Będzie zwrot kosztów za wydłużone oczekiwanie na wpis hipoteki

Problem wydłużonego czasu oczekiwania na wpis do hipoteki narasta od kilku lat, bo jeszcze kilka lat temu było to kilka tygodni, a teraz w dużych miastach czeka się ponad rok. O przyspieszenie apelował między innymi Polski Związek Firm Deweloperskich, który w grudniu ubiegłego roku zawiadomił o tym problemie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wyliczył przy tym, że paraliż w sądach wieczystoksięgowych kosztuje samych konsumentów ponad 360 mln zł rocznie. Banki stosują ubezpieczenie pomostowe do czasu uzyskania wpisu na pokrycie ryzyka związanego z brakiem dostatecznego zabezpieczenia kredytu.

Ministerstwo Sprawiedliwości wzięło się w końcu za ten problem. Chce, żeby  w sytuacji kiedy ryzyko  się zmaterializuje, bank zwracał klientom te dodatkowe opłaty.

- W aktualnym stanie prawnym, w związku z długotrwałym oczekiwaniem na wpis do księgi wieczystej hipoteki zabezpieczającej kredyt zaciągany na zakup nieruchomości, banki obciążają z tego powodu dodatkowymi kosztami kredytobiorców - przyznaje resort w uzasadnieniu do ustawy.

I proponuje zmianę w prawie bankowym:

- W przypadku naliczenia przez bank dodatkowej opłaty lub prowizji, związanych z oczekiwaniem na wpis do księgi wieczystej hipoteki zabezpieczającej spłatę kredytu udzielonego konsumentowi, ustanawianej na rzecz tego banku, po dokonaniu wpisu opłata lub prowizja podlega zwrotowi lub zaliczeniu na poczet innych należności obciążających kredytobiorcę - zakłada projekt zmian wysłany do konsultacji przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Będzie to dotyczyło tylko umów zawartych po dniu wejścia w życie ustawy. Przewidziane jest szybkie wejście w życie, po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Zwrot kwoty naliczonej w okresie oczekiwania na wpis do księgi wieczystej nie w pełni zrekompensuje kredytobiorcom straty, bo oprócz tego, że podwyżka marży zwiększa kwotę odsetek w okresie jej obowiązywania, to powoduje też spadek kwoty spłacanego w tym okresie kapitału. To z kolei wpływa na cały dalszy proces spłaty.

W osobnych przepisach ma też być rozwiązany główny problem czyli skrócenie czasu oczekiwania na wpis. Rozwiązaniem mającym zmniejszyć opóźnienia ma być umożliwienie notariuszom dokonywania wpisów w księgach wieczystych. Niedawno projekt został wysłany do kancelarii premiera z prośbą o wpis do wykazu prac legislacyjnych i wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł deklaruje, że jest już zielone światło.

- Przygotowałem rozwiązania przyznające notariuszom wpis hipoteki do księgi wieczystej. Wysłałem już je do kancelarii premiera  i uzyskałem pozytywną opinię Szefa Centrum Analiz KPRM. Niebawem będzie wpis do wykazu prac rządu, a potem konsultacje, SKRM i RM - odpowiada na  Twitterze wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł.

O tych przepisach jest też wzmianka w Ocenie Skutków Regulacji do projektu zmian w prawie bankowym, zakładającym zwrot opłat.

- Wstępnie zakłada się, że notariusze mogliby dokonywać wpisów w księgach wieczystych, które wiązałyby się z zakładaniem nowych ksiąg wieczystych poprzez wyodrębnienie nieruchomości lokalowej z zabudowanej nieruchomości gruntowej, gdy zbywcą jest przedsiębiorca oraz wpisu hipoteki. Warunkiem wdrożenia proponowanych zmian jest konieczność dokonania modyfikacji w funkcjonalności systemu teleinformatycznego, które uwzględniałyby odstępstwa od normalnego toku czynności podejmowanych przez sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym oraz przeprowadzenie odpowiednich szkoleń dla notariuszy - czytamy w OSR. Zaznaczono też, że modyfikacja takiego systemu jest czasochłonna i wprowadzane zmiany nie będą mogły tak szybko przynieść efektów jak omawiane w tym OSR (zmian w prawie bankowym - red.).

Na pytanie jaki jest zakładany, realny czas na dostosowanie systemu, tak aby notariusze mogli dokonywać wpisów w księgach wieczystych czyli od kiedy realnie te przepisy dające uprawnienia notariuszom mogą zacząć działać w praktyce,  minister Warchoł odpowiada, że "ma nadzieję, że jak najszybciej".  Dopytywany czy już teraz są prowadzone prace przygotowawcze od strony technicznej czy ruszą dopiero po uchwaleniu przepisów, poinformował, że prace techniczne są prowadzone jednocześnie.

Przy okazji dyskusji na Twitterze na temat projektowanych zmian, eksperci rynku proponują, by w prosty sposób wykorzystać projektowane zmiany do poprawy jakości danych o rynku mieszkaniowym.

- Panie Ministrze, przy takich zmianach, które są wprowadzane proponuję rozszerzyć wpisy notariusza w systemie o dane statystyczne, aby mieć na bieżąco ogląd sytuacji rynkowej. Tzn: rodzaj rynku: pierwotny/wtórny, rodzaj nieruchomości, cena za mkw, wiek nabywcy, zakup gotówkowy/kredytowy. Te dane przesyłane bezpośrednio z notariatu dałyby bieżący ogląd sytuacji na rynku nieruchomości na ogólnodostępnym portalu. Przy dzisiejszych możliwościach jesteśmy bardzo w tyle jeżeli chodzi o te kwestie. A rozwiązanie jest proste - apeluje Tomasz Narkun, ekspert rynku deweloperskiego.

Monika Krześniak-Sajewicz