Wyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w 2016 r.

finanse osobiste

Czwartek, 19 października 2017 (06:00)

Jak podał Główny Urząd Statystyczny,sektor SKOK-ów nadal się dynamicznie kurczy, ich liczba w zeszłym roku zmniejszyła się o 15. Z pośród 40 działających kas aż 31 objętych jest postępowaniem naprawczym, w tym w siedmiu ustanowiono zarząd komisaryczny. Cały sektor zanotował stratę, zysk wypracowało jedynie 21 kas.

Badaniem objętych zostało 40 spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, które prowadziły działalność operacyjną w końcu 2016 r. Wartość pożyczek udzielonych członkom SKOK w ciągu 2016 r. wyniosła 3 614 mln zł, jednocześnie kasy przyjęły depozyty na kwotę 8 298 mln zł.

W odniesieniu do sytuacji w końcu 2015 r., liczba kas objętych badaniem zmniejszyła się o osiem, trzy z kas zostały przejęte przez banki, a względem pozostałych pięciu kas sąd ogłosił upadłość.

Sieć dystrybucji w porównaniu z końcem 2015 r. zmniejszyła się o 232 oddziałów i punktów obsługi klienta. W 2016 r. przeciętnie na jedną kasę przypadało 30 placówek obsługi klienta. Zatrudnienie w kasach zmniejszyło się o 18,6 proc.. Liczba członków spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych zmniejszyła się o 8,0 proc.. W końcu 2016 r. jedna kasa zrzeszała średnio 48,3 tys. członków.

Reklama

Wartość depozytów posiadanych przez kasy według stanu w końcu 2016 r. osiągnęła poziom 10 783 mln zł i zmniejszyła się o 9,2 proc. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Kwota zgromadzonych w końcu grudnia depozytów członków wyniosła przeciętnie 269,6 mln zł na jedną kasę, wobec 247,3 mln zł na koniec 2015 r.

W ciągu 2016 r. kasy zawarły 318 tys. umów depozytowych (442 tys. umów w 2015 r.), na kwotę 8 298 mln zł. Przeciętnie członek SKOK złożył w tym okresie depozyt w wysokości 4 292 zł, a rok wcześniej było to 5 555 zł.

Ogólne informacje o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych

Stan zadłużenia członków kas w końcu 2016 r. wyniósł 6 262 mln zł i zmniejszył się o 3,8 proc. w porównaniu z końcem 2015 r., wynosząc przeciętnie 156,6 mln zł na jedną kasę.

W 2016 r. zawarto 402 tys. nowych umów pożyczkowych, wobec 545 tys. w roku poprzedzającym. Wartość udzielonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe pożyczek w ciągu 2016 r. wyniosła 3 614 mln zł i zmniejszyła się o 12,0 proc. w porównaniu z 2015 r.

Udział kas, które uzyskały dodatni wynik finansowy netto w wartości udzielonych pożyczek ogółem stanowił 75,9 proc.. Przeciętna wartość pożyczki (na jedną nową umowę) zawartą między 1 stycznia a 31 grudnia 2016 r. wyniosła 8 995 zł, rok wcześniej było to 7 534 zł. Na jednego członka kas przeciętna wartość pożyczki wyniosła 1 869 zł, przed rokiem 1 953 zł.

Aktywa SKOK w końcu grudnia 2016 r. osiągnęły wartość 11 253 mln zł i zmniejszyły się o 8,7 proc. wobec stanu przed rokiem. Wartość aktywów trwałych wyniosła 6 725 mln zł i zmniejszyła się o 12,2 proc., w tym wartość należności długoterminowych zmniejszyła się o 0,4 proc., natomiast wartość inwestycji długoterminowych zmniejszyła się o 39,9 proc. w porównaniu z 2015 r.

Aktywa obrotowe wyniosły w analizowanym okresie 4 528 mln zł i zmniejszyły się o 2,9 proc., w tym wartość należności krótkoterminowych spadła o 16,0 proc., a inwestycji krótkoterminowych wzrosła o 7,9 proc..

W pasywach dominowały zobowiązania i rezerwy na zobowiązania o wartości 11 145 mln zł i zmniejszyła się o 8,5 proc. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Kapitał (fundusz) własny SKOK zmniejszył się o 32,6 mln zł. Kapitał udziałowy (podstawowy) spadł o 76,3 mln zł, a kapitał zasobowy (zapasowy) o 20,1 mln zł.

Wybrane pozycje rachunku zysków i strat według stanu na koniec okresu sprawozdawczego

Co mamy w wynikach?

Przychody z całokształtu działalności spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w 2016 r. wyniosły 1 718 mln zł i zmniejszyły się o 32,0 proc. w porównaniu z 2015 r. W przychodach tych dominowały przychody z działalności podstawowej - 65,1 proc., (rok wcześniej 50,0 proc.). Przeciętnie jedna kasa uzyskała przychody z całokształtu działalności w kwocie 43,0 mln zł przy 52,6 mln zł w 2015 r.

Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności w 2016 r. zmniejszyły się o 30,9 proc. w porównaniu z 2015 r. i wyniosły 1 820 mln zł. Najwyższy udział w kosztach z całokształtu działalności miały koszty działalności operacyjnej 54,1 proc. (43,3 proc. w 2015 r.). W porównaniu z 2015 r. odnotowano spadek kosztów operacji finansowych o 68,8 proc., na co znaczny wpływ miał spadek pozostałych kosztów operacji finansowych (o 66,4 proc.).

Wynik finansowy brutto spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w 2016 r. wyniósł minus 102,0 mln zł, przed rokiem minus 108,7 mln zł. Wynik finansowy netto wyniósł minus 139,7 mln zł, z tego 21 kas wygospodarowało zysk netto w wysokości 50,3 mln zł, a stratę netto w wysokości 190,0 mln zł wykazało 19 kas.

Uwaga: Informację za 2016 r. opracowano na podstawie danych zatwierdzonych przez walne zgromadzenia, otrzymanych z bazy sprawozdawczej Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej. Dane porównawcze za 2015 r. pochodzą z opracowania sygnalnego GUS "Wyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w 2015 r."

SKOKI się zwijają! Z liczb zaprezentowanych przez GUS, podobnie jak z danych wcześniej opublikowanych przez NBP w Raporcie o Stabilności Systemu Finansowego wynika, że sektor SKOK-ów nadal się kurczy, a proces ten przebiega na dwóch płaszczyznach. Pierwsza wiąże się ze zmniejszaniem się liczby kas, spowodowanym głównie upadłościami oraz przejmowaniem zagrożonych SKOK-ów przez banki. W ubiegłym roku z tych powodów liczba kas zmniejszyła się o osiem, z czego upadło pięć, a trzy zostały przejęte. Biorąc pod uwagę fakt, że od 2013 r., czyli od czasu gdy nadzór nad SKOK-ami objęła Komisja Nadzoru Finansowego, ich liczba zmniejszyła się o 15 (7 upadło, osiem zostało przejętych), można stwierdzić, że w ubiegłym roku zjawisko zmniejszania się liczby kas wyraźnie się nasiliło. Choć jest szansa, że w kolejnych latach będzie miało już mniejszą skalę, to jednak należy pamiętać, że spośród 40 działających kas aż 31 objętych jest postępowaniem naprawczym, w tym w siedmiu ustanowiono zarząd komisaryczny. Można przypuszczać, że nie wszystkie działania restrukturyzacyjne zakończą się powodzeniem, a więc możliwe są kolejne upadłości i przejęcia przez banki. Druga płaszczyzna dotyczy zmniejszania się wielkości biznesu kas, które kontynuują działalność (dane GUS dotyczą tylko kas, które kontynuowały działalność w 2016 r.). Tu widoczne są dwie tendencje. Pierwsza to spadek liczby członków kas i klientów SKOK, świadczący o malejącej popularności tych instytucji, co należy wiązać z problemami kas, kończącymi się upadłościami, podważającymi zaufanie do całego sektora. Druga, częściowo pochodna wobec poprzedniej, to zmniejszanie się skali działalności, wyrażająca się spadkiem wartości depozytów i kredytów, zawartych nowych umów kredytowych (aż o 26 proc.), zmniejszaniem liczby oddziałów, czy zatrudnienia. Konsekwencją tych zjawisk jest też pogarszająca się kondycja SKOK-ów. Cały sektor zanotował w ubiegłym stratę netto w wysokości prawie 140 mln zł, a zysk zdołało wypracować jedynie 21 kas. Jednocześnie wartość strat z lat poprzednich, jak wynika z danych NBP, przekracza miliard złotych. W ocenie banku centralnego głównym problemem kas jest konieczność ich dokapitalizowania, a największe zagrożenie to rosnący udział kredytów zagrożonych i wysokie koszty działalności. Roman Przasnyski Główny Analityk GERDA BROKER

Sytuacja SKOK-ów wciąż trudna

Problemy polskich SKOK-ów ujawniły się po tym, jak zostały objęte nadzorem przez KNF w dniu 27 października 2012 r. W konsekwencji depozyty członków kas zaczęły być gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a same kasy stały się przedmiotem ściślejszej kontroli.

Wartym odnotowania jest drastyczny spadek nowo zawartych umów depozytowych - o 29 procent w stosunku do roku ubiegłego. W 2016 r. kasy zawarły 318 tysięcy umów depozytowych względem 442 tysięcy umów w 2015 r. Przeciętnie na jednego członka kas w 2015 r. przypadał depozyt w wysokości 5 555 zł względem 4 292 zł w 2016 r. Oznacza to spadek zaangażowania pojedynczego klienta o 23 proc. (nominalnie 1 263 zł).

Głównym problemem SKOK-ów pozostaje nierentowna część biznesu.

Od 2015 r. tylko 21 kas jest rentownych i odnotowuje dodatni zysk netto. Po zredukowaniu w 2016 r. liczby SKOK-ów do 40 kas, ciągle prawie połowa z nich (tj. 19) jest nierentowna. Kolejnym problemem jest kwestia złego wizerunku sektora SKOK-ów, któremu nie pomagają sytuacje, gdy do kolejnych kas wprowadzane są zarządy komisaryczne.

Zły cień na branżę rzucają również oskarżenia padające pod adresem członków zarządów i menedżerów wyższego szczebla związanych z licznymi nieprawidłowościami czy wyłudzeniami (patrz np. SKOK Wołomin).

Pomijając kwestię spadku poziomu przechowywania oszczędności przypadającego na jednego członka kasy, dodatkowym materializującym się zagrożeniem jest odpływ klientów kas o 8 proc., który w sektorze banków komercyjnych nie występuje.

Jan Karczewski, Ekspert w Michael/Ström Dom Maklerski

..................................................

PRZYPOMNIJMY:

W lutym 2015 r. warszawski sąd ogłosił upadłość SKOK Wołomin. W ostatnich latach, kilka prokuratur prowadzi śledztwa, dotyczące doprowadzenia Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w Wołominie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości. Największe postępowanie ws. SKOK Wołomin nadzoruje prokuratura w Gorzowie Wlkp., badająca działalność grupy przestępczej, która w ciągu kilku lat wyłudziła ze SKOK Wołomin pożyczki na niemal 800 mln zł.

Podejrzany o kierowanie tą grupą przestępczą Piotr P. (który zasiadał w Radzie Nadzorczej SKOK Wołomin) już wcześniej został oskarżony o zlecenie pobicia w 2014 r. wiceszefa KNF Wojciecha Kwaśniaka, który nadzorował kontrolę w SKOK Wołomin. Bankowy Fundusz Gwarancyjny wypłacił do połowy 2015 r. 2 mld 200 mln zł klientom SKOK Wołomin.

PAP