Wsparcie po stracie bliskiej osoby. Dla kogo odprawa pośmiertna?
Odprawa pośmiertna wypłacana jest przez pracodawcę rodzinie pracownika w wypadku jego śmierci. Komu dokładnie przysługuje odprawa pośmiertna? Kiedy jest wypłacana i w jakiej formie? Ile wynosi odprawa pośmiertna i czy jest opodatkowana?
Kodeks pracy mówi, że odprawa pośmiertna jest świadczeniem wypłacanym najbliższym osoby, która zmarła będąc w stosunku pracy. Regulacje dotyczące odprawy pośmiertnej zawarte są w artykule 93 Kodeksu pracy.
Za najbliższe osoby zmarłego Kodeks pracy uznaje małżonka pracownika, ale także innych członków rodziny, którzy spełniają pewne określone warunki.
Warto wspomnieć, że odprawa pośmiertna nie może być wypłacona osobie, która jest partnerem osoby zmarłej, czyli tzw. konkubentowi.
Odprawa pośmiertna wypłacana jest przede wszystkim małżonkowi osoby zmarłej, ale również:
- dzieciom własnym, dzieciom małżonka i przysposobionym przed 16. rokiem życia. Jeśli kontynuują naukę, to do 25. roku życia. Jeśli są niezdolne do pracy - to bez względu na wiek.
- przyjętym na wychowanie dzieciom, wnukom, rodzeństwie
- rodzicom, którzy ukończyli 50 lat, są niezdolni do pracy lub wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa osoby zmarłej po jej śmierci.
Odprawa pośmiertna jest wypłacana nie tylko wtedy, gdy śmierć nastąpiła w czasie wykonywania obowiązków służbowych, ale także w czasie urlopu, zwolnienia chorobowego, urlopu macierzyńskiego. Najważniejsze, aby osoba zmarła znajdywała się w chwili śmierci w stosunku pracy.
Odprawa pośmiertna należna jest również, jeśli pracownik był zatrudniony w oparciu o umowę na okres próbny. Nie ma także znaczenia, w jaki sposób nastąpiła śmierć i czy była np. wynikiem celowego działania, jak samobójstwo.
To, jak wysoka jest odprawa pośmiertna, zależne jest przede wszystkim od okresu jego zatrudnienia u danego pracodawcy. Nie jest zatem istotny całościowy staż pracy. Jeśli pracownik był zatrudniony:
- krócej niż 10 lat, wysokość odprawy pośmiertnej równa się jednomiesięcznemu wynagrodzeniu
- powyżej 10 lat, ale krócej niż 15 - trzymiesięcznemu wynagrodzeniu
- powyżej 15 lat - sześciomiesięcznemu wynagrodzeniu.
Jeżeli osoba zmarła była równocześnie zatrudniona u kilku pracodawców, rodzinie będzie przysługiwać kilka odpraw pośmiertnych, w wysokości odpowiadającej poszczególnym stażom pracy.
Pracodawca ma obowiązek podzielić odprawę na równe części między wszystkich uprawnionych.
A czy odprawa pośmiertna jest opodatkowana? Ustawodawca przewidział, że odprawa pośmiertna korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Dlatego wysokość jej wypłaty nie jest pomniejszana o podatek.
Pracodawca nie ma obowiązku wypłacania odprawy pośmiertnej, jeśli ubezpieczył pracownika na życie, ale pod warunkiem, że małżonkowi i pozostałym członkom rodziny zmarłego zostanie wypłacona z tego tytułu co najmniej taka kwota, jak byłaby należna przy odprawie.
Jeżeli kwota ubezpieczenia jest niższa, pracodawca powinien wypłacić różnicę między poszczególnymi świadczeniami.
Prywatne ubezpieczenia na życie, opłacane przez pracownika i jego bliskich niezależnie od miejsca pracy, nie mają wpływu na wysokość odprawy pośmiertnej.
Należy rozróżnić odprawę pośmiertną od odszkodowania, które wypłacane jest ze środków z funduszu ZUS, jeśli pracownik zmarł wskutek wypadku w czasie wykonywania obowiązków służbowych.
Do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest zazwyczaj tylko jeden członek rodziny. Jeśli jest to małżonek lub dziecko, odszkodowanie wypłacane jest w wysokości 18-krotnego wynagrodzenia. Jeśli jest nim inny członek rodziny - 9-krotnego.
Aby uzyskać wspomniane świadczenie, należy przedstawić w ZUSie wniosek o świadczenie, protokół powypadkowy i dokument, który potwierdza pokrewieństwo lub powinowactwo ze zmarłym.
KO
