Centralna informacja "przebudzi" uśpione rachunki

Dzięki opracowanemu przez KIR rozwiązaniu, wdrożonemu pod nazwą Centralna informacja, uprawnione osoby będą mogły łatwiej i szybciej dowiedzieć się, czy w którejś z tych instytucji znajdują się środki, do których mają prawo.

W odróżnieniu od stanu obecnego, nie trzeba już będzie poszukiwać rachunków w każdym banku z osobna - wystarczy złożenie zapytania w wybranej placówce banku lub SKOK-u. Centralna informacja umożliwi rozwiązanie problemu tzw. rachunków uśpionych.

Umowny termin "rachunki uśpione" to określenie używane w kontekście kont bankowych osób zmarłych, o których nie wiedzieli spadkobiercy, należące do osób, których spadkobierców nie odnaleziono, jak i takich, o których istnieniu zapomnieli sami właściciele. Już wkrótce zdeponowane tam pieniądze będą mogły szybciej trafić do osób upoważnionych do ich posiadania.

Wszystko dzięki zmianom w prawie, które ułatwią proces uzyskiwania informacji, m.in. o rachunkach osób zmarłych.

W celu uzyskania informacji o zgromadzonych przez zmarłego oszczędnościach, należy dysponować prawomocnym postanowieniem sądu, które potwierdza prawo do nabycia spadku lub aktem notarialnym poświadczającym jego dziedziczenie. Jest to podstawowy warunek uruchomienia procesu poszukiwania, który będzie obowiązywał również po wejściu w życie nowych przepisów.

Dopełnienie formalności związanych z otrzymaniem takiego dokumentu nie stanowi i nie stanowiło istotnego problemu dla spadkobiercy. Znacznie poważniejsze trudności mogły pojawić się na etapie ustalania, czy istnieją rachunki bankowe, na których mogą znajdować się pieniądze zgodnie z prawem należne spadkobiercy.

Aby zdobyć taką wiedzę, należało zwrócić się z indywidualnym zapytaniem o rachunek danej osoby do każdego banku lub SKOK-u osobno. - Mając na uwadze fakt, że w naszym kraju działa obecnie blisko 40 banków komercyjnych, ponad 560 spółdzielczych i około 50 SKOK-ów , proces ten był bardzo czasochłonny, co zniechęcało wiele osób do poszukiwań - mówi Maja Markiewicz, dyrektor Linii biznesowej usługi Ognivo w KIR.

Wraz z wejściem w życie nowych przepisów ta sytuacja zasadniczo się zmieni. Od 1 lipca 2016 r. zostanie uruchomiona Centralna informacja o rachunkach uśpionych, tj. rachunkach osób zmarłych i zapomnianych rachunkach osób fizycznych, do której, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy

- Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, przystąpią wszystkie banki i SKOK-i w Polsce. Centralna informacja będzie prowadzona przez KIR, instytucję infrastruktury polskiego sektora bankowego, która odpowiada m.in. za prowadzenie rozliczeń międzybankowych. KIR, jako izba rozliczeniowa, o której mowa w art. 67 Prawa bankowego, zgodnie z art. 92bb ust. 2 Prawa bankowego, jest podmiotem uprawnionym do prowadzenia Centralnej informacji o rachunkach uśpionych. Jako baza do jej utworzenia wykorzystana została aplikacja Ognivo, której operatorem jest KIR.

Ognivo to unikalne na polskim rynku rozwiązanie, które od lat umożliwia bezpieczną i szybką komunikację między bankami oraz pomiędzy bankami a innymi uprawnionymi podmiotami. Aplikacja, zbudowana z modułów o różnych funkcjach, powstała jako narzędzie do elektronicznej wymiany informacji o rozliczeniach międzybankowych i obsługi reklamacji związanych z rozliczeniami. Wykorzystywana jest także m.in. w sprawnym przenoszeniu rachunków z banku do banku.

Już w lipcu proces pozyskiwania informacji o rachunkach uśpionych znacznie przyspieszy. Dużym ułatwieniem będzie możliwość złożenia jednego wniosku w dowolnym banku lub SKOK-u przez osobę posiadającą tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku albo poszukującą własnych rachunków. Warto podkreślić, że nie trzeba być klientem instytucji, w której składamy zapytanie. Można to zrobić tam, gdzie będzie nam po prostu wygodniej.

Jak będzie wyglądał ten proces? Osoby, które poszukują własnego rachunku bądź które dysponują tytułem prawnym do spadku po posiadaczu rachunku, będą mogły złożyć w placówce bankowej lub w SKOK-u wniosek o udzielenie informacji o rachunkach uśpionych. Na tej podstawie uzyskają informację o istnieniu rachunku bankowego lub o imiennym rachunku członka kasy. W szczególnych przypadkach określonych w ustawie (tj. śmierć posiadacza rachunku, brak dyspozycji dotyczących danego rachunku w okresie 10 lat) otrzymają także informację o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy rachunku bankowego niezawartej w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej lub umowy imiennego rachunku członka kasy.

Bank lub SKOK przyjmujący wniosek zweryfikuje tożsamość wnioskodawcy, a w przypadku osoby, która nabyła tytuł prawny do spadku, sprawdzi także ten tytuł (np. postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku czy akt poświadczenia dziedziczenia) i skieruje stosowne zapytanie do Centralnej informacji.

Aplikacja następnie "odpyta" wszystkie banki i SKOK-i o rachunek należący do danej osoby. Każdy bank oraz SKOK będzie miał obowiązek udzielenia odpowiedzi niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania zapytania. Następnie Centralna informacja prześle raport - w formie zbiorczej informacji - do instytucji finansowej, w której klient złożył zapytanie.

- KIR odpowiada za sprawną i bezpieczną wymianę komunikatów pomiędzy bankami i SKOK-ami, a także za sporządzanie zbiorczej informacji w oparciu o otrzymane dane.

W takim raporcie będzie wskazany podmiot prowadzący rachunek, jego numer, potwierdzenie czy konto jest aktywne, a także informacja czy jest to rachunek wspólny - tłumaczy M. Markiewicz. - W komunikacie znajdzie się także informacja o rachunkach bankowych rozwiązanych albo wygasłych z przyczyn określonych w Prawie bankowym, a więc z powodu śmierci jego posiadacza albo braku dyspozycji - dodaje M. Markiewicz.

Uzyskanie szczegółowych danych dotyczących rachunku, jak np. weryfikacja jego rodzaju i salda, będzie możliwe wyłącznie w placówce banku lub SKOK-u, w którym rachunek jest prowadzony. Tylko tam będzie można także pobrać środki zgromadzone na wskazanych kontach.

To jednak nie koniec zmian wprowadzanych przez znowelizowaną ustawę. Na banki i SKOK-i zostaną nałożone pewne dodatkowe obowiązki. Przy zakładaniu rachunku przez klienta, instytucje te będą musiały informować go o możliwości wskazania osób uprawnionych do dostępu do konta na wypadek śmierci właściciela. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji, instytucje te będą zawiadamiać wskazane przez posiadacza rachunku osoby o możliwości wypłaty środków.

Oprócz tego, w sytuacji jeśli od ostatniej odnotowanej aktywności na danym rachunku minęło pięć lat, banki i SKOK-i będą zobligowane do ustalenia czy właściciel konta żyje. W tym celu instytucje finansowe będą musiały wystąpić do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o udostępnienie danych z rejestru PESEL, które umożliwiają ustalenie losów posiadacza danego rachunku.

Więcej informacji: www.centralnainformacja.pl