Czy podatnik może amortyzować samochód współmałżonka?
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą dość często spotykają się z problemem ujęcia w ewidencji środków trwałych współmałżonka. Tu pojawia się pytanie, czy podatnik może i pod jakimi warunkami, dokonywać odpisów amortyzacyjnych samochodu, będącego własnością lub współwłasnością małżonka, zaliczając je w koszty uzyskania przychodu.
Zgodnie z przepisami regulującymi amortyzację środków trwałych podatnik może amortyzować samochód należący do współmałżonka, ale pod warunkiem, że auto stanowi jego własność lub współwłasność. Należy przy tym jednak pamiętać, że mimo zawarcia związku małżeńskiego i powstania wspólnoty majątkowej przedmioty nabyte wcześniej przez małżonków nie zaliczają się do wspólnego majątku. Pozostają one częścią majątków prywatnych obu stron.
Jeżeli mąż lub żona zamierza wprowadzić do ewidencji środków trwałych prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej samochód należący do swojego współmałżonka, nabyty jeszcze przed ślubem, nie ma prawa dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Wynika to z faktu, iż taki samochód nie stanowi własności ani współwłasności podatnika.
Przepisy regulujące amortyzację mówią (art. 22g ust. 11 ustawy o PIT), że w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. Przykładowo: jeśli udział podatnika wynosi 50% w nabywanym aucie, będzie on miał prawo do amortyzacji auta od wartości początkowej stanowiącej 50% ceny nabycia.
Zasada ta nie ma jednak zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jedno z nich (majątek wspólny).
Oznacza to, że w sytuacji, gdy samochód będzie wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, może on zaliczyć go do środków trwałych i amortyzować auto od jego pełnej wartości, nawet jeśli w dowodzie rejestracyjnym wpisany będzie wyłącznie małżonek. Kwestie formalne nie mają jednak znaczenia, jeśli tylko samochód stanowi majątek wspólny małżonków. Pamiętać jednak należy o ograniczeniach wynikających z dokonywania odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych (20 000 euro).
W sytuacji, kiedy samochód przekazany na cele działalności gospodarczej podatnika jest częścią majątku osobistego współmałżonka, nie ma podstaw do wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych. Wynika to z faktu, że podatnik nie może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od samochodu będącego własnością innego podatnika. Będzie tak w sytuacji, gdy między małżonkami panuje rozdzielność majątkowa, a nabywcą auta było wyłącznie jedno ze współmałżonków.
Iwona Cackowska, księgowa Tax Care
