Co wchodzi w skład spadku z dobrodziejstwem inwentarza? Także długi

Zgodnie z prawem każdy spadkobierca ma 6 miesięcy od chwili otwarcia spadku na podjęcie decyzji dotyczącej przyjęcia lub odrzucenia spadku. Wówczas jedną z możliwości jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, które polega na przyjęciu spadku, ale z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości odziedziczonego majątku.

Warto pamiętać, że samo przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza to jedynie jeden z pierwszych kroków pozwalających na uniknięcie długów zmarłego. Jedną z najważniejszych kwestii chroniących spadkobierców przed długami jest sporządzenie wykazu lub spisu inwentarza.

Przepisy nie określają obowiązku przygotowania wykazu lub spisu, a co więcej nie nakładają żadnego terminu, w którym należy te dokumenty przygotować. Oznacza to więc, że wykaz inwentarza może być sporządzony w dowolnym momencie, również w trakcie postępowania o zapłatę długów, niemniej, jednak jeżeli podejrzewamy, że w skład spadku wchodzą długi zmarłego, warto stworzyć inwentarz jak najszybciej, jeszcze przed otrzymaniem spadku.

Jeśli natomiast spadkobierca nie będzie dysponował w/w dokumentami, wierzyciele mają prawo dochodzić od niego długów spadkowych, które wchodzą w skład otrzymanego spadku.

Wykaz inwentarza to dokument prywatny, który może sporządzić spadkobierca, zapisobierca windykacyjny lub wykonawca testamentu. Może być on złożony w sądzie lub przed notariuszem wspólnie przez więcej niż jednego spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu.

Wykaz należy złożyć na specjalnym formularzu, a jego sporządzenie wymaga należytej staranności, ponieważ to od tego, co znajdzie się w wykazie, zależeć będzie forma spłacania długów spadkowych. Jeżeli wykaz nie zostanie sporządzony lub zostanie sporządzony z nienależytą starannością, spadkobiercy, którzy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, będą odpowiadać za długi spadkowe bez ograniczeń.

W wykazie inwentarza należy wymienić przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku. W wykazie powinny również znaleźć się długi spadkowe wraz z ich wysokością według stanu z chwili otwarcia spadku.

W celu uzyskania w/w informacji spadkobierca zazwyczaj musi zwrócić się do właściwych organów w celu uzyskania niezbędnych informacji: urzędów skarbowych, banków, administracji mieszkania i innych wierzycieli, dzięki którym uzyska informacje o aktywach i pasywach spadku.

Spis inwentarza ma natomiast charakter urzędowy i przygotowywany jest przez komornika sądowego. O sporządzenie spisu może wystąpić spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, zapisobiorca windykacyjny lub wykonawca testamentu. Spis inwentarza przygotowywany jest w wyniku decyzji sądu w odpowiedzi na złożony wniosek przez osobę uprawnioną. Wniosek o spis może zostać również zgłoszony bezpośrednio komornikowi, który byłby właściwy do wykonania postanowienia sądu spadku o sporządzeniu spisu.

W spisie inwentarza, podobnie jak w wykazie, powinny zostać zawarte przedmioty wchodzące w skład spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych z zaznaczeniem wartości każdego z tych przedmiotów, oraz długi spadkowe wraz ze wskazaniem ich wysokości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku. Komornik po sporządzania spisu, zawiadamia o tym sąd spadku.

Zarówno spis, jak i wykaz inwentarza sporządzane są w tym samym celu i zawierają te same informacje. Szybszym i tańszym wyborem jest przygotowanie wykazu inwentarza, jednak trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że osoba sporządzająca wykaz, musi dochować należytej staranności i zdobyć wszelkie niezbędne informacje. W przeciwnym wypadku może okazać się, że przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, nie ochroniło jej w dostatecznym stopniu przed długami spadkodawcy. Wykaz inwentarza nie wiąże się z żadnymi opłatami sądowymi, jedynie z kosztem notariusza, jeżeli wykaz zostanie złożony w formie aktu notarialnego. Sporządzenie wykazu inwentarza u notariusza to koszt 200 zł + VAT.

Sporządzenie spisu inwentarza pozostaje po stronie komornika, w związku z czym spadkobierca nie musi kontaktować się z wierzycielami ani żadnymi instytucjami finansowymi w celu zgromadzenia informacji o pasywach i aktywach spadku. Spis inwentarza będzie jednak wiązał się ze znacznie wyższymi kosztami. Za sporządzenie spisu inwentarza komornik pobiera opłatę w wysokości 400 zł. Dodatkowo do tego należy doliczyć stałą opłatę sądową w wysokości 100 zł.

A co jeśli zostały sporządzone oba dokumenty? W przypadku jakichkolwiek rozbieżności większe znaczenie ma spis inwentarza i to właśnie zgodnie z zapisami znajdującymi się w tym dokumencie dokonywana będzie spłata długów spadkowych.

Każdy spadkobierca ma 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku na przyjęcie spadku lub jego odrzucenie. Jednocześnie trzeba pamiętać, że brak podjęcia jakiejkolwiek decyzji w tym terminie uznawany jest za przyjęcie spadku wprost, co oznacza, że spadkobierca przyjmuje cały spadek bez żadnych ograniczeń i w związku z tym, będzie odpowiadał za długi spadkowe własnym majątkiem.

W niektórych sytuacjach lepszym rozwiązaniem może więc okazać się odrzucenie spadku, którego skutkiem jest brak odpowiedzialności za długi spadkowe. Odrzucając spadek, odrzucamy również prawo do jakichkolwiek aktywów spadkodawcy. Oświadczenie o odrzuceniu składa się przed sądem rejonowym miejsca zamieszkania lub notariuszem, a dany spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku.

WG