Świadczenia z ZFŚS i danina dla fiskusa

W obiegowej opinii wystarczy, że to ZFŚS jest źródłem finansowania świadczenia, aby korzystało ono ze zwolnienia od podatku. Jednak o tym, czy takie świadczenie będzie zwolnione z opodatkowania decyduje jego rodzaj.

Gdy otrzymujesz pieniądze

Jeżeli chodzi o świadczenia pieniężne, to należy zauważyć, iż większość takich świadczeń wypłaconych z ZFŚS jest opodatkowana podatkiem dochodowym. Sposób ich opodatkowania i jednocześnie wysokość podatku jest przy tym uzależniona od tego, czy otrzyma je pracownik czy emeryt (rencista). W pierwszym przypadku będą one opodatkowane według skali podatkowej, w drugim natomiast 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Większość nie oznacza jednak, że wszystkie. Niektóre ze świadczeń pieniężnych finansowanych z ZFŚS mogą korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego. I tak zwolnieniem od podatku objęte są dopłaty do wypoczynku dzieci i młodzieży do lat 18, jeżeli spełnione zostaną warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o pdof. Dopłaty otrzymane z ZFŚS są zwolnione od opodatkowania niezależnie od ich wysokości. Zwolnienie to będzie miało zastosowanie zarówno w przypadku, gdy beneficjentem świadczenia będzie pracownik jak i gdy otrzyma je emeryt (rencista).

Podobnie kształtuje się kwestia opodatkowania zapomóg otrzymanych z ZFŚS. Jeżeli zapomoga zostaje wypłacona z tytułu indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci, jej wartość korzysta ze zwolnienia. Zwolnienie to jest jednak limitowane. Zapomogi takie są wolne od podatku do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł (art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof). W granicach ustalonych przepisami ustawy z tego zwolnienia mogą korzystać i pracownicy, i emeryci.

Jeżeli chodzi o emerytów, to u nich otrzymanie jeszcze jednego rodzaju świadczenia pieniężnego nie powoduje obowiązku zapłaty podatku. Zwolnieniem od podatku objęte są bowiem ekwiwalenty pieniężne w zamian świadczeń rzeczowych, otrzymane przez emeryta (rencistę) od byłego pracodawcy. Przy czym korzystają one ze zwolnienia do kwoty 2.280 zł w roku podatkowym (art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof). Jednocześnie we wskazanym limicie uwzględnić trzeba również wartość świadczeń rzeczowych otrzymanych przez emeryta (rencistę).

Nie pieniądze, ale rzeczy

Jednak zarówno pracownicy, jak i emeryci (renciści) zazwyczaj otrzymują z ZFŚS świadczenia niepieniężne, w tym świadczenia rzeczowe np. w postaci paczek żywnościowych, kompletów pościeli czy ręczników lub drobnego sprzętu AGD. Jeżeli wartość tych świadczeń rzeczowych przekroczy w skali roku określoną kwotę, będzie ona opodatkowana podatkiem dochodowym. Przy czym wysokość zwolnienia jest uzależniona od statusu osoby korzystającej ze świadczenia.

W przypadku pracowników, wolna od podatku jest wartość świadczeń rzeczowych sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS, o ile jej wysokość nie przekroczy w roku podatkowym kwoty 380 zł (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof). Nadwyżka ponad ten limit jest dla pracownika przychodem ze stosunku pracy, który należy doliczyć do pozostałych składników jego wynagrodzenia za pracę i od ich sumy pobrać zaliczkę na podatek dochodowy.

Inaczej opodatkowanie tych świadczeń wygląda u emeryta. Jeśli otrzyma on świadczenia rzeczowe od byłego pracodawcy, to są one objęte zwolnieniem od podatku do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł (art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof). Również w tym przypadku opodatkowaniu będzie podlegała nadwyżka ponad określony w ustawie limit. Przychody emerytów i rencistów z tytułu świadczeń otrzymanych w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub służbowym stosunkiem pracy opodatkowane są 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof). Płatnik nie ma możliwości potrącenia podatku ze świadczeń rzeczowych przekazanych emerytom (rencistom). Stąd emeryt (rencista) zobowiązany jest wpłacić płatnikowi kwotę należnego zryczałtowanego podatku przed udostępnieniem świadczenia (art. 41 ust. 7 pkt 2 ustawy o pdof).

Z podatkiem i bez podatku - czyli bony towarowe

Bony towarowe są chyba najpopularniejszymi świadczeniami finansowanymi przez pracodawców z ZFŚS. Ich opodatkowanie ustawodawca uzależnił od tego, kto otrzymuje świadczenie w tej postaci. Jeżeli bony będą przekazane pracownikowi, ich wartość będzie dla niego przychodem ze stosunku pracy, podlegającym opodatkowaniu wraz z pozostałymi składnikami wynagrodzenia za pracę. Zostały one bowiem wyłączone wprost ze zwolnienia od podatku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof. Powołany przepis stanowi, że bony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi nie są rzeczowymi świadczeniami korzystającymi ze zwolnienia od podatku. Wobec powyższego, nawet jeżeli ich zakup z przeznaczeniem dla pracowników zostanie sfinansowany ze środków ZFŚS, a ich wartość nie przekroczy 380 zł, każdorazowo będą one opodatkowane.

Takiego zastrzeżenia nie zawiera przepis art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof, zwalniający z opodatkowania świadczenia rzeczowe otrzymane przez emerytów (rencistów). Z jego brzmienia nie wynika bowiem, że bony towarowe nie są świadczeniami rzeczowymi. Z tego względu, gdy wartość świadczeń rzeczowych i ekwiwalentów w zamian za takie świadczenia nie przekracza w roku podatkowym kwoty 2.280 zł, bony towarowe sfinansowane z ZFŚS, wydane emerytom (rencistom) przez byłego pracodawcę, nie podlegają opodatkowaniu.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).

autor: Agata Cieśla Gazeta Podatkowa Nr 498 z dnia 2008-10-16