Choroba zleceniobiorcy w raportach ZUS

Dla kogo ubezpieczenie?

Osoby, które wykonują umowę zlecenia, mogą przystąpić do ubezpieczenia chorobowego tylko na swój wniosek. Jest ono bowiem dla nich dobrowolne. Jednak, aby było to możliwe, zleceniobiorca z racji wykonywanego zlecenia musi być objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Przykładowo do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego może przystąpić osoba, dla której wykonywana umowa zlecenia stanowi jedyne źródło zarobkowania, a tym samym - jedyny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych. O przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie mogą natomiast wnioskować zleceniobiorcy, którzy jednocześnie prowadzą własną firmę i są ubezpieczeni (obowiązkowo) w ZUS jako przedsiębiorcy.

Zasiłek tylko dla ubezpieczonych

Osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie (m.in. zleceniobiorca) nabywa prawo do zasiłku chorobowego z tego ubezpieczenia po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu wlicza się także poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego. Tak jest jednak tylko wtedy, gdy przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym lub bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Wypłata wynagrodzenia i zasiłku

Dla zleceniobiorcy, który jest wynagradzany w sposób kwotowy, podstawę wymiaru składek stanowi przychód w rozumieniu przepisów o pdof, osiągany przez niego z tytułu wykonywania umowy zlecenia. W taki sam sposób ustala się podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych zleceniobiorcom wynagradzanym w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Z kolei dla każdego ubezpieczonego, dla którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o pdof, płatnik składek (tu: zleceniodawca) w dokumentach rozliczeniowych wykazuje składki należne od wszystkich oskładkowanych wypłat, które zostały mu wypłacone lub postawione do jego dyspozycji od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego dokumenty te dotyczą.

Zarówno w podstawie wymiaru składek społecznych, jak i w podstawie wymiaru składki zdrowotnej nie uwzględnia się zleceniobiorcom zasiłków (w tym chorobowych). Od wypłaconego zleceniobiorcy zasiłku chorobowego zleceniodawca nie pobiera też zaliczki na podatek dochodowy. Naliczone świadczenie chorobowe zleceniodawca wypłaca więc bez żadnych obciążeń składkowo-podatkowych.

Gdyby więc zleceniobiorca chorował np. przez część miesiąca i za okres choroby otrzymał od zleceniodawcy zasiłek chorobowy, a za pozostałą część miesiąca wynagrodzenie ze zlecenia za przepracowany czas w ramach zawartej umowy, to składki społeczne i zdrowotną zleceniodawca naliczy tylko od wypłaconego wynagrodzenia. Powinien je rozliczyć w raporcie składkowym - ZUS RCA, sporządzonym za miesiąc, w którym wypłacił zleceniobiorcy wynagrodzenie (lub postawił je do jego dyspozycji). Natomiast wypłacony zleceniobiorcy zasiłek chorobowy wykaże w raporcie świadczeniowym - ZUS RSA (przykład). W obu raportach należy wykazać zleceniobiorcę z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 X X.

Zleceniobiorca bez zasiłku

Niektórzy zleceniobiorcy podejmują decyzję, że nie chcą podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu i nie składają wniosku o objęcie nim. W razie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą nie zostanie im wówczas wypłacony zasiłek z tego ubezpieczenia. Jeśli zleceniobiorcy nie zostanie wypłacone żadne świadczenie chorobowe, wtedy nie ma potrzeby, aby za miesiąc, w którym chorował, zleceniodawca wykazywał go w raporcie ZUS RSA. Wystarczy, że wykaże go w raporcie ZUS RCA z naliczonymi składkami od wypłaconego mu w danym miesiącu (lub postawionego do dyspozycji) wynagrodzenia ze zlecenia (lub złoży za niego zerowy raport ZUS RCA, jeśli w danym miesiącu nie przekazał mu żadnej wypłaty).