Biura księgowe jednak ze zwolnieniem z VAT

Najnowszy pogląd Ministerstwa przełamuje dotychczasowe, niekorzystne dla przedsiębiorców, stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe. Konsekwencją tego jest również stwierdzenie, iż do biur rachunkowych nie stosuje się bezwzględny obowiązek posiadania kas fiskalnych .

Zgodnie z treścią ustawy o VAT, zwolnieniu z podatku podlega sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość netto sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł.

Zwolnienie to dotyczy także sprzedaży dokonywanej przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podatkowych, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, powyżej wskazanej kwoty (art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT).

Z tego udogodnienia, ze względu na treść art. 113 ust. 13 pkt 2 lit b ustawy, nie mogą jednak skorzystać podatnicy świadczący usługi w zakresie doradztwa, w tym również doradztwa podatkowego. Dotychczas, według organów, opisane wyłączenie znajdywało zastosowanie również do biur rachunkowych - a wszystko za sprawą szerokiej definicji zawartej w ustawie o doradztwie podatkowym, na kanwie której do usług doradztwa podatkowego zaliczono także czynności związane z prowadzeniem ksiąg rachunkowych i sporządzaniem deklaracji podatkowych (art. 2 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym). Minister Finansów tą linię interpretacyjną uznał jednak za niewłaściwą.

Wątpliwości, na gruncie ustawy o podatku VAT, w dziedzinie usług rachunkowych i obsługi księgowości stanowiły problem stosunkowo młody. Ich źródeł należy doszukiwać się w nowelizacji ustawy o doradztwie podatkowym z dnia 9 maja 2014 roku, na mocy której możliwość wykonywania działalności w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych i podatkowych oraz sporządzania zeznań i deklaracji podatkowych została udostępniona szerszemu gronu podmiotów.

Zgodnie z założeniami ustawy deregulacyjnej, umożliwienie zawodowego wykonywania większości czynności związanych z doradztwem podatkowym podmiotom innym niż doradcy podatkowi, radcowie prawni, biegli rewidenci czy osoby uprawnione do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych miało na celu doprowadzenie do większej dostępności do tego typu świadczeń przy jednoczesnym obniżeniu ich cen.

Wraz z otwarciem rynku usług księgowo-rachunkowych pojawił się jednak problem w określeniu charakteru tego typu czynności na gruncie ustawy o podatku VAT, który sprowadzał się do pytania czy prowadzenie działalności jedynie w zakresie obsługi rachunkowo - księgowej również mieści się w pojęciu doradztwa podatkowego.

Do tej pory organy podatkowe oceniały powyższą wątpliwość na niekorzyść podatników, odmawiając jednocześnie małym przedsiębiorcom możliwości skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT. Tego typu stanowiska wyrażone zostały m. in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14 stycznia 2015 roku (znak: IBPP1/443-1093/14/AW) oraz z dnia 2 stycznia 2015 roku (znak: IBPP1/443-932/14/AW). Usługi rachunkowo-księgowe zostały więc obciążone podatkiem VAT, a małe biura, co niewątpliwie wpłynęło na wysokość cen zawartych w ich ofercie.

Sytuacja zmieniła się jednak diametralnie na skutek wydania przedmiotowej interpretacji Ministra Finansów z dnia 9 kwietnia. W powyższym dokumencie czytamy, iż na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie można wykładać znaczenia pojęcia doradztwa podatkowego przez pryzmat definicji zawartych w ustawie o doradztwie podatkowym - ustawa o podatku VAT w swej treści nie odwołuje się bowiem bezpośrednio do innych aktów prawnych, a więc przy tłumaczeniu zawartych w niej pojęć posiłkować się należy przede wszystkim wykładnią językową.

Według Ministra przy stosowaniu przepisów dotyczących wyłączeń od zwolnień z VAT definicją czynności doradztwa podatkowego, wyrażoną w odrębnej ustawie, można posiłkować się tylko pomocniczo. Tak więc za czynności doradztwa podatkowego, mając na uwadze definicje słownikowe i znaczenie potoczne tego pojęcia, powinny zostać uznawane jedynie czynności polegające na udzielaniu porad, opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami.

Czynności polegające na prowadzeniu ewidencji i ksiąg podatkowych bliższe są natomiast działalności zawodowej osób uprawnionych do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, a czynności polegające na sporządzeniu zeznań i deklaracji podatkowych mają w dużej mierze charakter techniczny, a nie prawny.

Tak więc czynności te nie stanowią doradztwa w rozumieniu art. 113 ust. 13 pkt 2 lit b ustawy o VAT, niezależnie od tego, że zostały uznane za czynności doradztwa podatkowego w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym (art. 2 ust 1 pkt 2 i 3).

Dla potwierdzenia powyższej tezy Minister przywołał także art. 28l pkt 3 ustawy o VAT, z którego niezbicie wynika, iż na gruncie rzeczonej ustawy rozróżniane jest pojęcie usług doradczych od usług księgowych. Ze względu na powyższe, podmioty świadczące usługi obsługi rachunkowo-księgowej będą mogły skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, a co za tym idzie, obowiązek ewidencjonowania na kasach fiskalnych wykonywanych czynności zarobkowych będzie na nich ciążył na zasadach ogólnych.

Zgodnie z regulacjami § 4 pkt 2 lit. g i h ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r., zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w § 2 i § 3 rozporządzenia, nie stosuje się w przypadku świadczenia usług prawniczych (z wyłączeniem czynności notarialnych) i usług doradztwa podatkowego. Przepis ten nie będzie miał natomiast zastosowania wobec podmiotów wykonujących usługi związane wyłącznie z obsługą rachunkowo-księgową, takie jak m.in. wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o doradztwie podatkowym np. prowadzenie ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych, czy też wypełnianie deklaracji podatkowych.

Powyższa interpretacja ogólna stanowi dobrą wiadomość dla podmiotów zamierzających rozpocząć działalność w zakresie obsługi rachunkowo-księgowej - koszty związane z założeniem tego typu biznesu okażą się bowiem mniejsze, niż początkowo przypuszczali. Odmienne nastroje panują jednak wśród małych księgowych już działających na rynku.

Wprawdzie Ministerstwo Finansów oświadczyło, iż podatnicy, którzy po wejściu w życie noweli ustawy o doradztwie podatkowym zrezygnowali ze zwolnienia podmiotowego z VAT, będą mogli powrócić do rzeczonego zwolnienia już od 1 maja, zawiadamiając o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 8 maja 2015 r., jednak pozostaje kwestią nierozwiązaną sprawa kosztów poniesionych na zbyteczne wprowadzenie w ich przedsiębiorstwach systemu kas fiskalnych. Całe zamieszanie odnosi się bowiem do małych firm, dla których zakup odpowiednich urządzeń i programów je obsługujących stanowił poważny wydatek. Być może zaistniała obecnie sytuacja skłoni w przyszłości Ministerstwo Finansów do szybszego reagowania na wątpliwości interpretacyjne związane z modyfikacją prawa podatkowego - opieszałość w tej dziedzinie nie wpływa bowiem zbyt korzystnie na rozbudzanie wśród obywateli zaufania do państwa i organów Fiskusa.

Jarosław Włoch, Mateusz Oleksy

^{Departament Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie}

Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.