Czy koszty złomowania wadliwych wyrobów mogą stanowić koszty uzyskania przychodu?

Oznacza to, iż ponoszone wydatki muszą mieć wpływ na powstanie/zwiększenie przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów (lub przynajmniej odznaczać się taką celowością). Jak wskazuje się w doktrynie często pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem nie zachodzi związek bezpośredni, tzn. nie jest możliwe wykazanie, że poniesienie konkretnego wydatku posłużyło uzyskaniu konkretnego przychodu.

Nie oznacza to oczywiście, że takiego wydatku nie można uznać za koszt uzyskania przychodu. Definicja kosztów uzyskania przychodów zawarta w art. 15 ustawy o PDOP określa związek z przychodem w znaczeniu potencjalnym. W efekcie nie jest wykluczone zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków, które były poniesione w celu osiągnięcia przychodów, mimo że takiego przychodu nie osiągnięto.

Istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesieniem wydatku, a uzyskaniem przychodu w przypadku gdy odpady pozyskane w wyniku złomowania podlegają dalszej odsprzedaży nie budzi wątpliwości. Koszty złomowania wykazują bowiem bezpośredni związek z przychodami uzyskanymi ze sprzedaży tego złomu i powinny być kwalifikowane jako wydatki poniesione bezpośrednio w celu osiągnięcia konkretnego przychodu - przychodu uzyskanego ze sprzedaży złomu. Tym samym podlegają potrąceniu na zasadach opisanych w art. 15 ust. 4 ustawy o PDOP, tj. zasadniczo w tym roku podatkowym, w którym powstały odpowiadające im przychody.

Ustawa o PDOP nie wskazuje przy tym jakoby koszty złomowania należały do kategorii wydatków podlegających wyłączeniu z pojęcia kosztów dla celów podatkowych na mocy art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP. Oznacza to, iż co do zasady wydatki te, jako związane z prowadzoną działalnością i spełniające przesłanki z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów.

Należy również wskazać, że pozytywna dla podatnika kwalifikacja poniesionych kosztów złomowania będzie możliwa nie tylko wówczas, gdy dokonuje on odsprzedaży pozyskanego złomu. Koszty złomowania w określonych przypadkach można uznać za wydatki związane z całokształtem działalności i podlegające potrąceniu w kosztach uzyskania przychodów, jeżeli w określonych przypadkach złomowanie wadliwych towarów będzie działaniem najbardziej racjonalnym i uzasadnionym gospodarczo.

Jeżeli bowiem okazje się, że wadliwe towary nie mogą zostać sprzedane ani magazynowane, a ich złomowanie jest jedynym ekonomicznie uzasadnionym rozwiązaniem, to w takim przypadku koszty z tym związane mogą pomniejszać podstawę opodatkowania jako wydatki służące zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Będą to wówczas pośrednie koszty uzyskania przychodów, potrącalne w dacie poniesienia.

Prawo pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty złomowania dotyczyć więc może np. sytuacji, gdy złomowanie odbywa się w siedzibie kontrahenta, z racji tego, że transport zwrotny wiązał by się z dodatkowymi kosztami. Pomimo że do sprzedaży zezłomowanych wyrobów nie dojdzie, to i tak wydatek taki wykazuje związek z prowadzoną działalnością gospodarczą służącą osiąganiu przychodów.

Ponieważ zgodnie z utrwalonym orzecznictwie poglądem to na podatniku ciąży ciężar dowodu - wykazania związku z przychodem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP, to ciężar udowodnienia zasadności takiego postępowania (np. w postaci przedstawienia odpowiedniego protokołu zawierającego ekonomicznie uzasadniającego takiego rozwiązania) będzie obciążał podatnika.

Podsumowując koszty złomowania wyrobów mogą zatem co do zasady stanowić koszty uzyskania przychodów, których sposób potrącalności (koszty pośrednie, czy bezpośrednie) będzie uzależniony od okoliczności konkretnego przypadku.

Dorota Gaweł, konsultant podatkowy ECDDP