Zmowa 20 polskich banków przeciwko klientom

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przyznał rację urzędowi antymonopolowemu w sprawie dotyczącej zmowy przy ustalaniu przez banki opłat interchange - poinformował UOKiK w czwartek w komunikacie. Sąd istotnie obniżył jednak kary nałożone na banki.

UOKiK podał, że wyrok dotyczy decyzji urzędu z 2006 r.

- Postępowanie urzędu wykazało wówczas, że stawki opłat interchange (pobierane od transakcji bezgotówkowych dokonywanych kartami płatniczymi) zostały odgórnie ustalone przez banki, które porozumiały się w celu zapewnienia sobie stabilnego źródła przychodów z każdej transakcji kartami Visa i MasterCard - poinformował urząd antymonopolowy.

Zdaniem UOKiK nieuzasadnione ekonomicznie koszty obsługi transakcji bezgotówkowych mogły przekładać się na wyższe ceny dla konsumentów, także tych płacących gotówką, ponieważ placówki handlowe nie różnicują cen ze względu na środek płatności.

Sprawa była ponownie rozpatrywana przez SOKiK w wyniku wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie. - Dziś Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podzielił stanowisko Urzędu, potwierdzając zawarcie niedozwolonego porozumienia. Zmianie uległy kary finansowe nałożone na banki, które zostały obniżone do kwoty 44 mln 335 tys. 196 zł. Dzisiejszy wyrok (...) nie jest prawomocny, przedsiębiorcom przysługuje apelacja - podał UOKiK.

W 2006 r. urząd uznał, że dwadzieścia banków wspólnie ustalało wysokość opłat pobieranych za transakcje dokonywane kartami płatniczymi Visa i MasterCard. Praktyka ta miała trwać 13 lat. Postępowanie urzędu wykazało, że wysokość opłaty interchange nie opierała się na rzeczywistych kosztach ponoszonych przez banki na rozwój i funkcjonowanie systemu płatności, ale została odgórnie ustalona przez przedsiębiorców.

Na dwadzieścia banków, które zawarły niedozwolone porozumienie, nałożono łącznie kary w wysokości ponad 164 mln zł. Na PKO BP SA i Pekao SA nałożono kary po 16,59 mln zł; na BPH - 14,66 mln zł; na Bank Zachodni WBK i ING Bank Śląski - 14,08 mln zł; na Kredyt Bank i Bank Millenium - po 12,15 mln zł; na Bank Handlowy - 10,22 mln zł; na BGŻ - 9,64 mln zł; BRE Bank i Lukas Bank - po 7,71 mln zł; na Nordea Bank Polska, Invest Bank, Getin Bank - po 4,82 mln zł; na Bank Pocztowy, Bank Inicjatyw Społeczno-Gospodarczych, Bank Ochrony Środowiska, Fortis Bank Polska, Deutsche Bank PBC - po 2,89 mln zł, a na HSBC Bank Polska - 193 tys. zł.

- - - - -

Senat nie zgłosił poprawek do noweli ustawy o usługach płatniczych, która zakłada redukcję stawki opłaty interchange do 0,5 proc. wartości transakcji z 0,8 proc.-1,3 proc. teraz (w zależności od rodzaju karty i organizacji kartowej). Zgodnie z wypowiedziami przedstawicieli banków dla "Parkietu", banki aby poprawić spadające przychody z tytułu opłat interchange będą zmuszone podnosić opłaty związane z obsługą kart, skracać okres bezodsetkowy czy wycofywać się z programów lojalnościowych czy Cash back.

Według nowych przepisów stawka opłat interchange nie będzie mogła przekroczyć 0,5 proc. wartości transakcji. Nowe przepisy miałyby wejść w życie od stycznia 2014 r., ale dostosowanie do nich miałoby potrwać nie dłużej niż do połowy przyszłego roku. Obecnie prowizja ta wynosi 1,2-1,3 proc. Za podjęciem uchwały ws. przepisów dotyczących opłat interchange bez poprawek było 79 senatorów, czyli wszyscy biorący udział w głosowaniu.

Sprawa opłat interchange ciągnie się już od dłuższego czasu. W lutym ub.r. NBP zaproponował stopniowe obniżanie stawek tych opłat, w ramach "Programu redukcji opłat kartowych w Polsce", który miał być porozumieniem pomiędzy bankami - wystawcami kart płatniczych, sprzedawcami, którzy akceptują płatności kartami oraz agentami rozliczeniowymi, którzy rozbudowują i obsługują terminale. Bank centralny chciał, aby do 2017 r. opłaty interchange w Polsce osiągnęły średni poziom UE. W lipcu ub.r. NBP podał, że zaproponowany przez tę instytucję Program nie został zaakceptowany przez uczestników rynku.

W pierwszej połowie br. Visa oraz MasterCard, firmy obsługujące karty płatnicze poinformowały, iż rozpoczną cykl obniżek opłat interchange. W tym czasie w Sejmie trwały już prace nad ustawową regulacją tych opłat.

Zdaniem analityków Banku BPS,informacja ta jest negatywna dla sektora bankowego, ale nie jest nowa, jest to kolejny etap ścieżki legislacyjnej dla ustawy. Obecnie ustawę musi podpisać prezydent, a zakładane wejście w życie ustawy to 1 stycznia 2014r. z półrocznym okresem dostosowawczym. Dalszy spadek stawek interchange wydaje się nieuchronny,

Komisja Europejska ogłosiła bowiem niedawno zamiar ujednolicenia stawek w UE na poziomie 0,2-0,3 proc.

Uważamy, że pewna presja na opłaty interchange jest już widoczna w konsensusie rynkowym, chociaż spodziewalibyśmy się, iż prognozy przychodów z tego tytułu będą dalej obniżane. Banki broniąc się przed spadkiem wyników z opłat interchange, starają się zdywersyfikować źródła przychodów prowizyjnych oraz zaktywizować transakcyjność klientów, bądź też zmniejszają zakres lub wycofują się z promocji tzw. cash back za transakcje kartami. Zgadzamy się z opinią, iż obniżenie opłat interchange w którymś momencie przełoży się jednak na obciążenie klientów częścią opłat związanych z systemem transakcyjnym. Banki z największą ekspozycją na opłaty interchange to Bank Millennium, BRE Bank i ING BSK.

M. Czajkowska-Bałdyga

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze