Jakie prawa ma kupujący przez internet?

Konsument, który zawarł umowę na odległość, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie 10 dni od wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi - od dnia jej zawarcia.

Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Zatem znaczenie ma data stempla pocztowego, a nie faktycznego doręczenia przesyłki adresatowi. Skorzystanie z takiego uprawnienia nie wymaga żadnego uzasadnienia.

Z praktycznego punktu widzenia oświadczenie o odstąpieniu od umowy warto wysłać listem poleconym za potwierdzeniem odbioru (a więc z żółtą zwrotką). Wówczas, po otrzymaniu zwrotki, będziemy dysponowali dowodem, że przedsiębiorca nasze oświadczenie otrzymał.

Przyznany kupującym na odległość czas do namysłu ma swoje uzasadnienie. Konsument nie może przecież dotknąć, sprawdzić ani przymierzyć oferowanego mu produktu.

Wspomniane uprawnienie do rezygnacji z zakupu dotyczy m.in. umów sprzedaży zawieranych na odległość, jeżeli z jednej strony występuje konsument (jako nabywca), a z drugiej przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność. Chodzi o umowy zawierane z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość. Środkami tymi mogą być formularze zamówienia (nie)zaadresowanego, katalogi, telefon, telefaks, radio, telewizja, a najczęściej poczta elektroniczna lub Internet.

W razie odstąpienia od umowy umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu.

Co istotne, fakt iż z danego produktu konsument korzystał np. przez 9 dni, a kolejnego dnia wystosował oświadczenie zawierające odstąpienie od umowy, nie ma znaczenia dla jego skuteczności. Konsument może korzystać z rzeczy przez ten okres i za to przedsiębiorca nie może sobie rościć żadnego wynagrodzenia.

Zwrot świadczeń (w tym ceny) powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni. Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.

W wypadku odstąpienia od umowy przez konsumenta, przedsiębiorca ma obowiązek poświadczyć na piśmie zwrot świadczenia.

Ustawodawca nie wskazuje, która ze stron (konsument czy przedsiębiorca) pokrywa koszty związane ze zwrotem towaru, tj. koszty jego przesłania z powrotem do siedziby sprzedawcy. W przypadku umów zawieranych na odległość pozostawiono więc stronom swobodę decyzyjną w tej materii, co z reguły przedsiębiorcy wykorzystują na swoją korzyść zastrzegając, że zwrot towaru powinien nastąpić na koszt rezygnującego z transakcji. Na koszt przedsiębiorcy następuje jednak zwrot towaru zastępczego.

Aby klient dokonujący zakupów on-line wiedział, z kim ma do czynienia, jaki produkt jest mu oferowany i jakie ma prawa po otrzymaniu towaru, przepisy nakładają na przedsiębiorców obowiązek przekazania konsumentowi informacji na ten temat. Tego rodzaju formalności sprzedawcy muszą dopełniać najpóźniej w chwili złożenia konsumentowi propozycji zawarcia umowy. Sklep internetowy ma obowiązek poinformować konsumentów m.in. o swoich danych rejestrowych, istotnych właściwościach świadczenia, cenie i warunkach płatności, terminie i kosztach dostawy, miejscu i sposobie składania reklamacji oraz prawie odstąpienia od umowy. Informacje te powinny być sformułowane jednoznacznie, czyli w sposób zrozumiały i łatwy do odczytania dla przeciętnego użytkownika.

Dodatkowo, w chwili gdy przedsiębiorca rozpoczyna spełniać swoje świadczenie, winien także pisemnie potwierdzić konsumentowi wymagane przez prawo informacje. W przeciwnym razie termin, w którym konsument może odstąpić od umowy, wynosić będzie 3 miesiące. Jeżeli jednak konsument po rozpoczęciu biegu tego terminu otrzyma potwierdzenie, termin ulega skróceniu do dziesięciu dni od tej daty.

Nie od każdej umowy zawartej na odległość konsument ma prawo odstąpić. Dotyczy to zwłaszcza przypadków:

• sprzedaży z licytacji (np. w razie wygrania aukcji),
  
• umów dotyczących nieruchomości (z wyjątkiem najmu),
  
• świadczenia usług turystyczno-wypoczynkowych w postaci zakwaterowania, transportu, rozrywek i gastronomii,
  
• świadczenia rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed upływem 10-dnio­wego terminu do odstąpienia od umowy,
  
• nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na nośnikach programów komputerowych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania (kasety wideo i audio, CD, DVD i inne),
  
• świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą,
  
• świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu,
  
• dostarczania prasy,
  
• usług w zakresie gier hazardowych.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 2.03.2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. nr 22, poz. 271 ze zm.).

autor: Tomasz Konieczny
Gazeta Podatkowa Nr 713 z dnia 2010-11-08

GOFIN podpowiada