Wyższa kwota zasiłku wolna od potrąceń

Płatnik świadczeń chorobowych

Katalog świadczeń z ubezpieczenia chorobowego określa art. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową. Te tzw. krótkoterminowe świadczenia wypłaca zarówno ZUS, jak i płatnik składek.

Płatnik składek na ubezpieczenie chorobowe staje się płatnikiem zasiłków należnych uprawnionym w trakcie ubezpieczenia, gdy zgłasza do tego ubezpieczenia powyżej 20 ubezpieczonych. Natomiast:

• ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych oraz
   
• osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,

prawo do zasiłków i ich wysokość ustala oraz ich wypłaty dokonuje ZUS.

Tak stanowi art. 61 ust. 1 pkt 1, 2 lit. a), d) ustawy zasiłkowej.

Jeśli chodzi o liczbę ubezpieczonych to, jak określa art. 61 ust. 2 ustawy zasiłkowej, ustala się ją według stanu na:

• dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego albo
   
• pierwszy miesiąc, w którym płatnik składek dokonał zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego, w przypadku gdy na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego nie zgłaszał nikogo do tego ubezpieczenia.

Płatnik składek będący płatnikiem zasiłków wypłaca świadczenia swoim ubezpieczonym w trakcie ubezpieczenia.

Rola płatnika zasiłku zasadniczo sprowadza się do:

• ustalenia prawa do świadczenia danemu ubezpieczonemu oraz jego wysokości i
   
• dokonania wypłaty należności.

Przy czym płatnik składek upoważniony do wypłaty świadczeń chorobowych wypłaca te należności w terminach przyjętych do wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Jeśli płatnik składek nie wypłacił zasiłku z zachowaniem wcześniej wskazanego terminu jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Natomiast organ rentowy wypłaca zasiłki na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień, nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do tych świadczeń.

Zasady egzekucji

Ponieważ nie ma żadnych wątpliwości, że świadczenia chorobowe podlegają egzekucji, dlatego też płatnicy zasiłku przy ustalaniu wysokości należności chorobowej muszą brać pod uwagę zasady dotyczące egzekucji.

Do egzekucji ze świadczeń przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, stosuje się przepisy o egzekucji ze świadczeń przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną. Stanowi tak art. 10 § 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r. poz. 599 ze zm.).

Podstawowe reguły egzekucji dotyczą:

• dopuszczalnej granicy potrąceń oraz
   
• odpowiedniej części świadczenia nieobjętej egzekucją, czyli tzw. kwoty wolnej od potrąceń.

Zasady te szczegółowo określa art. 139-144 ustawy emerytalnej.

Należności podlegające egzekucji ze świadczeń chorobowych potrąca się po odliczeniu zaliczki z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Natomiast wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Co więcej, potrącenia należności dokonuje się w kolejności podanej w art. 139 ust. 1 ustawy emerytalnej. W razie przyznania świadczeń za okres wsteczny, płatnik zasiłku ma prawo potrącić na zaspokojenie należności podlegających egzekucji całą kwotę świadczenia wypłacanego za okres wsteczny.

Kwota wolna od potrąceń

Wysokość kwoty wolnej od potrąceń, a więc należnej świadczeniobiorcy (nieobjętej egzekucją), zależy od rodzaju potrącanej należności. Wynosi ona 50%, 60% oraz 75% kwoty najniższej emerytury (patrz tabela).

Jedną z rodzaju należności podlegających potrąceniu ze świadczeń emerytalno-rentowych (chorobowych) są sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Podobnie jak pozostałe należności podlegają one potrąceniu po odliczeniu zaliczki z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

W przypadku takich potrąceń dokonywanych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne kwota wolna od potrąceń do 30 czerwca 2017 r. wynosiła 50% kwoty najniższej emerytury.

Za sprawą ustawy z dnia 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. poz. 2036), zwanej ustawą zmieniającą, emerytury są wolne od egzekucji i potrąceń w części odpowiadającej 75% kwoty najniższej emerytury - przy potrącaniu należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.

Ustawa zmieniająca weszła w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia, a więc od 1 lipca 2017 r.

Jak zatem wynika z ustawy zmieniającej, przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, kwota wolna od potrąceń została podwyższona do 75% kwoty najniższej kwoty emerytury, tj. o 25%.

Przy egzekwowaniu na mocy tytułów wykonawczych należności innych niż świadczenia alimentacyjne kwota wolna od potrąceń wynosi 75% kwoty najniższej emerytury.

Również do starych zobowiązań

Zasady wprowadzone ustawą zmieniającą stosuje się do zobowiązań istniejących w dniu wejścia jej w życie.

Jak wynika bowiem z rt. 2 ustawy zmieniającej, przepis art. 141 ust. 1 ustawy emerytalnej w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą stosuje się do zobowiązań istniejących w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej. Oznacza to, że gwarancja wyższej kwoty wolnej od potrąceń ma zastosowanie nie tylko do zobowiązań powstałych po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej.

Pobierający świadczenia chorobowe należne im za okres od 1 lipca 2017 r., z których płatnik zasiłku potrąca należności inne niż świadczenia alimentacyjne w oparciu o tytuł wykonawczy, otrzymają wyższą gwarantowaną kwotę świadczenia wynoszącą 75% najniższej emerytury (przykład).