Jak sporządzić prawidłowy wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składa dłużnik, który jest osobą fizyczną, nieprowadzącą działalność gospodarczą. Przedmiotowy wniosek należy złożyć do sądu upadłościowego, czyli sądu rejonowego - sądu gospodarczego. Sprawy z zakresu upadłości konsumenckiej rozpoznaje Sąd Rejonowy Wydział Gospodarczy ds. Upadłościowych i Naprawczych właściwy dla miejsca zamieszkania dłużnika (art. 18 i 19 ust. 3 ustawy).

Przykład: Jeśli dłużnik mieszka we Wrocławiu przy ulicy Jagodowej 8, wówczas właściwym do rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej będzie Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej, VIII Wydział Gospodarczy ds. Upadłościowych i Naprawczych.

Informacje, które musi zawierać wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej:

1. imię i nazwisko oraz miejsca zamieszkania wraz ze wskazaniem numeru PESEL i NIP dłużnika;

2. jeśli dłużnik pozostaje w związku małżeńskim, wskazanie danych współmałżonka wraz z podaniem jego aktualnego miejsca zamieszkania lub oświadczenie dłużnika, że nie pozostaje w związku małżeńskim.

3. jeśli dłużnik pozostaje w związku małżeńskim, oświadczenie czy dłużnik pozostaje w małżeńskiej wspólności ustawowej, a także przedłożenie notarialnych umów majątkowych małżeńskich, jeśli takie były zawierane przez dłużnika i jego małżonka rozszerzających lub ograniczających wspólność ustawową albo ustanawiających rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków albo odpisów prawomocnych orzeczeń sądowych o ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżonków i dołączenie odpowiednich;

4. wskazanie Urzędów Skarbowych właściwych dla dłużnika w ciągu ostatnich pięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości;

5. Informacja, czy w ciągu dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości jakakolwiek czynność prawna dokonana przez dłużnika została uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Przykład: W drodze powództwa paulińskiego została uznana za bezskuteczną umowa sprzedaży nieruchomości dłużnika na rzecz jego córki (art. 527 i nast. K.c.), wówczas konieczne jest załączenie odpisu zapadłego w tej sprawie prawomocnego wyroku sądowego.

6. Informacja, czy w ciągu dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik prowadził działalność gospodarczą, a jeśli tak, to czy w tym okresie w stosunku do niego:

a. prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań albo, w którym zawarto układ, lub

b. prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania zobowiązań swych nie wykonał;

7. informacja, czy w ciągu dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości względem dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe konsumenckie, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli. Przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej obowiązują od 31.03.2009 r. dlatego z uwagi na stosunkowo krótki okres obowiązywania nowej regulacji, z dotychczasowej praktyki sądu upadłościowego we Wrocławiu wiadomo, że dłużnicy nie są wzywani o podanie takiej informacji;

8. wskazanie, czy dłużnik pozostawał lub pozostaje w ciągu ostatniego roku przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wspólnikiem spółek prawa handlowego, (jeśli tak, należy wskazać jakich oraz udziały), zwłaszcza handlowych spółek osobowych (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna) wraz z podaniem informacji, czy jako wspólnik odpowiadał za zobowiązania spółki bez ograniczenia;

9. wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie, czyli konsument musi wykazać, że jego niewypłacalność powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności. Okoliczności te należy udokumentować, przedkładając właściwe dokumenty, wystarczające są kserokopie.

Dokumenty, które należy dołączyć do wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej:

1. aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników oraz dokładnym oznaczeniem miejsca (miejsc), w którym znajdują się te składniki majątku wraz z podaniem informacji, czy poszczególne składniki majątku objęte są wspólnością ustawową małżeńską, czy też stanowią majątek osobisty dłużnika. W razie braku jakiegokolwiek majątku dłużnik powinien oświadczyć, że nie posiada żadnego majątku. W skład majątku dłużnika i jego małżonka mogą wchodzić:

a. ruchomości; przykład:

- samochód Opel Vectra 2.0 DTI Kombi rok produkcji 2004 o wartości ok. 14 000,00 zł, miejsce garażowania ul. Jagodowa 8 we Wrocławiu - należy do mojego majątku osobistego;

- telewizor plazmowy Panasonic 42 cale TH-42PV45eh o wartości ok. 700,00 zł znajdujący się w domu przy ul. Jagodowej 8 we Wrocławiu - należy do majątku wspólnego mojego i żony;

- meble pokojowe z drewna dębowego (dwie komody, regał, szafka RTV, stolik) rok wykonania 2008 o wartości ok. 8000,00 zł znajdujące się w domu przy ul. Jagodowej 8 we Wrocławiu - należy do majątku wspólnego mojego i żony"

oraz wszelkie inne ruchomości;

b. nieruchomości; przykład:

- nieruchomość położona we Wrocławiu przy ulicy Jagodowej 8 we Wrocławiu, do której prawo własności nabyłem na podstawie umowy sprzedaży z dnia 04.07.1992 r. sporządzonej przez notariusza Urszulę Światłą Rep. A 202/92.

W przypadku nieruchomości dłużnik musi wykazać swój tytuł prawny do nieruchomości poprzez przedłożenie właściwego dokumentu, czyli odpisu z księgi wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości lub aktu notarialnego, wyjątkowo orzeczenia sądowego.

c. wierzytelności i inne prawa majątkowe; przykład:

- wierzytelność w kwocie 8000,00 zł wraz z należnościami odsetkowymi i kosztami postępowania sądowego w kwocie 1280,00 zł stwierdzona wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej I Wydział Cywilny z dnia 11.04.2008 r. wydanym przeciwko Andrzejowi Sosnowskiemu (sygn. akt: I WC 856/08).

2. spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty; przykład:

- wierzyciel: Lukas Bank SA Wrocław ul. Legnicka 36, wierzytelność wynika z umowy kredytowej nr 123456 z dnia 12.01.2011 r. na kwotę 2000,00 zł z terminem płatności poszczególnych rat kredytowych w wysokości 200,00 zł do 10-go dnia każdego kolejnego miesiąca, spłacone zostały 4 raty w łącznej wysokości 800,00 zł, do zapłaty pozostaje 6 rat kredytowych w łącznej wysokości 1200,00 zł.

Do wniosku należy załączyć dokumenty, z których wynikają wierzytelności wskazane przez dłużnika np. umowa kredytowa.

3. oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Jeśli spłaty nie były dokonywane, wówczas dłużnik powinien złożyć jednoznaczne oświadczenie w tym zakresie.

Przykład: W terminie sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej (19.05.2011 r.) spłaciłam następujące wierzytelności:

a. z umowy kredytowej nr 123456 z dnia 12.01.2011 r. na rzecz Lukas Bank SA Wrocław 4 raty kredytowe każda po 200,00 zł, łącznie w wysokości 800,00 zł w następujący sposób:

- I rata dnia 06.02.2011 r. w wysokości 200,00 zł

- II rata dnia 06.03.2011 r. w wysokości 200,00 zł

- III rata dnia 02.04.2011 r. w wysokości 200,00 zł

- IV rata dnia 05.05.2011 r. w wysokości 200,00 zł.

4. listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia albo oświadczenie, że takich zabezpieczeń nie było;

5. spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty, jeśli takich podmiotów nie ma, wówczas dłużnik powinien złożyć jednoznaczne oświadczenie w tym zakresie;

6. wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;

7. informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych i zastawów skarbowych oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych lub administracyjnych dotyczących majątku dłużnika;

8. własne odrębne oświadczenie na piśmie co do prawdziwości danych zawartych we wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Przykładowe brzmienie: "Ja, Anna Kowalska, zamieszkała we Wrocławiu przy ulicy Jagodowej 8, PESEL 67102105667, legitymująca się dowodem osobistym nr AFN 553013 oświadczam, że dane zawarte we wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej z dnia 19.05.2011 r. są zgodne z prawdą".

Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wynosi 200 zł (art. 75 pkt. 5 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Opłatę uiszcza się przelewem na konto sądu upadłościowego lub znakami opłaty sądowej, przyklejając je na wniosku - znaki do nabycia w sądzie, możliwe również uiszczenie opłaty gotówką w kasie sądu.

Dłużnik może ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych, wówczas musi złożyć na odrębnym druku oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, formularz ten jest dostępny do pobrania na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości http://bip.ms.gov.pl/pl/formularze/formularze-pism-procesowych-w-postepowaniu-cywilnym/

Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, czyli takich, których termin płatności minął (art. 11 ust. 1 ustawy). Upadłość konsumencka może zostać ogłoszona, jeżeli dłużnik ma co najmniej dwóch wierzycieli.

Jeśli do wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie zostało dołączone oświadczenie dłużnika na piśmie co do prawdziwości danych zawartych we wniosku, wówczas sąd wyda zarządzenie o zwrocie wniosku bez wzywania dłużnika do jego uzupełnienia, dlatego tak ważne jest załączenie tego oświadczenia do wniosku (art. 25 ust. 3 ustawy).

Jeśli wniosek o ogłoszenie upadłości zawiera wskazane oświadczenie, ale nie zawiera innych powyżej opisanych informacji oraz dokumentów, wówczas sąd wezwie wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku, wskazując, jakie informacje lub dokumenty powinny zostać uzupełnione w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania sądu. Jeśli w tym terminie braki nie zostaną uzupełnione, wówczas sąd wyda zarządzenie o zwrocie wniosku, co oznacza niepowodzenie wniosku dłużnika. W jaki sposób należy liczyć termin siedmiu dni?

Przykład: Dłużnik odebrał zarządzenie sądu z wezwaniem do uzupełnienia braków formalnych wniosku pod rygorem zwrotu w dniu 18.01.2011 r. (wtorek), zatem aż do północy następnego wtorku, tj. 25.01.2011 r., mógł złożyć w urzędzie pocztowym lub w sekretarce sądu upadłościowego w godzinach pracy pismo z brakującymi informacjami, lub też brakujące dokumenty.

Jeśli dłużnik nie przedłożył oświadczenia w przedmiocie prawdziwości danych lub nie uzupełnił innych braków we wskazanym terminie i sąd wydał zarządzenie o zwrocie wniosku, wniosek dłużnika nadal może zostać rozpoznany przez sąd, przy czym dłużnik powinien złożyć pismo o ponowne rozpoznanie jego wniosku pod nową sygnaturą i do tego pisma załączyć brakujące dokumenty, czy udzielić informacji, o które uprzednio wzywał sąd, natomiast dłużnik nie przedkłada ponownie dokumentów, które zostały już w sądzie złożone wraz z pierwotnym wnioskiem.

Złożenie prawidłowego wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wymaga rzetelnego zgromadzenia informacji i dokumentów, których lista wprawdzie nie jest krótka, ale sporządzenie prawidłowego opłaca się, ponieważ przyspiesza procedurę merytorycznego rozpoznania wniosku przez sąd. Należy podkreślić, że wniosek, który nie zawiera wszystkich powyższych informacji i dokumentów a także innych dokumentów potwierdzających przytaczane przez dłużnika okoliczności, zostanie przez sąd zwrócony.

Wszystkie dane zawarte w przykładach powoływanych w artykule, zostały wybrane przypadkowo celem praktycznego zilustrowania treści przepisów.

Sylwia Gładysz

Kancelaria Radców Prawnych R. Ptak i Wspólnicy Sp.K.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze - tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 z późn. zm.
2. Ustawa z dn. 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.
3. Ustawa z dn. 25.02.1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.
4. Ustawa z dn. 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.
5. Ustawa z dn. 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.
6. Akta spraw z zakresu upadłości konsumenckiej Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej VIII Wydział Gospodarczy ds. Upadłościowych i Naprawczych
7. Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, pod red. Antoniego Witosza, wyd. 3, LexisNexis, Warszawa 2010
8. Komentarz do ustawy z dn. 5.12.2008 r. o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U. Nr 234, poz.1572, w zakresie zmian do ustawy z dn. 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze - Dz.U. Nr 60, poz.535, Katarzyna Michalak, LEX/el. 2009.