Dlaczego emeryt nie może dorabiać za dużo do emerytury? Ograniczenia i limity ZUS
Emeryci, którzy dorabiają do swoich świadczeń, muszą przestrzegać określonych limitów dochodowych, aby uniknąć zmniejszenia lub zawieszenia wypłat z ZUS. Regulacje te, mające na celu zapewnienie stabilności finansowej systemu ubezpieczeń społecznych, opierają się na wysokości dodatkowego przychodu osiąganego przez emerytów. Limity są regularnie aktualizowane, a ich przekroczenie skutkuje poważnymi konsekwencjami finansowymi. Swoich dochodów muszą pilnować nie wszystkie osoby dorabiające, a te, które są na wcześniejszej emeryturze lub rencie.
ZUS zmniejsza lub zawiesza świadczenia emerytalne i rentowe w sytuacjach, gdy beneficjenci osiągają dodatkowe dochody z działalności podlegającej obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Podstawą prawną jest w tym wypadku ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 17 grudnia 1998 roku oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury lub rent. Ograniczenia mają na celu zapobieganie nadużyciom systemu ubezpieczeń społecznych i zapewnienie, że świadczenia są przyznawane osobom rzeczywiście potrzebującym wsparcia finansowego po zakończeniu aktywności zawodowej.
Kluczowym czynnikiem wpływającym na decyzję o zmniejszeniu lub zawieszeniu świadczeń jest wysokość dodatkowego przychodu osiąganego przez emeryta, lub rencistę. Dotyczy to przede wszystkim przychodów z pracy na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy agencyjnej oraz innych form współpracy, które podlegają obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne. Ograniczenia te mają na celu zrównoważenie obciążeń finansowych systemu ubezpieczeń społecznych oraz zachęcanie do aktywności zawodowej w ramach określonych limitów dochodowych.
Warto przy tym pamiętać, że ZUS nie zawiesza ani nie zmniejsza świadczeń dla osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), niezależnie od ich dodatkowych dochodów. To podejście pozwala na większą elastyczność i motywację do dalszej aktywności na rynku pracy, szczególnie w zawodach związanych z wysokim wynagrodzeniem, jednocześnie zapewniając stabilność finansową dla ogółu emerytów.
Swoich dochodów muszą pilnować osoby dorabiające, które są na wcześniejszej emeryturze lub rencie.
Przeczytaj też: 14. emerytura nie dla każdego. Oni oddadzą świadczenie
Polskie prawo emerytalne określa, że przychody mieszczące się w przedziale od 70% do 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia skutkują zmniejszeniem świadczenia, natomiast przychody przekraczające 130% tej kwoty prowadzą do całkowitego zawieszenia wypłat. W pierwszym kwartale 2024 roku przeciętne wynagrodzenie wyniosło 8147,38 zł, co oznacza, że od czerwca 2024 roku limity wynoszą odpowiednio 5703,20 zł (70%) i 10 591,60 zł (130%). Te kwoty stanowią granice, powyżej których ZUS podejmuje decyzję o zmniejszeniu lub zawieszeniu świadczeń.
Pracujący emeryci mają obowiązek informowania ZUS o swoich zarobkach. Już na etapie składania wniosku o emeryturę lub rentę należy zaznaczyć, czy planuje się dodatkowe zarobki, co można zrobić za pomocą formularza ZUS EROP. Co roku, do końca lutego, emeryci muszą dostarczyć zaświadczenie o wysokości przychodu za ubiegły rok, na podstawie którego ZUS weryfikuje prawidłowość wypłacanych świadczeń. Brak informacji o osiąganych przychodach może skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za ostatnie trzy lata.
Podstawą do zawieszenia wypłaty świadczenia jest również kontynuowanie zatrudnienia u tego samego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy przed przejściem na emeryturę. W takiej sytuacji ZUS wstrzymuje wypłatę świadczenia, niezależnie od wysokości osiąganych zarobków. Dlatego osoby planujące łączyć aktywność zawodową z emeryturą powinny zadbać o dopełnienie wszelkich formalności zarówno z ZUS, jak i swoim pracodawcą.
Przeczytaj też:
O tyle wzrośnie emerytura w rok pracy po wieku emerytalnym. ZUS podał kwoty
