Jak opodatkować premie pieniężne otrzymywane od kontrahenta zagranicznego?
Nasza firma uczestniczy w programie lojalnościowym i za dokonywanie zakupów u określonych podmiotów uzyskujemy premię pieniężną. Z tego tytułu co miesiąc wystawiamy podatnikowi spoza UE (organizatorowi programu) fakturę za usługi marketingowe z adnotacją "odwrotne obciążenie". Czy taki tryb postępowania jest prawidłowy?
W dniu 27 listopada 2012 r. Minister Finansów wydał w sprawie rozliczania VAT od premii pieniężnych interpretację ogólną, nr PT3/033/10/423/AEW/12/PT-618. Wyjaśnił w niej, że w celu prawidłowego zakwalifikowania premii pieniężnych (bonusów pieniężnych) w świetle przepisów o podatku od towarów i usług należy przeprowadzić obiektywną analizę okoliczności faktycznych konkretnej transakcji. Jeżeli między premią pieniężną a zrealizowanymi dostawami istnieje ścisły związek, to premię tę można uznać za rabat zmniejszający podstawę opodatkowania. Premia pieniężna z tytułu osiągnięcia określonych obrotów przez kupującego jest jednocześnie związana z każdą dostawą z osobna oraz ze wszystkimi dostawami łącznie. Bez którejkolwiek z tych poszczególnych dostaw nie zostałby bowiem osiągnięty łączny poziom obrotów uprawniający do przyznania premii pieniężnej. Analogicznie, równie ścisły związek występuje pomiędzy premiami pieniężnymi z tytułu terminowego realizowania płatności a poszczególnymi dostawami. Terminowe realizowanie płatności z tytułu poszczególnych dostaw stanowi bowiem warunek uprawniający do przyznania premii pieniężnej. Przyznanie takiej premii pieniężnej (rabatu) zobowiązuje sprzedawcę do wystawienia faktury korygującej i dokonania zwrotu części uiszczonego wynagrodzenia z tytułu uprzednio dokonanych z nabywcą transakcji.
Minister Finansów podkreślił ponadto, że inaczej byłoby w sytuacji, gdyby nabywca, dokonując zakupów u dostawcy, uzyskał premię przede wszystkim za realizację określonych czynności na rzecz dostawcy. Do takich sytuacji należeć może wypłacanie premii za stosowanie określonych przez dostawcę zasad eksponowania jego towarów klientom lub za niedokonywanie nabyć podobnych towarów u innych dostawców. W takich przypadkach mielibyśmy do czynienia ze świadczeniem usługi przez nabywcę na rzecz dostawcy, wynagradzanej przez niego stosowną premią, które powinno zostać opodatkowane i udokumentowane fakturą wystawioną przez nabywcę.
Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 20 stycznia 2015 r., nr IPPP2/443-1029/14-2/AO, dotyczącej wynagrodzenia wypłaconego za podjęcie określonych działań w zakresie aktywnego promowania produktów oraz podnoszenia standardów sprzedaży.
Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia Ministra Finansów, zawarte w interpretacji ogólnej, należy stwierdzić, że jeżeli z umowy wiążącej strony programu lojalnościowego wynika, że premia wypłacana jest np. za niedokonywanie zakupów u innych dostawców niż wskazani w umowie, to postępowanie Czytelnika polegające na wystawieniu przez niego faktury jest prawidłowe. Natomiast jeżeli okoliczności faktyczne wskazują na uzyskiwanie premii z tytułu np. osiągnięcia określonego poziomu zakupów, to wówczas jej kwota stanowi rabat i wymaga zmniejszenia wartości transakcji przez sprzedawcę (i wystawienia przez niego faktury korygującej).
Z pytania nie wynika wprost, z jaką konkretnie sytuacją mamy tu do czynienia. Na potrzeby tego artykułu zakładamy, że premia wypłacana jest za usługę świadczoną przez polskiego podatnika na rzecz podatnika zagranicznego.
Usługa świadczona na rzecz kontrahenta zagranicznego, związana z otrzymaną premią, opodatkowana jest poza terytorium naszego kraju, ze względu na miejsce siedziby usługobiorcy, które znajduje się poza Unią Europejską (patrz: art. 28b ust. 1 ustawy o VAT). W Polsce usługa ta nie podlega opodatkowaniu.
Trzeba jednak pamiętać, że od tej generalnej reguły ustalania miejsca świadczenia (opodatkowania) usługi są odstępstwa. I tak:
- w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba, za miejsce świadczenia tych usług uznawane jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej,
- jeżeli usługobiorca nie posiada siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (patrz: art. 28b ust. 2 i 3 ustawy o VAT).
UWAGA! Faktury wystawione na rzecz kontrahentów zagranicznych muszą zawierać, co do zasady, takie same dane, jak faktury wystawiane w obrocie krajowym. Jednakże w przypadku wykonywania usług, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca usługi, faktura powinna zawierać wyrazy "odwrotne obciążenie" (patrz: art. 106e ust. 1 pkt 18 ww. ustawy). Natomiast na fakturach dokumentujących transakcje opodatkowane na terytorium kraju trzeciego nie trzeba podawać NIP nabywcy ani stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto i kwoty podatku od tej sumy (patrz: art. 106e ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT).
Wartość usługi świadczonej dla kontrahenta spoza UE należy ująć w deklaracji VAT, w poz. 11 "Dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju".
Trzeba także podkreślić, że jeżeli usługa wykonywana jest dla podatnika spoza UE, nie ma obowiązku ujmowania jej w informacji podsumowującej VAT-UE (w informacji tej wykazuje się wyłącznie usługi wykonane przez polskiego podatnika na rzecz podatnika z innego niż Polska kraju UE i podlegające opodatkowaniu w kraju usługobiorcy).
Końcowo, warto wspomnieć, że fakturowanie przez Czytelnika usługi za otrzymaną premię pieniężną jako "usługi marketingowej" nie jest zbyt fortunne. Bardziej wskazane byłoby określenie nazwy usługi zgodnie z warunkami umowy łączącej strony programu lojalnościowego.
Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 7 z dnia 2016-03-01