Zadatek a zaliczka - podstawowe różnice
Podczas zawierzenie umowy sprzedaży zastanawia się czym jest zadatek i zaliczka, często myląc oba pojęcia lub uważając iż są to pojęcia tożsame. Warto więc przeanalizować, czym jest zadatek, a czym zaliczka.
Czym jest zadatek? Jest to suma pieniężna dana drugiej stronie przy zawarciu umowy. Celem zadatku jest zdyscyplinowanie stron do dotrzymania warunków zawartej umowy.
W przypadku wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet ceny zakupu, czyli jeżeli zapłaciliśmy sprzedawcy 300 zł a cena zakupu wynosi 1000 zł, wówczas przy ostatecznym rozliczeniu dopłacamy 700 zł.
Gdy umowa nie zostanie wykonana przez jedną ze stron, druga strona (która zadatek otrzymała) może odstąpić od umowy i zachować zadatek. Jeśli natomiast umowa nie zostanie wykonana z winy sprzedającego, kupujący może żądać od niego wypłacenia sumy stanowiącej dwukrotność zapłaconego zadatku. Zadatek pełni więc funkcję zabezpieczającą, lecz także odszkodowawczą, gdy do wykonania umowy nie dojdzie z winy jednej ze stron.
W przypadku żądania przez kupującego zapłaty podwójnego zadatku, nie musi on udowadniać, że poniósł szkodę, a jedynie że sprzedający nie zawarł umowy przyrzeczonej w terminie, czyli nie wykonał umowy.
Strona, która chce się uwolnić od obowiązku zapłaty, musi udowodnić, że niewykonanie przez nią umowy nastąpiło na skutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności.
Przy zawieraniu umowy należy pamiętać, aby wskazać w umowie, iż wpłacana kwota stanowi zadatek - jeżeli tego nie dopilnujemy to będzie ona stanowiła zaliczkę.
Czym jest zaliczka? Jest to częściowa opłata za zamówiony towar/usługę, która ma zostać wykonana. Wpłaca się ją na poczet wynagrodzenia należnego sprzedawcy/wykonawcy. Jeżeli transakcja nie dojdzie do skutku, zaliczka podlega zwrotowi. Nie ma więc znaczenia z czyjej winy nie doszło do transakcji. Zaliczka inaczej niż zadatek nie stanowi formy zabezpieczenia wykonania umowy, jest to kwota wpłacona na poczet przyszłych należności i stanowi jedynie część ceny.
W razie wykonania umowy zaliczka podlega zaliczeniu na poczet należnego świadczenia. Jeżeli jednak umowa nie dojdzie do skutku strona, która zaliczkę otrzymał ma obowiązek ją zwrócić.
Do zaliczki nie mają zastosowania przepisy dotyczące możliwości zatrzymania zadatku lub żądania zapłaty jego podwójnej wysokości. Brak jest również jakichkolwiek wyjątków, które przewidywałyby możliwość zatrzymania zaliczki przez stronę, która ją otrzymała.
Zaliczka w żaden sposób nie zabezpiecza transakcji ponieważ jest zwracana to nikt nie ponosi konsekwencji wynikających z nie zawarcia umowy. Zadatek zatem zabezpiecza transakcję aby doszła do skutku. Służy bowiem wzmocnieniu znaczenia umowy i zabezpieczeniu jej wykonania. Nasuwa się, więc wniosek, ze zdecydowanie bardziej korzystne, jest określenie kwoty wręczanej przez jedną ze stron umowy, jako zadatek.
Karolina Kącka
