Kto pomoże konsumentowi?
Zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmuje działania w przypadku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Z kolei w sprawach indywidualnych bezpłatną pomoc prawną konsumenci mogą uzyskać u miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów lub jednej z finansowanych przez budżet Państwa organizacji konsumenckich np. Federacja Konsumentów, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich.
Konsumenci mogą wykorzystać także drogę rozwiązywania sporów oferowaną przez sieć polubownych sądów konsumenckich, które działają przy Wojewódzkich Inspektoratach Inspekcji Handlowej. Aktualnie jest ich 16 oraz 15 ośrodków zamiejscowych. Wyroki sądu konsumenckiego, a także ugoda przed nim zawarta mają taką samą moc jak wyrok sądów powszechnych, po stwierdzeniu przez ten sąd ich wykonalności. Jednakże zgodę na sąd konsumencki muszą wyrazić obie strony.
Do sądu konsumenckiego mogą trafić tylko spory między konsumentami i przedsiębiorcami, wynikające z umów sprzedaży i świadczenia usług. Chodzi wyłącznie o prawa majątkowe. Do sądów konsumenckich, funkcjonujących przy wojewódzkich inspektorach Inspekcji Handlowej, można kierować sprawy, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 tys. zł.. Warto jednak podkreślić, iż istnieje jeden wyjątek: Sąd Konsumencki w Warszawie, który rozpatruje sprawy bez względu na wartość przedmiotu sporu.
Do sądu polubownego sprawę może wnieść nie tylko konsument, ale także przedsiębiorca, organizacja konsumencka, miejski (powiatowy) rzecznik konsumentów. Każda ze stron może mieć pełnomocnika. Nie ma wymogu, aby pełnomocnikiem był adwokat czy radca prawny. Rozprawy są jawne, sporządza się z nich protokół. Wyrok zapada większością głosów i w ciągu 14 dniu od ogłoszenia przesyła się go stronom wraz z pisemnym uzasadnieniem. Koszty postępowania ponosi ten, kto przegrał sprawę. Przewodniczący może również zwolnić z kosztów.
Ponadto, warto wiedzieć, iż w sprawach związanych ze świadczeniem usług telekomunikacyjnych, np. w sporze z operatorem telefonicznym - i pocztowych można zwrócić się do polubownego sądu konsumenckiego przy Prezesie Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE). Z kolei w rozwiązywaniu problemów z bankami - np. roszczenia pieniężne z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania czynności bankowych -pomóc może Arbiter bankowy. Jest to instytucja działająca przy Związku Banków Polskich.
Spory pomiędzy uczestnikami rynku finansowego, w szczególności pomiędzy konsumentami a podmiotami podlegającymi nadzorowi KNF - przede wszystkim zakładami ubezpieczeń, towarzystwami funduszy inwestycyjnych, otwartymi funduszami emerytalnymi, domami maklerskimi - rozstrzyga Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego. Spory z zakładami ubezpieczeń, powszechnymi towarzystwami emerytalnymi, Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym oraz Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych rozstrzyga Sąd Polubowny przy Rzeczniku Ubezpieczonych. W sprawach spornych na linii konsument - przedsiębiorstwo energetyczne należy zwracać się do Rzecznika Odbiorców Paliw i Energii. Natomiast w sprawach spornych na linii konsument - przewoźnik lotniczy należy zwracać się do Komisji Ochrony Praw Pasażera przy Prezesie Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
