Większość Polaków stosuje medykamenty kupowane bez recepty

Polacy zwykle konsultują stosowanie leków lub suplementów diety z lekarzami i farmaceutami. Przeważnie czytają też ulotki dołączone do lekarstw - wynika z badania przeprowadzonego przez Fundację Obywatele Zdrowo Zaangażowani.

Jednocześnie jednak przy niektórych chorobach nawet trzy czwarte pacjentów nie stosuje się do zaleceń terapeutycznych. Dlatego zdaniem ekspertów edukacja pacjentów jest niezbędna, zwłaszcza wśród starszych osób. Taki jest cel prowadzonej od ponad roku kampanii "Przewietrz apteczkę".

- Polacy kierują się różnymi czynnikami przy zakupie leków. Badania przeprowadzone przez Fundację Obywatele Zdrowo Zaangażowani pokazały, iż 63 proc. Polaków czyta ulotki dołączone do leków dostępnych bez recepty, a 66 proc. - ulotki dołączone do leków na receptę - podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes dr n. med. Anna Staniszewska z Katedry i Zakładu Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Z ubiegłorocznego badania CBOS wynika, że leki dostępne bez recepty i suplementy diety stosuje 89 proc. dorosłych Polaków. Najczęściej są to środki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz łagodzące objawy przeziębienia lub grypy (po 68 proc.). Przy zakupie leku po raz pierwszy blisko połowa badanych konsultuje stosowanie z lekarzem lub farmaceutą, większość zaś czyta ulotkę (88 proc., przy czym 69 proc. zawsze). Odpowiedzialne podejście charakteryzuje zwłaszcza seniorów - 80 proc. z nich przyjmuje leki z polecenia lekarza lub farmaceuty.

- Jako powód nieczytania ulotek pacjenci najczęściej podają, że ulotka jest bardzo długa, napisana bardzo małym drukiem, czasami znajdują się tam informacje, które są dla nich niezrozumiałe. Choćby data przydatności do użycia jest czasami tylko wytłoczona, a nie zakolorowana, co już stwarza problem, szczególnie dla osób starszych - podkreśla dr n. med. Anna Staniszewska.

Przeważnie informacje zawarte w ulotce są wystarczające. Aż 88 proc. badanych znalazło tam informacje, których poszukiwali. Jednocześnie tylko co trzeci pacjent (35 proc.) nigdy samodzielnie nie przyjmował lub modyfikował dawkowania leków zaleconych przez lekarza.

- Dane WHO pokazują, iż 50 proc. pacjentów w krajach wysoko uprzemysłowionych nie stosuje się do zaleceń terapeutycznych. Chodzi zarówno o stosowanie leków, jak i zmianę stylu życia, racjonalną dietę, unikanie pewnych używek. Ogólnie badania pokazują, iż w zależności od jednostki chorobowej od 20 do nawet 75 proc. pacjentów nie stosuje się do zaleceń terapeutycznych. Potwierdzają to też wyniki naszych badań - wskazuje Staniszewska.

Dlatego - zdaniem ekspertki - konieczna jest dalsza edukacja pacjentów, zwłaszcza starszych, w zakresie stosowania leków. Statystycznie to właśnie oni przyjmują najwięcej leków - nie tylko tych przepisywanych przez lekarzy, ale ordynowanych sobie samodzielnie lub z polecenia farmaceutów.

- Edukacja jest kluczowym elementem do skutecznego procesu bezpiecznej farmakoterapii. Edukujemy pacjentów, kiedy należy lek odstawić, w jakiej sytuacji zgłosić się o poradę do farmaceuty lub lekarza. Ważne jest też to, czym pacjenci popijają leki, żeby wyedukowali się w zakresie racjonalnego czytania ulotek informacyjnych - przekonuje dr n. med. Anna Staniszewska.

Od ponad roku z inicjatywy Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani prowadzona jest kampania "Przewietrz apteczkę". Skierowana jest ona przede wszystkim do seniorów. W ramach kampanii organizowane są warsztaty, a seniorzy otrzymują "Abecadło lekowe".

- Podczas warsztatów pomagamy wszystkim chętnym w uporządkowaniu swoich domowych apteczek, ale również przekazujemy informacje o tym, co zrobić z lekami przeterminowanymi albo tymi, które nie są nam już potrzebne. Dajemy wskazówki, w jaki sposób rozmawiać z lekarzem, aby komunikacja była jak najbardziej efektywna - tłumaczy Aleksandra Kielan, koordynatorka projektu "Przewietrz apteczkę" z Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani.

W ramach projektu Fundacja prowadzi działania na żywo oraz w przestrzeni wirtualnej, m.in. poprzez cykliczną publikację materiałów na stronie internetowej oraz fanpage'u Fundacji. Jeszcze w tym roku ma zostać wydany "Suplementarz", nowy materiał edukacyjny, tym razem na temat odpowiedzialnego stosowania suplementów diety, który również będzie dystrybuowany wśród uczestników warsztatów "Przewietrz apteczkę".

- Kampania "Przewietrz apteczkę" jest prowadzona przez naszą Fundację już przez ponad rok. W tym czasie udało nam się wyedukować blisko tysiąc osób z 11 województw na temat odpowiedzialnego stosowania leków. Prowadziliśmy również działania edukacyjne online, a nasze infografiki i animacje obejrzało łącznie ponad 120 tys. internautów - wymienia Aleksandra Kielan.