Rząd przyjął projekt zmian przepisów o upadłościach konsumenckich
Udoskonalenie obecnego modelu upadłości konsumenckiej oraz wprowadzenie zmian korzystnych dla osób zadłużonych oraz wierzycieli np. poprzez uproszczenie niektórych procedur - to główne założenia projektu nowelizacji Prawa upadłościowego, który we wtorek przyjął rząd.
"Zaproponowane w projekcie rozwiązania stanowią odpowiedź na słabości obowiązującego modelu upadłości konsumenckiej" - zaznaczyło w uzasadnieniu propozycji Ministerstwo Sprawiedliwości, które przygotowało te rozwiązania.
Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, czyli konsumentów, którzy stali się niewypłacalni. Niewypłacalność to stan, w którym dłużnik nie jest w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, np.: nie ma pieniędzy na zakup środków codziennego użytku oraz spłatę pożyczki. Upadłość konsumencka ma dwie zasadnicze funkcje: oddłużenie niewypłacalnego konsumenta - umorzenie całości lub części długów oraz windykację - odzyskanie należności przez wierzycieli.
Jak wynika z danych MS, w 2018 r. ogłoszono 6 tys. 552 upadłości konsumenckich, przy wpływie 12 tys. 719 wniosków; w 2017 r. ogłoszono 5 tys. 470 upadłości konsumenckich, przy 11 tys. 120 złożonych wnioskach, zaś w 2016 r. ogłoszono 4 tys. 447 upadłości konsumenckich, przy 8 tys. 694 złożonych wnioskach.
- Co drugi wniosek był oddalany, bo już na etapie weryfikacji tego wniosku sędzia oceniał, czy dana osoba zasługuje na to postępowanie oddłużeniowe, czy też nie zasługuje, czyli oceniał, czy ktoś zasługuje na drugą szansę - mówił PAP jeszcze jesienią zeszłego roku wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł.
W związku z tym w projekcie zaproponowano szereg zmian. "Osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej, będą mogły wystąpić o ogłoszenie upadłości w uproszczonej procedurze, tj. bez wyznaczania sędziego-komisarza. Rozwiązanie to pozwoli odciążyć administrację sądową od obsługi najprostszych spraw dotyczących upadłości konsumenckiej. Dzięki temu sądy będą mogły się skupić na bardziej złożonych sprawach związanych z restrukturyzacją i upadłością przedsiębiorców" - zaznaczono w komunikacie CIR po posiedzeniu rządu.
W projekcie przewidziano też możliwość zawierania przez dłużników układów z wierzycielami, z ograniczonym do minimum udziałem sądu, pod kierunkiem licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego, który będzie jednocześnie czuwał nad wykonaniem tak zawartego układu.
Ponadto, aby usprawnić procedurę upadłościową, zrezygnowano z konieczności badania przez sąd - na etapie ogłaszania upadłości - zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności.
"Tak jak w przypadku niewypłacalności przedsiębiorców, o ogłoszeniu upadłości powinien przede wszystkim decydować stan niewypłacalności, a nie ocena zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu zadłużenia. Obecnie możliwość oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie ustalenia, że dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności, lub istotnie zwiększył jej stopień, jest przyczyną znacznych różnic orzeczniczych w poszczególnych okręgach sądowych, co przyczynia się do powstania na terenie kraju zjawiska tzw. turystyki upadłościowej" - przekazano w komunikacie.
Jak dodano, ewentualne niewłaściwe zachowania dłużnika będą badane dopiero na etapie ustalenia planu spłat, a zatem wtedy, gdy o zachowaniach dłużnika będą mogli wypowiedzieć się także wierzyciele. "Wówczas podejmowana będzie decyzja, czy możliwa jest odmowa oddłużenia, przy czym możliwość tę ograniczono do sytuacji celowego działania nakierowanego na trwonienie majątku, a więc prowadzącego do oczywistego pokrzywdzenia wierzycieli i wynikającego ze złej woli dłużnika. Ustalenie innych istotnych uchybień w zachowaniach dłużnika nie będzie wyłączało oddłużenia, będzie natomiast powodować wydłużenie planu spłaty wierzycieli do 7 lat, w miejsce maksymalnie 3 lat spłaty dla rzetelnego dłużnika" - przekazano.
W projekcie zaproponowano także, aby zgłoszenia wierzytelności były składane bezpośrednio doradcy restrukturyzacyjnemu pełniącemu funkcję syndyka. "Obecnie zgłoszenia składane są do sądu, a następnie przekazywane syndykom, co w praktyce opóźnia sporządzenie listy wierzytelności przez doradcę restrukturyzacyjnego" - uzasadniono potrzebę takiej zmiany.
Bez zmian pozostają zaś rodzaje zobowiązań niepodlegające umorzeniu, np. o charakterze alimentacyjnym, naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa oraz wynikające z rent w ramach odszkodowań za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci.
Nowe rozwiązania w większości miałyby obowiązywać po pół roku od ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Upadłość konsumencka została wprowadzona do polskiego prawa w 2009 r. Wcześniejsza modyfikująca ją nowelizacja, weszła w życie 31 grudnia 2014 r. Tamte przepisy po raz pierwszy złagodziły rygory ogłoszenia upadłości konsumenckiej.
