Testament a dziedziczenie ustawowe. Czym się różnią?
Dziedziczenie spadku po zmarłym może odbywać się na dwa sposoby: zgodnie z treścią testamentu lub z dziedziczeniem ustawowym. To, w jaki sposób będzie przebiegało dziedziczenie, zależy od woli spadkodawcy. Czym różnią się te dwa sposoby?
Dziedziczenie ustawowe przeprowadzane jest zawsze wtedy, gdy zmarły nie pozostawił po sobie testamentu, testament okazał się nieważny, gdy wszyscy lub część spadkobierców zdecydowali się odrzucić spadek albo gdy istnieje testament, ale dotyczy wyłącznie części spadku. Dziedziczenie z ustawy polega na tym, że spadek dzielony jest na podstawie pokrewieństwa, małżeństwa lub przysposobienia.
Zgodnie z dziedziczeniem ustawowym w pierwszej kolejności prawo do spadku przysługuje dzieciom spadkodawcy oraz jego małżonkowi. Jeżeli dzieci spadkodawcy zmarły, to wtedy spadek przechodzi na ich zstępnych, czyli wnuki spadkodawcy. Jeśli spadkodawca nie miał dzieci, to wtedy spadek dziedziczy jego małżonek oraz rodzice, przy czym część małżonka wynosi 1/2 spadku, a rodziców po 1/4 spadku.
Jeżeli rodzice spadkodawcy nie żyją, to wtedy zgodnie z dziedziczeniem ustawowym część spadku przypada ich zstępnym, czyli rodzeństwu. W następnej kolejności spadek przypada zstępnym rodzeństwa (jeżeli rodzeństwo nie dożyło otwarcia spadku). W dalszej kolejności spadek dziedziczą dziadkowie spadkobiercy, pasierbowie spadkobiercy oraz inni dalsi krewni.
A co, jeśli spadkodawca nie miał małżonka ani żadnych krewnych? W takiej sytuacji spadek przypada gminie jego ostatniego zamieszkania lub Skarbowi Państwa.
Każda osoba, która nie jest małoletnia, częściowo lub całkowicie ubezwłasnowolniona, ma prawo rozporządzać swoim majątkiem na wypadek śmierci, właśnie sporządzając testament. Dziedziczenie testamentowe polega więc na tym, że podział spadku odbywa się zgodnie z testamentem, a więc stosowanie do ostatniej woli spadkodawcy.
Jeżeli sporządzony testament zostanie uznany za ważny, to dziedziczenie ustawowe nie będzie obowiązywać, co oznacza, że spadkodawca mógł zapisać swój majątek dowolnej osobie, zarówno fizycznej, jak i prawnej.
Aby dziedziczenie testamentowe mogło dojść do skutku, to testament musi być sporządzony w odpowiedni sposób, by nie można było podważyć jego ważności. Zgodnie z Kodeksem cywilnym testament musi być sporządzony pismem odręcznym spadkodawcy, musi być przez niego podpisany oraz opatrzony datą. Jeżeli w testamencie będzie brakować przynajmniej jednego z ww. elementów, to wtedy testament może zostać uznany za nieważny.
Wbrew pozorom w testamencie nie powinno się wskazywać konkretnych części majątku, jakie odziedziczą spadkobiercy. Spadkodawca powinien zamiast tego zapisać w testamencie, jaką część spadku ma odziedziczyć dana osoba. Jeżeli spadkodawca chce, aby dana osoba odziedziczyła konkretny przedmiot czy nieruchomość, to wtedy może w dokumencie zawrzeć informacje o zobowiązaniu pozostałych spadkobierców do wydania spadkobiercy konkretnego przedmiotu/nieruchomości.
Ponadto w testamencie spadkodawca może również wydziedziczyć członków rodziny, a więc pozbawić ich prawa do zachowku. Wówczas spadkodawca musi uzasadnić swoją decyzję, podając powód wydziedziczenia w testamencie.
Sporządzenie testamentu daje spadkodawcy prawo do rozporządzenia swoim majątkiem jeszcze za życia. Wówczas to spadkodawca ma pełną kontrolę nad swoim majątkiem i to on decyduje, kto i w jakiej części odziedziczy spadek. Z tego też powodu sporządzenie testamentu może wydawać się lepszym rozwiązaniem, zwłaszcza jeżeli chcemy uniknąć ewentualnych konfliktów pomiędzy spadkobiercami.
WG
