Odpowiedzialność pracodawcy za błędne lub nieterminowe świadectwo pracy
Niewydanie świadectwa pracy lub wydanie go po terminie może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą po stronie pracodawcy. Dotyczy to również wydania błędnego świadectwa. Osoby lub podmioty poszkodowane mogą wówczas dochodzić naprawienia wyrządzonej szkody w oparciu o przepisy Kodeksu pracy lub Kodeksu cywilnego.
Strata dla pracownika
Świadectwo pracy jest jednym z podstawowych dokumentów potwierdzających zatrudnienie. Były pracownik przedstawia je na ogół swojemu następnemu pracodawcy lub odpowiedniemu urzędowi. Niewydanie świadectwa pracy lub wydanie go z błędem bądź po terminie może powodować wymierne szkody po stronie pracownika. Brak świadectwa pracy lub jego nieprawidłowa treść może bowiem uniemożliwić podjęcie nowej pracy lub uzyskanie określonych świadczeń.
Pracownik w takich sytuacjach może dochodzić od pracodawcy odszkodowania. Podstawą do tego jest art. 99 K.p., w myśl którego pracownikowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracodawcę wskutek niewydania w terminie świadectwa pracy lub wydania niewłaściwego świadectwa. Zgodnie z przywołanym przepisem pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu, jednakże nie dłuższy niż 6 tygodni. Były pracownik może dochodzić przed sądem wspomnianego odszkodowania, jeżeli na skutek niewydania lub wydania nieprawidłowego świadectwa pracy poniósł szkodę polegającą na niemożności podjęcia nowego zatrudnienia. Przy czym ciężar dowodu zaistniałej szkody i jej wysokości spoczywa na byłym pracowniku. Musi on wykazać, iż z powodu niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy nie mógł podjąć nowego zatrudnienia - pomimo starań podejmowanych w tym kierunku. Niewydanie świadectwa pracy jest ponadto wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, zagrożonym karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł (art. 282 § 1 pkt 3 K.p.).
Należy zauważyć, że art. 99 K.p. określa szkodę poniesioną przez pracownika w postaci nienawiązania stosunku pracy i utraty związanego z nim potencjalnego zarobku. Były pracownik może jednak ponieść jeszcze inne straty związane z niewydaniem świadectwa lub jego błędnym/nieterminowym wydaniem.
Nie tylko Kodeks pracy
Regulacje Kodeksu pracy nie wyłączają możliwości dochodzenia przez pracowników roszczeń na podstawie cywilnoprawnej. Pracownik może na podstawie przepisów prawa cywilnego dochodzić od pracodawcy naprawienia szkody wyrządzonej niewydaniem lub wydaniem niewłaściwego świadectwa pracy - innej niż utrata zarobków w związku z pozostawaniem bez pracy. Szkoda pracownika może polegać np. na odmowie przyznania mu świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Prawidłowo wypełnione świadectwo pracy ma bowiem dużą wartość dowodową przy dochodzeniu przez pracownika uprawnień wynikających z tego ubezpieczenia.
Świadectwo pracy jest również źródłem informacji dla kolejnych pracodawców o uprawnieniach i świadczeniach przysługujących pracownikowi w trakcie poprzedniego zatrudnienia. Błędy w tym świadectwie albo jego brak mogą pozbawić pracownika możliwości wykazania określonych okoliczności (np. stażu pracy), od których zależą uprawnienia pracownicze u kolejnego pracodawcy. Wystawienie niewłaściwego świadectwa pracy może także wyrządzić szkodę osobie trzeciej, m.in. pracodawcy, który zatrudnił pracownika i ustalił jego uprawnienia w oparciu o przedstawione przez niego świadectwa pracy. Osoby (podmioty) poszkodowane mogą w takich sytuacjach dochodzić naprawienia wyrządzonej szkody w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego (patrz orzecznictwo w ramce).
ZUS też może być stratny
Pracodawca, który podał nieprawdziwe dane w dokumentach dotyczących pracownika, mających bezpośredni wpływ na prawo do świadczenia z ZUS lub jego wysokość, musi się liczyć z wezwaniem do zwrotu świadczeń nienależnie wypłaconych pracownikowi. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 21 września 2000 r. (sygn. akt III AUa 499/00), świadectwo pracy, wydane sprzecznie z przepisem art. 97 § 2 K.p., powoduje obowiązek pracodawcy wyrównania nienależnie pobranego świadczenia ubezpieczeniowego przez pracownika, zgodnie z art. 84 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
|
"(...) Pracownik może na podstawie art. 471 K.c. w związku z art. 300 k.p. dochodzić od pracodawcy naprawienia szkody wyrządzonej niewydaniem w terminie lub wydaniem niewłaściwego świadectwa pracy (art. 99 § 1 i 2 K.p.) innej niż utrata zarobków w związku z pozostawaniem bez pracy (...)". Wyrok SN z dnia 13 października 2004 r., sygn. akt II PK 36/04
Wyrok SN z dnia 10 listopada 1978 r., sygn. akt I PRN 107/78
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 grudnia 2003 r., sygn. akt III AUa 2325/02
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt III AUa 1491/12 |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 108 ze zm.)
autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 22 (1479) z dnia 2018-03-15