Blokada konta bankowego. Kiedy może nam grozić i jak długo trwa?

Zajęcie konta bankowego polega na zablokowaniu możliwości korzystania z własnych środków finansowych w dowolny sposób. Dana osoba ma nadal dostęp do konta bankowego, jednak nie może ona dokonać płatności, przelewu ani wypłaty gotówki z bankomatu.

Zgodnie z ustawą Prawo bankowe blokadą mogą być objęte środki:

•       na rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych,
•       na rachunkach oszczędnościowych,
•       na rachunkach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
•       na lokatach.

Blokada środków na koncie nie może jednak dotyczyć całej kwoty. Blokada powinna obejmować środki wyłącznie do wysokości zadłużenia danej osoby.

Zgodnie z ustawą z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz KPC, blokady środków na rachunku bankowym może dokonać:

•       urząd skarbowy,
•       izba celna,
•       prokurator,
•       sąd,
•       komornik,
•       szef Krajowej Administracji Skarbowej.
  

Blokada środków na koncie bankowym dokonywana jest przez bank na wyraźne polecenie w/w instytucji. Najczęściej środki finansowe zablokowane są z powodu:

•       nieopłaconych mandatów,
•       nieopłaconych kar,
•       nieuregulowanego kredytu,
•       egzekucji komorniczej,
•       zaległości finansowych wobec organów państwa.

Bank może także dokonać samodzielnej blokady środków finansowych, gdy ma podejrzenie, że środki pochodzą z działalności przestępczej lub transakcje na koncie mogą mieć związek z jakimś przestępstwem. Wówczas bank dokonuje blokady konta i jednocześnie jest on zobowiązany do zgłoszenia sprawy prokuraturze, policji lub innemu właściwemu organowi.

Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, gdy bank ma uzasadnione obawy dotyczące prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, również może zablokować konto bankowe i jest on zobowiązany do poinformowania o swoich podejrzeniach Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

Bank może także dokonać blokady środków finansowych na koncie, jeśli zauważy podejrzaną działalność, która może wskazywać np. na kradzież karty lub danych do konta. Najczęściej dzieje się to w sytuacji, gdy wszelkie transakcje dokonywane są na terenie kraju, a jedna transakcja zostanie wykonana za granicą. W takim momencie bank blokuje daną transakcję oraz dostęp do konta i dopiero po wyjaśnieniu całej sytuacji z właścicielem rachunku, odblokowuje środki.

Zgodnie z przepisami blokada rachunku bankowego nie może obejmować wszystkich środków finansowych. Środki wolne od zajęć to:

•       świadczenia pomocy społecznej,
•       świadczenie 500+,
•       świadczenia rodzinne,
•       alimenty,
•       dodatek pielęgnacyjny, poporodowy,
•       inne świadczenie ustawowo zwolnione z egzekucji.

Ponadto na każdym rachunku musi również pozostać tzw. kwota wolna od zajęć, która może wynosić maksymalnie 75 proc. minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Od 1 lipca 2023 roku kwota wolna od zajęć bankowych wynosi maksymalnie 2784 zł netto.

W przypadku dłużników alimentacyjnych, a więc osób, które zalegają z płaceniem alimentów, nie obowiązuje kwota wolna od zajęcia komorniczego. W takiej sytuacji komornik ma prawo do zajęcia środków w wysokości aż 60 proc. wynagrodzenia.

Zgodnie z prawem bank nie ma obowiązku informowania właściciela rachunku o zablokowaniu jego konta bankowego. Obowiązek ten pozostaje po stronie instytucji, która nakazała zablokowanie środków finansowych dłużnika. Często jednak zdarza się, że taki komunikat nie dociera do właściciela konta, a o zablokowanym rachunku dowiaduje się on przypadkiem, np. w momencie chęci dokonania płatności kartą.

Jeżeli np. komornik nie poinformuje dłużnika o zajęciu rachunku bankowego, dłużnik ma prawo złożyć skargę na działanie komornika. Warto również wiedzieć, że bank nie ma prawa do pobrania opłaty od właściciela konta za dokonanie egzekucji.

Jeżeli nasze konto bankowe zostały zablokowane z inicjatywy banku w celach bezpieczeństwa, wystarczy skontaktować się z bankiem, potwierdzić swoją tożsamość oraz dokonywaną transakcję. Jeżeli zaś zablokowanie konta zostało wykonane z inicjatywy innych instytucji lub organów niż bank, wtedy należy skontaktować się z daną instytucją i z nią wyjaśnić sprawę.

Najczęściej należy to zrobić poprzez wysłanie pisemnego wniosku. Wówczas należy ustalić plan spłaty zadłużenia lub spłacić je od razu, a następnie poczekać, aż dana instytucja, np. komornik wyśle dyspozycję do banku o odblokowanie środków.

Może także zdarzyć się, że komornik zajmie cały rachunek bankowy, nie biorąc pod uwagę świadczeń wyłączonych spod egzekucji. W takiej sytuacji również należy wysłać wniosek do komornika wraz z zaświadczeniem o otrzymywaniu tych świadczeń. W takim przypadku komornik powinien niezwłocznie wysłać dyspozycję do banku o odblokowanie środków, które są wyłączone z egzekucji komorniczej. 

Czas trwania blokady rachunku bankowego zależny jest od powodu, dla którego środki finansowe zostały zamrożone. Zazwyczaj pieniądze zablokowane są do momentu wyjaśnienia sprawy, spłaty zobowiązania lub ustalenia planu spłaty po dostarczeniu do banku specjalnego pisma zezwalającego na odblokowanie środków.

Jeżeli blokada dokonana została przez bank ze względów bezpieczeństwa, wtedy odblokowanie konta powinno nastąpić maksymalnie do 24 godzin. W przypadku, gdy istnieją podejrzenia, że transakcje na koncie bankowym mają związek z jakimkolwiek przestępstwem, blokada może potrwać do 72 godzin. Po decyzji Generalnego Inspektora Informacji Finansowej zaś blokada może wydłużyć się do 96 godzin.

W obu sytuacjach sprawa powinna zostać zgłoszona do prokuratora, który może podjąć decyzję o wydłużeniu blokady konta bankowego do nawet 6 miesięcy.

WG