Comiesięczne obowiązki przedsiębiorców

Jeśli planują Państwo rozpoczęcie działalności gospodarczej, lub właśnie wasza firma wkracza na pole przedsiębiorczości, koniecznie zapoznajcie się z obowiązkami, jakie spadają na was w związku z otwarciem własnej firmy.

Warto być już na początku świadomym przyjmowanych na siebie zobowiązań. Jeżeli planują Państwo rozpocząć działalność na niewielką skalę, a cechuje was sumienność a jednocześnie potraficie dobrze rozplanować swój czas, możecie sami zająć się formalnościami. Jeżeli zaś, Państwa działalność będzie prowadzona na większą skalę i nie chcielibyście obciążać się dodatkowymi obowiązkami księgowymi, składkowymi czy podatkowymi, warto pomyśleć o pomocy fachowców, np. biur rachunkowych, które za miesięczną opłatą wypełnią za was szereg obowiązków, formularzy, zeznań podatkowych itp.

Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się załatwiać wszelkie formalności co miesiąc samodzielnie, musi pamiętać o obowiązkach m.in. związanych ze złożeniem deklaracji do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - opłaceniem składek na ubezpieczenie społeczne za dany miesiąc na konto ZUS; wpłaceniem zaliczek na podatek dochodowy na konto Urzędu Skarbowego (US); ewentualnie uiszczaniem podatku VAT oraz złożeniem odpowiednich deklaracji podatkowych w US. Warto wówczas rozplanować swój kalendarz tak, aby na czas zdążyć z powyższymi obowiązkami oraz zorganizować co do dnia zakres obowiązków przedsiębiorcy wobec tych instytucji.

Zgodnie z art. 46 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (ustawa o s.u.s.), prowadzący działalność są zobowiązani obliczać, potrącać z dochodów, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Prowadzący działalność muszą przesłać deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacać składki za dany miesiąc nie później niż do 10. dnia następnego miesiąca, a dotyczy to osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie. Do 15. dnia następnego miesiąca składki opłacają prowadzący działalność gospodarczą zgłaszający do ubezpieczeń inne osoby.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne od 1 stycznia 2007 r. wynosi 9,00% podstawy wymiaru.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, które:

• rozpoczęły wykonywanie działalności gospodarczej nie wcześniej niż 25 sierpnia 2005 r.,
• nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności,
• nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych osób w 2010 r. stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 395,10 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w 2010 r.).

Za 2010 r. składka na ubezpieczenia społeczne wyżej wymienionych osób nie może być niższa niż:

• 77,12 zł (tj. 19,52%) na ubezpieczenie emerytalne
• 23,71 zł (tj. 6%) na ubezpieczenia rentowe
• 9,68 zł (tj. 2,45%) na ubezpieczenie chorobowe

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, tj.:

• osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych nie wymienionych w punkcie I,
• twórcy i artyści,
• osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
• osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty,
• osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tych osób w 2010 r. stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa niż 1887,60 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy).

Za 2010 r. składka na ubezpieczenia społeczne wyżej wymienionych osób nie może być niższa niż:

• 368,46 zł (tj. 19,52%) na ubezpieczenie emerytalne
• 113,26 zł (tj. 6%) na ubezpieczenia rentowe
• 46,25 zł (tj. 2,45%) na ubezpieczenie chorobowe

W marcu, kwietniu i maju 2010 r. dla osób wymienionych powyżej podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie kwoty 8109 zł (tj. 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2009 r.). Źródło ZUS

Kolejny dzień, który trzeba zaznaczyć w kalendarzu to 20. dzień każdego miesiąca i związany z tym obowiązek wobec fiskusa. Przedsiębiorcy osiągający dochody z prowadzonej działalności zobowiązani są w ciągu roku podatkowego odprowadzać miesięczne zaliczki na podatek dochodowy. Istnieje także możliwość wpłat zaliczek kwartalnych, a taką możliwość można polecić małym podatnikom (tj. takim, których przychody z prowadzonej działalności wraz z podatkiem od towarów i usług nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym kwoty odpowiadającej w złotych równowartości 1.200.000 euro) oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą.

• Uproszczona forma wpłacania zaliczek

Przedsiębiorcy, którzy wybrali uproszczoną formę wpłacania zaliczek, są zobowiązani do dnia 20 lutego roku podatkowego, w którym po raz pierwszy wybrali uproszczoną formę wpłacania zaliczek, zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika US o wyborze tej formy. Dla podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego, terminem tym jest dzień poprzedzający rozpoczęcie działalności gospodarczej, nie później jednak niż dzień uzyskania pierwszego przychodu. Zaliczki kwartalne za okres od pierwszego do trzeciego kwartału roku podatkowego podatnicy uiszczają w terminie do dnia 20. każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczka za ostatni kwartał jest uiszczana w wysokości zaliczki za kwartał poprzedni, w terminie do dnia 20. grudnia.

• Miesięczne zaliczki od osiąganych dochodów

Przedsiębiorcy, którzy nie wybrali uproszczonej formy wpłacania zaliczek zobowiązani są w ciągu roku podatkowego odprowadzać miesięczne zaliczki na podatek dochodowy. Zgodnie z art. 44. ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), prowadzący działalność gospodarczą uiszczają zaliczki miesięczne od dochodów z działalności gospodarczej. Za okres od stycznia do listopada zaliczki uiszcza się w terminie do dnia 20. każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Wyjątkowo, zaliczkę za grudzień, w wysokości zaliczki należnej za listopad, uiszcza się w terminie do dnia 20. grudnia roku podatkowego.

Kolejny obowiązek wiąże się z 25. dniem każdego miesiąca i o ile wcześniejsze obowiązki dotyczą każdego prowadzącego działalność gospodarczą, o tyle ten - jedynie przedsiębiorców podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (ustawa o podatku od towarów i usług, dalej: ustawa o VAT). Zgodnie z przepisami tej ustawy, podatnicy są zobowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. Podatnicy mogą również składać deklaracje podatkowe za okresy kwartalne po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika US, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa. Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu dokonuje zawiadomienia, o którym mowa w zdaniu pierwszym, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności. Mali podatnicy składają w US deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

Przedstawione obowiązki są podstawowymi, comiesięcznymi obciążeniami, wiążącymi się z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zatem należy pamiętać o 10. ewentualnie 15., o 20. oraz 25. dniu każdego miesiąca i wiążącymi się z tymi dniami obowiązkami. Należy też podkreślić, iż w przypadku, gdy w trakcie prowadzonej przez nas działalności gospodarczej ulegają zmianie dane, jak np. miejsce zamieszkania, czy też nazwisko, należy je również zgłosić do urzędu miasta we wniosku o zmianę danych w ewidencji działalności gospodarczej, do US oraz do ZUS w zgłoszeniach aktualizacyjnych. Czas na zgłoszenie wynosi maksymalnie 14 dni od zaistniałej zmiany.

Barbara Jureczek, Aneta Wrona

Kancelaria Prawna M. Szulikowski i Partnerzy

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz.1585.
2. Ustawa z dn. 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.
3. Ustawa z dn. 11.03.2004 o podatku od towarów i usług - tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.