująca procedura uznawania danego postanowienia za niedozwoloną klauzulę umowną jest dla firm niejasna. Przedsiębiorcom trudno się zorientować, jakie klauzule zostały uznane za niedozwolone i z jakiej przyczyny.

Kto będzie mógł wnosić o uznanie postanowienia umowy za niedozwoloną klauzulę?

Prawo wniesienia o uznanie danego postanowienia za niedozwoloną klauzulę umowną będzie przysługiwało m.in. prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), Komisji Nadzoru Finansowego, jak również organizacjom konsumenckim wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego i do rejestru prowadzonego przez prezesa UOKiK. Warunkiem wpisania organizacji konsumenckiej do rejestru prowadzonego przez prezesa UOKiK będzie posiadanie 1000 członków i prowadzenie działalności od co najmniej 2 lat. Corocznie będzie też dokonywana weryfikacja członków organizacji konsumenckiej.

Według założeń osoby fizyczne nie będą mogły wnosić pozwów o uznanie wzorca umowy za niedozwolone. Rząd tłumaczy, że zapis taki nie jest spowodowany dużą liczbą pozwów od osób fizycznych od jednego pełnomocnika, ale rzadkim korzystaniem przez osoby fizyczne z tej możliwości na podstawie obecnych przepisów. W konsekwencji po wprowadzeniu w życie omawianych zmian, osoby fizyczne będą mogły wnieść pozew na ogólnych zasadach ustalenia postanowienia umowy za niewiążące na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego.

Moc wiążąca orzeczeń Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

W myśl proponowanych zmian SOKiK będzie sporządzał z urzędu uzasadnienie orzeczenia. Ponadto, orzeczenie tego sądu, stwierdzające, że postanowienie stosowane przez danego przedsiębiorcę jest niedozwolone będzie odnosiło skutek w stosunku do tego przedsiębiorcy oraz wszystkich konsumentów, z którymi zawarł on umowę na podstawie wzorca umowy, z którego pochodzi postanowienie lub też podpisali umowę o wykorzystanie tego wzorca umowy już po wydaniu przez sąd orzeczenia - z uwagi na to, że przedsiębiorca nie zaprzestał jego stosowania.

Co więcej, orzeczenie SOKiK stwierdzające, że postanowienie stosowane przez danego przedsiębiorcę jest niedozwolone, będzie miało także skutek wobec wszystkich osób trzecich, niezależnie od tego, czy zostało wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych, czy też nie. Czynność wpisania postanowienia do tego rejestru będzie miało zatem charakter tylko techniczny, a skutek uznania postanowienia za klauzulę niedozwoloną nastąpi w momencie wydania orzeczenia przez SOKiK.

Zwolnienie od kosztów sądowych

W sprawach o uznanie wzorca umowy za niedozwolone wprowadzone będzie zwolnienie od kosztów sądowych, ze względu na publiczny interes w rozstrzyganiu tego typu spraw.

Z omawianych założeń powstanie teraz projekt zmian w przepisach, który trafi pod obrady rządu, a następnie do prac w Sejmie.

Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizuje się w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.