Odpowiedzialność podatkowa nabywcy towarów wrażliwych

Przepisy określające zasady odpowiedzialności podatkowej nabywców za zaległości podatkowe w podatku VAT sprzedawców towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT wprowadzono do tej ustawy od października 2013 r. Towary wymienione w tym załączniku nazywa się potocznie towarami wrażliwymi. Odpowiedzialność solidarna obejmowała przede wszystkim niektóre wyroby stalowe, paliwa przeznaczone do napędu silników spalinowych, oleje opałowe.

Rozszerzenie katalogu "towarów wrażliwych"

Od dnia 1 lipca 2015 r. załącznik nr 13 do ustawy o VAT został rozszerzony o następujące towary:

1) materiały do drukarek:

• tonery bez głowicy drukującej do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych (PKWiU ex 20.59.12.0),
   
• kasety z tuszem bez głowicy do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych (PKWiU ex 20.59.30.0),
   
• kasety z tuszem i głowicą drukującą do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych, tonery z głowicą drukującą do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych (PKWiU ex 28.23.26.0),

2) niektóre metale szlachetne oraz części biżuterii i wyrobów jubilerskich:

• srebro nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku (PKWiU 24.41.10.0),
   
• platyna nieobrobiona plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku (PKWiU 24.41.30.0),
   
• srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu (PKWiU ex 24.41.40.0),
   
• złoto o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych i srebro, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu (PKWiU ex 24.41.50.0),
   
• części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych, ze srebra i z platyny, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym (PKWiU ex 32.12.13.0),

3) cyfrowe aparaty fotograficzne (PKWiU ex 26.70.13.0).

Ponadto z załącznika nr 13 zostało wyłączone złoto w postaci surowca lub półproduktu (o próbie 325 tysięcznych lub większej) w związku z objęciem go mechanizmem odwrotnego obciążenia. Tak więc w załączniku nr 13 pozostało tylko złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych (PKWiU ex 24.41.20.0).

Solidarna odpowiedzialność nabywcy

Na podstawie art. 105a ust. 1 ustawy o VAT podatnik, na rzecz którego dokonano dostawy towarów wrażliwych (wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy), odpowiada solidarnie wraz z ich dostawcą za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika. Odpowiedzialność podatkowa nabywcy ma zastosowanie w odniesieniu do transakcji, w której:

1) wartość netto tych towarów, nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, przekroczy w danym miesiącu kwotę 50.000 zł oraz

2) w momencie dokonania dostawy tych towarów nabywca wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Sytuacja, o której mowa w pkt 2, ma miejsce wówczas, gdy okoliczności towarzyszące tej dostawie towarów lub warunki, na jakich została ona dokonana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami, w szczególności, jeżeli ich cena była bez uzasadnienia ekonomicznego niższa od ich wartości rynkowej.

Przepisu o odpowiedzialności podatkowej nabywcy nie stosuje się do nabycia towarów, o których mowa w poz. 10 załącznika nr 13 do ustawy, czyli benzyny, oleju napędowego, gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych - w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, jeżeli:

• nabycie to jest dokonywane na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, do standardowych zbiorników pojazdów używanych przez podatników nabywających te towary, do napędu tych pojazdów,
   
• dostawy tych towarów dokonuje podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych.

Kolejne z przesłanek umożliwiających nabywcom towarów wrażliwych uwolnienie się od ewentualnego zastosowania wobec nich odpowiedzialności solidarnej za zaległości podatkowe sprzedawcy jest "instytucja kaucji gwarancyjnej". Nabywca tych towarów nie poniesie odpowiedzialności solidarnej, jeżeli:

• kupił towary od podmiotu wymienionego na dzień dokonania dostawy towarów w wykazie prowadzonym przez Ministra Finansów w formie elektronicznej i opublikowanym w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów, oraz
   
• wysokość kaucji złożonej przez sprzedawcę omawianych towarów była odpowiednia.

Wysokość tej kaucji powinna odpowiadać co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu na rzecz danego podatnika lub kwocie co najmniej:

• 3.000.000 zł w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 1-9 i 12-21 załącznika nr 13 do ustawy,
   
• 10.000.000 zł w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 10 i 11 tego załącznika.

Wykaz podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną, udostępniany jest na stronie www.mf.gov.pl w dziale Administracja podatkowa/Działalność/Kaucja gwarancyjna.

Wysokość kaucji odpowiadać powinna co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego od przewidywanej w danym miesiącu wartości sprzedaży towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, z tym że nie może być niższa niż:

• 200.000 zł - w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 1-9 i 12-21 tego załącznika,
   
• 1.000.000 zł - w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 10 i 11 załącznika.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 67 (1212) z dnia 2015-08-20

GOFIN podpowiada