Co to jest wartość początkowa środka trwałego?

1. Zakup środka trwałego

Za wartość początkową środków trwałych, w przypadku odpłatnego nabycia, uważa się cenę ich nabycia. Jest to kwota należna zbywcy, powiększona o ewentualne koszty związane z zakupem środka trwałego, a naliczone do dnia przekazania środka trwałego do użytkowania. Należą do nich między innymi koszty transportu, ubezpieczenia w drodze, montażu, opłat notarialnych, prowizji oraz - w przypadku importu - cła i podatku akcyzowego. Jeżeli ustalenie ceny nabycia środka trwałego jest niemożliwe, wartość początkową przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych.

2. Wytworzenie środka trwałego we własnym zakresie

Wartość początkową środka trwałego wytworzonego przez przedsiębiorstwo we własnym zakresie stanowi koszt jego wytworzenia. Zaliczają się do niego między innymi koszty materiałów, usług obcych, wynagrodzeń pracowników oraz inne poniesione koszty, dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do tych kosztów nie wlicza się pracy własnej podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci. Bardzo często przedsiębiorcy zaciągają kredyty na wytworzenie środka trwałego.

W takim przypadku poniesione odsetki i prowizje, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do użytkowania, zwiększą jego wartość początkową. Oznacza to, iż odsetki od kredytu będę zaliczane bezpośrednio w koszty uzyskania przychodu dopiero po przekazaniu środka trwałego do użytku. W przypadku braku możliwości ustalenia kosztu wytworzenia wartość początkową środka trwałego ustala się na podstawie wyceny dokonanej przez biegłego.

3. Środki trwałe otrzymane w sposób nieodpłatny

Wartość początkowa środka trwałego otrzymanego w drodze darowizny, spadku lub w inny nieodpłatny sposób, ustalana jest jako wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. Naturalnie koszty ewentualnego montażu czy przystosowania środka trwałego do użytkowania zwiększają jego wartość początkową do momentu oddania go do użytku.

4. Środki trwałe otrzymane w drodze aportu do spółki osobowej

Przedsiębiorcy wnoszący do spółki osobowej środki trwałe w drodze aportu również muszą ustalić ich wartość początkową. W przypadku, gdy od danego środka trwałego nie były dokonywane wcześniej odpisy amortyzacyjne, jego wartość początkową stanowi suma wydatków poniesionych na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, które nie były zaliczone wcześniej do kosztów podatkowych w jakiejkolwiek formie. W przypadku, gdy dany środek trwały był amortyzowany, wartość środka trwałego ustala się w oparciu o wartość początkową środka trwałego, od której dokonywane były odpisy amortyzacyjne.

Jeżeli wspólnik, będący osoba fizyczną, wnoszący aport nigdy wcześniej nie wykorzystywał środka trwałego w prowadzonej działalności gospodarczej, a nie jest w stanie określić wydatków na nabycie przedmiotu aportu lub kosztu jego wytworzenia, wartość początkową takiego środka należy ustalić w oparciu o jego cenę rynkową.

5. Środki trwałe otrzymywane w związku z likwidacją osoby prawnej

W razie otrzymania środków trwałych w związku z likwidacją osoby prawnej ich wartością początkową jest wartość ustalona przez podatnika, nie wyższa jednak od ich wartości rynkowej. Zasady tej nie stosuje się do środków trwałych, które uprzednio zostały wniesione do tej osoby prawnej jako wkłady niepieniężne w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

W takiej sytuacji wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego. Zasady te stosuje się również w przypadku zmiany formy prawnej, połączenia lub podziału podmiotów (w tym spółek niebędących osobami prawnymi), dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów.

Dorota Kępka, księgowa