Czas na AEO

W pierwszym roku obowiązywania przepisów, na podstawie których można było uzyskać status AEO, z możliwości tej skorzystało... trzech przedsiębiorców. Nie oznacza to jednak, że tak druzgocąco niska liczba polskich podmiotów, które uzyskały status AEO w 2008 r. oznacza, że przedsiębiorcy nie są zainteresowani tym udogodnieniem. Okazuje się bowiem, że w 2009 r. status AEO uzyskało w Polsce ponad 60 przedsiębiorców, natomiast teraz liczba złożonych wniosków tylko w Izbie Celnej w Warszawie sięga blisko 200. Warto się zatem zastanowić co mogło spowodować zmianę podejścia polskich przedsiębiorców do kwestii AEO oraz jakie wymierne korzyści płyną z faktu posiadania statusu.

Co to jest AEO?

Status AEO jest to instytucja odnoszącą się do tych podmiotów, które zaangażowane są w operacje celne, a więc m.in. do producentów, prowadzących składy celne, przewoźników, spedytorów, importerów oraz eksporterów. Przyznanie statusu AEO to nic innego jak uznanie przedsiębiorcy za Upoważniony Podmiot Gospodarczy, tj. podmiot uprzywilejowany, któremu przysługuje szereg udogodnień przy dokonywaniu obrotu towarowego.

Dla kogo AEO?

Status AEO jest przyznawany przez organ celny przedsiębiorcom wiarygodnym, którzy są sprawdzeni (m.in. pod kątem wypłacalności, infrastruktury, stosowanych zabezpieczeń systemów informatycznych oraz miejsc składowania towarów) i które, w ocenie organu, zapewniają bezpieczeństwo obrotu towarowego z zagranicą.

Co zyskujemy dzięki AEO?

Podmiot, który posiada status AEO uprawniony jest do korzystania z szeregu udogodnień w zakresie kontroli celnych. Po pierwsze podlega mniejszej liczbie kontroli fizycznych i kontroli dokumentów niż podmiot nieposiadający takiego statusu. Jeśli podmiot AEO zostanie wytypowany do kontroli, jest traktowany wówczas priorytetowo. Ponadto, ma możliwość zawnioskowania o przeprowadzenie kontroli w miejscu dla niego najbardziej dogodnym.

Przedsiębiorca AEO ma także możliwość korzystania z szeregu ułatwień organizacyjno-technicznych. Wśród nich wymienić można: priorytetową obsługę zgłoszeń celnych i wniosków, specjalne miejsca obsługi podmiotów AEO, odrębne pasy ruchu na przejściach granicznych, bieżące informowanie przedsiębiorców AEO drogą mailową o istotnych zmianach przepisów. Generalnie obsługa celna takiego podmiotu przebiega sprawniej i jest szybsza w porównaniu do obsługi podmiotów, które takim statusem nie dysponują.

Wymierną korzyścią posiadania statusu AEO jest również odstąpienie przez organ celny od żądania składania zabezpieczenia w przypadkach gdy, na gruncie przepisów celnych, zabezpieczenie to może ale nie musi być pobrane. Dotychczas, w przypadkach fakultatywnych organy często pobierały zabezpieczenia. Obecnie, podmiot AEO nie musi składać takiego zabezpieczenia, a tym samym może uniknąć szeregu formalności i kosztów związanych z jego uruchomieniem.

W zależności od posiadanego statusu AEO (są trzy rodzaje), przedsiębiorcy mogą korzystać z różnych udogodnień. Z pewnością warto wspomnieć o możliwości korzystania z uproszczeń celnych przewidzianych w przepisach prawa celnego (dostępne m.in. dla statusu AEO uproszczenia celne). Wspomniane uproszczenia stanowią o szybkości i efektywności działania. Umożliwiają przedsiębiorcom przeprowadzenie operacji gospodarczych i logistycznych w znacznie krótszym czasie, co z kolei skutkuje ograniczeniem kosztów.

Czy warto?

Korzyści płynące z posiadania statusu AEO są zachęcające. Jeszcze bardziej zachęcający jest fakt, że ilość podmiotów AEO rośnie z dnia na dzień i to nie tylko w Polsce, ale w całej Unii Europejskiej. Przykładowo w Niemczech status taki posiada już 497 podmiotów, w Czechach - 47, a w Holandii - 235 (pełna lista podmiotów jest powszechnie dostępna i znajduje się pod adresem internetowym http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds/cgi-bin/aeoquery?Lang=PL).

W sytuacji gdy podmioty AEO są traktowane w sposób uprzywilejowany przez organ celny, nasuwa się pytanie co z podmiotami nie posiadającymi takiego statusu? Wydaje się, że podmioty te znajdą się na przegranej pozycji. Wynika to przede wszystkim z tego, iż uprzywilejowane traktowanie jednych (poprzez np. mniejszą liczbę kontroli) może skutkować mniej korzystnym traktowaniem innych (np. częstszymi kontrolami).

Nie "czy" ale "kiedy"?

Z punktu widzenia biznesowego, fakt posiadania statusu AEO także może mieć znaczenie. Teraz w Polsce nie słyszy się, że kontrahenci preferują współpracę z podmiotami AEO lub wymagają uzyskania takiego statusu od swoich partnerów. Niemniej w innych krajach Unii Europejskiej (tj. Irlandia, Wielka Brytania) wymóg posiadania statusu AEO od swojego kontrahenta jest powszechną praktyką. Wynika to z faktu, że im więcej podmiotów AEO włączonych w międzynarodowy łańcuch dostaw (tj. podmiotów zaufanych dla organu celnego), tym większa gwarancja bezpieczeństwa przepływu towarów w tym łańcuchu, a tym samym większa przychylność organów celnych. W świetle powyższego wydaje się, że każdy podmiot zaangażowany w operacje celne powinien postawić sobie pytanie nie "czy", ale "kiedy" podjąć kroki w celu uzyskania statusu AEO.

Paulina Szwed, Michał Zwyrtek, PricewaterhouseCoopers Sp. z o. o.