Praktycznie wszyscy tracą nasze oszczędności

Miniony rok upłynął pod znakiem zmiennej koniunktury rynkowej. Rok temu analitycy prognozowali, że będziemy mieć do czynienia z kontynuacją zapoczątkowanej w 2009 roku hossy. Tymczasem już w kwietniu rozpoczęła się niekorzystna passa i od tamtego czasu ceny akcji zaczęły spadać, osiągając apogeum w sierpniu.

Do słabych nastrojów przyczyniło się głównie widmo spowolnienia gospodarczego na skutek braku decyzji i sporów politycznych w strefie euro. Główny indeks warszawskiej giełdy, grupujący 20 największych spółek stracił w ubiegłym roku jedną piątą swej wartości (-21,9 proc. ). Jeszcze gorzej radziły sobie małe i średnie spółki, których indeksy mWIG40 oraz sWIG80 spadły w całym roku odpowiednio o -22,5 proc. oraz -30,5 proc.

Blisko -20proc. stracił również indeks MSCI krajów rozwijających się, a giełdy Europy Zachodniej po kilkanaście procent. Na tym tle całkiem nieźle zakończyły rok indeksy giełdowe USA, które pozostały mniej więcej na poziomie z początku roku. Korzystnie wypadł sektor surowcowy, gdzie cena ropy była utrzymywana na wysokich poziomach w związku z niepokojami na Bliskim Wschodzie. Zyskali również ci, którzy inwestowali w złoto.

Słabe nastroje i awersja do ryzyka sprawiły, że wyraźnie osłabił się złoty. W ciągu roku euro umocniło się o +11,5 proc. , a dolar amerykański o +15,3 proc. . Na osłabieniu naszej waluty zyskali szczególnie posiadacze jednostek funduszy dłużnych rozliczanych w PLN. Fundusze dłużne USA uniwersalne zarobiły średnio aż +15,2 proc.

Dwucyfrowe zyski wypracowały również złotowe jednostki funduszy sklasyfikowanych do grupy funduszy dłużnych zagranicznych oraz dłużnych europejskich, podczas gdy wyniki inwestycji w te fundusze wyrażone w dolarach i euro były nieznacznie poniżej zera. To najbardziej zyskowne inwestycje minionego roku.

Przyzwoite zyski wypracowały również fundusze inwestujące w polski dług. Fundusze polskich papierów skarbowych zarobiły średnio +5,1 proc. , fundusze dłużne polskie uniwersalne +4,8 proc. , a gotówkowe i rynku pieniężnego +4,3 proc. Indeks obligacji skarbowych IROS zyskał w 2011 roku +5,81 proc. Spośród ponad 30 funduszy polskich papierów dłużnych działających co najmniej rok, pokonać indeks udało się co trzeciemu. Świetny wynik na poziomie +12,6 proc. wypracował Łukasz Stelmasiak zarządzający od roku funduszem PZU Papierów Dłużnych POLONEZ. Niewiele mniej (+9,1proc. ) zyskali również posiadacze jednostek funduszu Copernicus Dłużnych Papierów Korporacyjnych. Miniony rok nie był udany dla klientów, którzy zaufali BPH TFI. Fundusze dłużne tego towarzystwa wypracowały bowiem najsłabsze wyniki w grupie, a BPH Obligacji 2 poniósł nawet stratę -0,6proc. .

Na plusie zakończyły miniony rok także fundusze mieszane zagraniczne stabilnego wzrostu. W przypadku polskich funduszy stabilnego wzrostu, niski udział akcji w portfelu pozwolił jedynie na ograniczenie strat, a średni wynik w grupie wyniósł -7,5proc. . Wyniki funduszy aktywnej alokacji na poziomie -15,4proc. były zbieżne z osiągniętymi przez fundusze zrównoważone, choć już w ramach tych grup były one mocno zróżnicowane.

Najlepiej wypadł Allianz Aktywnej Alokacji, który zdołał ochronić kapitał i zakończył rok z +2,8 proc. zyskiem. Najsłabiej wypadły natomiast fundusze z Pioneer Pekao TFI: Pioneer Aktywnej Alokacji (Pioneer FIO) oraz Pioneer Zrównoważony (Pioneer FIO), które straciły odpowiednio -46,4 proc. oraz -32,4proc. .

Najwięcej w minionym roku stracili posiadacze jednostek funduszy akcyjnych. Spośród ponad 180 funduszy, dodatnią stopę zwrotu wypracowało zaledwie 10, a w ponad 150 przypadkach straty były dwucyfrowe, sięgające nawet -49proc. Na trudnym rynku lepiej poradziły sobie fundusze lokujące aktywa na rynkach rozwiniętych. Grupa funduszy akcji amerykańskich, jako jedyna spośród 12 wyodrębnionych grup, zakończyła rok z dodatnim wynikiem (+4,1proc. ).

Dwa fundusze z tej grupy wypracowały nawet dwucyfrowe zyski: Pioneer Akcji Amerykańskich FIO, PKO Akcji Rynku Amerykańskiego. Tak dobre wyniki to głównie efekt osłabienia się złotówki, są to bowiem jednostki wyceniane w PLN. Jednostki wyceniane w USD straciły bowiem średnio -9,4 proc. W porównaniu do innych grup funduszy inwestujących w akcje to całkiem niezły wynik.

Giełda amerykańska relatywnie nieźle poradziła sobie ze światowymi turbulencjami (indeks Dow Jones Industrial Average zyskał nawet +5,5proc. , a S&P500 zakończył rok na poziomach z 2010 roku).

Znacznie gorzej poradziły sobie fundusze inwestujące na rynku europejskim. Największe straty odnotowały fundusze akcji zagranicznych sektora nieruchomości, które straciły średnio aż -38,4proc. . To właśnie z tej grupy pochodzi fundusz, który znalazł się na końcu rocznego zestawienia wyników funduszy akcyjnych - BPH Nieruchomości Europy Wschodzącej. Jednostka tego funduszu wyceniana w EUR straciła na wartości aż -49,1proc. , a strata jednostki wycenianej w PLN -43,8 proc. Wśród najgorszych inwestycji znalazły się również fundusze inwestujące w naszym regionie (tzw. Nowej Europie). Straty w przypadku funduszy małych i średnich spółek sięgnęły średnio -31,9 proc. a uniwersalnych -23,8 proc. .

W tę niekorzystną tendencję wpisały się również fundusze akcji polskich, w których trzymamy co szóstą złotówkę. Tu również większe straty poniosły fundusze skupione na mniejszych spółach (średnio -27,1proc. ), podczas gdy fundusze uniwersalne straciły średnio -23,2 proc. W obu przypadkach wyniki były słabsze od benchmarków.

Najwięcej powodów do zmartwień mają posiadacze jednostek funduszy zarządzanych przez Pioneer Pekao TFI. Jednostka Pioneer Małych i Średnich Spółek Rynku Polskiego (Pioneer FIO) straciła na wartości aż -46,4 proc. , a Pioneer Akcji Polskich (Pioneer FIO) -43,0 proc.

To ponad dwukrotnie więcej od indeksu WIG. Mniejszą stratę poniósł nawet fundusz Quercus lev, którego wynik to mniej więcej dwukrotność zmian indeksu WIG20.

Na trudnym rynku najlepiej poradzili sobie zarządzający z TFI Allianz Polska, którzy poza selekcją spółek, dużą wagę przykładają również do aktywnej alokacji aktywów w celu ograniczania strat. Wśród funduszy z najmniejszą stratą znalazły się również UniKorona Akcje (UniFundusze FIO) -17,0 proc. oraz Legg Mason Akcji FIO (-17,7proc.).

Na podobnym poziomie zakończyły miniony rok fundusze akcji azjatyckich (bez Japonii), które straciły średnio -17,8 proc. oraz akcji rynków wschodzących ze średnim wynikiem -17,0 proc.

Wśród kilkunastu funduszy akcyjnych, które zakończyły miniony rok na plusie, poza wspomnianymi funduszami akcji amerykańskich, znalazł się również MCI.TechVentures 1.0. (MCI.PrivateVentures FIZ), który zarobił +28,1proc.

To fundusz inwestujący w branżę TMT, usługi finansowe i medyczne. Równie dobry wynik na poziomie +27,7 proc. wypracował PZU Energia Medycyna Ekologia (PZU FIO Parasolowy). Ponad +20 proc. zarobił również fundusz Quercus short (Parasolowy SFIO), który zarabia na spadkach.

W minionym roku rozczarowaniem dla wielu inwestorów okazały się fundusze absolutnej stopy zwrotu, które nie dość, że w większości nie zdołały ochronić kapitału, to co drugi poniósł dwucyfrową stratę. Dwa fundusze zarządzane przez Ipopema TFI straciły ponad -30 proc.

Bardzo dobre wyniki osiągnęły fundusze z Altus TFI, które zarobiły powyżej +7,0 proc. , a także zarządzany przez Konrada Łapińskiego - Total FIZ. Fundusz ten wypracował świetny wynik na poziomie +38,2 proc. To najlepszy wynik wśród funduszy dostępnych dla szerszego grona.

Sprawdź notowania funduszy inwestycyjnych w serwisie Biznes INTERIA.PL

Podobnie jak w całym roku, również w samym grudniu dodatnią stopę zwrotu wypracował zaledwie co trzeci fundusz. Ogólna awersja do ryzyka przyczyniła się do spadków głównie na rynkach krajów wschodzących, w tym Polski.

W przeciwieństwie do poprzednich miesięcy lepiej poradziły sobie fundusze akcji polskich małych i średnich spółek, które straciły średnio -1,6 proc. Ponieważ w grudniu większej przecenie uległy spółki z WIG20 (-6,3 proc. ), większe straty poniosły fundusze akcji polskich uniwersalne - średnio -3,8 proc. Po słabym listopadzie, kiedy fundusze dłużne poniosły stratę, w grudniu fundusze o uniwersalnej strategii zarobiły średnio +0,7 proc,, a fundusze papierów skarbowych +0,5 proc.

Zespół Analiz Online

^{Spółka Analizy Online jest niezależną firmą analityczną zajmującą się monitoringiem rynku polskich i zagranicznych instytucji zbiorowego lokowania środków: funduszy inwestycyjnych, emerytalnych oraz ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych). W zakres analiz rynku funduszy wchodzą między innymi rankingi funduszy, ocena efektywności działań zarządzających oraz analiza ich wpływu na polski rynek finansowy.}