Nowe narzędzia ochrony konsumentów w sieci i na pokazach handlowych

Nowe przepisy konsumenckie to implementacja unijnej dyrektywy Omnibus, która ma na celu zwiększenie ochrony konsumentów na rynku cyfrowym. Rozwiązania te mają być stosowane od 28 maja 2022 roku. W nowelizacji dodatkowo uregulowano kwestie związane ze sprzedażą prowadzoną poza lokalem przedsiębiorstwa, np. na pokazach handlowych. 

W projekcie ustawy pojawia się definicja usługi cyfrowej, dzięki czemu zniknie część wątpliwości związanych z tym, czy konsument ma prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni od jej zawarcia. Za usługi cyfrowe uznane zostaną usługi wymiany treści wideo i audio oraz inne usługi przechowywania plików online, edycja tekstów lub gry oferowane w chmurze, usługi przechowywania danych w chmurze, poczty elektronicznej, mediów społecznościowych i aplikacji działających w oparciu o chmury.

Ochrona prawna obejmie również konsumentów, którzy nie ponoszą opłat za korzystanie z usługi cyfrowej, lecz udostępniają w zamian swoje dane osobowe. Z tym wiąże się uregulowanie praw konsumentów w związku z odstąpieniem od umowy "opłacanej" danymi, np. od korzystania z portalu społecznościowego. W takiej sytuacji przedsiębiorca będzie musiał zachować się zgodnie z wytycznymi z rozporządzenia RODO dotyczącymi przetwarzania danych osobowych.

Dodatkową ochronę zyskają konsumenci kupujący na internetowych platformach handlowych, czyli platformach na których konsumenci mogą bezpośrednio zawierać umowy z przedsiębiorcami albo innymi konsumentami (np. Allegro). Ustawa nakłada bowiem na przedsiębiorców obowiązek zamieszczenia w łatwo dostępnym miejscu na interfejsie ogólnej informacji o wykorzystywanych parametrach plasowania ofert. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy: "te główne parametry to ogólne kryteria, procesy, specyficzne sygnały wbudowane w algorytmy lub inne mechanizmy korygowania lub obniżania pozycji stosowane w związku z plasowaniem".

Konsumenci zyskają też wiedzę o tym, czy przedsiębiorca stosuje wobec nich indywidualne dostosowanie ceny produktu. Dzieje się to w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji i profilowanie zachowań konsumentów, co pozwala przedsiębiorcy na określenie siły nabywczej konsumenta. "Konsumenci powinni otrzymać stosowną informację, gdy zaproponowana im cena została indywidualnie dostosowana na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji" - podkreślili autorzy nowelizacji.

Zmiany w prawie obejmą również sytuacje, w których konsument, zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania czy podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami. Prawo odstąpienia od takich umów zostanie wydłużone z 14 do 30 dni.

Prawo do odstąpienia od umowy zyskają także konsumenci, którzy zawarli umowę o świadczenie usług zdrowotnych. Rozwiązanie to obejmie np. pakiety medyczne, które często należą do oferty pojawiającej się na pokazach, a przez to mogą być źródłem nadużyć wobec konsumentów, zwłaszcza seniorów.

W projekcie ustawy pojawiła się również definicja pokazu, za który uznano "spotkanie, w którym uczestniczy zaproszona bezpośrednio lub pośrednio, określona liczba konsumentów, zorganizowane w celu promocji, złożenia oferty sprzedaży lub sprzedaży towarów lub usług". Nowe regulacje wprowadzą zakaz zawierania umów o świadczenie usług finansowych na pokazach i wycieczkach organizowanych przez handlowców. Ma to ukrócić praktykę nakłaniania konsumentów do brania pożyczek w celu sfinansowania zakupu produktu "w promocji".

Inne narzędzie ochrony to zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy w przypadku zakupów poczynionych podczas pokazów, na wycieczkach "handlowych" i w trakcie niezapowiedzianych wizyt handlowca w domu konsumenta. "Regulacja pozwoli skutecznie ograniczyć ryzyko strat po stronie konsumentów - nawet bowiem w przypadku odstąpienia od umowy w terminie, konsumenci często nie mogą odzyskać swoich pieniędzy i zmuszeni są występować na drogę sądową" - czytamy w uzasadnieniu.

Nowelizacja uzupełnia czarną listę praktyk rynkowych. Po wejściu w życie przepisów zakazane będzie podawanie konsumentowi wyników wyszukiwania w internecie bez ujawnienia reklamy lub opłaty za wyższe miejsce plasowania, czy odsprzedaż konsumentowi biletów na imprezy kulturalne i sportowe zakupionych przez przedsiębiorcę z obejściem ograniczeń nałożonych przez pierwotnego sprzedawcę.

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze

Zakaz obejmie również zamieszczanie lub zlecanie innej osobie zamieszczania nieprawdziwych komentarzy i opinii o produkcie, żeby zachęcić konsumentów do jego zakupu. Przedsiębiorca nie będzie mógł także twierdzić, że opinie o produkcie zamieścili konsumenci, którzy faktycznie go używali, jeżeli nie podejmie kroków, żeby sprawdzić, czy komentarze rzeczywiście pochodzą od takich osób.

Do działań wprowadzających w błąd dodano z kolei "każdy rodzaj wprowadzenia towaru na rynek w co najmniej jednym państwie członkowskim jako identycznego z towarem wprowadzonym na rynki w innych państwach członkowskich, w sytuacji gdy towar ten w sposób istotny różni się składem lub właściwościami". Chodzi tu o tzw. podwójną jakość produktów, za którą od tej pory producentom będą grozić kary finansowe.

Dominika Pietrzyk