Jak rozpocząć własną działalność gospodarczą?
Założenie firmy a potem jej prowadzenie może przysporzyć wielu trudności. Oto praktyczna instrukcja dla początkujących przedsiębiorców, którzy na starcie muszą odwiedzić kilka miejsc i to w odpowiedniej kolejności.
-
Osoby fizyczne zamierzające prowadzić działalność gospodarczą, muszą złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Aby tego dokonać, należy wypełnić formularz CEIDG-1. Wniosek CEIDG-1 jest jednocześnie:
- wnioskiem o wpis albo zmianę lub skreślenie wpisu w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON),
- zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym do naczelnika urzędu skarbowego (NIP),
- oświadczeniem o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
- zgłoszeniem albo zmianą zgłoszenia płatnika składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- oświadczeniem o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników.
1.1. Wybór formy opodatkowania
Dochody osiągane przez podatników z pozarolniczej działalności gospodarczej zasadniczo są opodatkowane według skali podatkowej, chyba że podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą złoży wniosek lub oświadczenie i wybierze inną formę opodatkowania, tj.: podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową.
Wyboru formy opodatkowania podatnik dokonuje przy rejestracji firmy, na formularzu CEIDG-1. Nie ma wówczas obowiązku odrębnego informowania organu podatkowego o wyborze formy opodatkowania.
Przedsiębiorca, który przy rejestracji działalności w CEIDG nie wybrał formy opodatkowania, może tego dokonać na zasadach przewidzianych w ustawach podatkowych, a więc poprzez złożenie oświadczenia (wniosku) naczelnikowi urzędu skarbowego (art. 9a ust. 2 updof, a także art. 9 ust. 1 oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - Dz. U. nr 144, poz. 930 ze zm.).
Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą oświadczenie o wyborze opodatkowania dochodów podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych powinien złożyć nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.
Podatnik rozważający wybór opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy nie mają do niego zastosowania okoliczności wymienione w art. 8 ust. 1 powołanej ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym wyłączające go z tej formy opodatkowania.
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki jawnej lub cywilnej osób fizycznych, oświadczenie o wyborze opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym składają wszyscy wspólnicy naczelnikom urzędów skarbowych właściwym według miejsca zamieszkania każdego ze wspólników.
Podatnik, który rozpocznie prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego i nie złoży w określonym terminie oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu, jest zobowiązany do założenia właściwych ksiąg i opłacania podatku na zasadach wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Warunki, jakie musi spełnić podatnik, aby skorzystać z opodatkowania kartą podatkową, określa art. 25 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. W myśl tego przepisu, opodatkowaniu w formie karty podatkowej podlegają podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, której rodzaje wyszczególnione zostały w art. 23 ustawy, jeżeli:
- złożyli wniosek o zastosowanie opodatkowania w tej formie,
- we wniosku zgłosili prowadzenie działalności wymienionej w jednej z 12 części tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy,
- przy prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne,
- nie prowadzą, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23 ustawy, innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
- małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie,
- nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych, na podstawie odrębnych przepisów, podatkiem akcyzowym,
- zgłoszona we wniosku pozarolnicza działalność gospodarcza nie jest prowadzona poza terytorium RP.
W przypadku wyboru karty podatkowej podatnik musi złożyć formularz PIT-16. Może go dołączyć do wniosku CEIDG albo złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.
W sytuacji gdy pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona jest w formie spółki cywilnej, wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej składa jeden ze wspólników.
Wniosek składa się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca położenia zorganizowanego zakładu, wskazanego w zgłoszeniu do ewidencji działalności gospodarczej, a w razie niedopełnienia obowiązku zgłoszenia działalności do ewidencji lub gdy działalność jest wykonywana bez posiadania zorganizowanego zakładu - naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika lub siedziby spółki, a jeżeli nie można ustalić siedziby spółki - naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania jednego ze wspólników. Jeżeli działalność jest prowadzona w kilku zorganizowanych zakładach na terenie objętym właściwością miejscową kilku naczelników urzędów skarbowych, właściwość ustala się według miejsca wskazanego przez podatnika jako siedzibę działalności.
Działalność gospodarczą za dotację z urzędu pracy
Wybrana forma opodatkowania wiąże przedsiębiorcę do końca danego roku podatkowego. Zmiana formy opodatkowania w trakcie roku jest jednak konieczna, jeżeli podatnik utraci prawo do wybranej formy opodatkowania.
1.2. Charakterystyka poszczególnych form opodatkowania
| Wyszczególnienie | Skala podatkowa | Podatek liniowy | Ryczałt ewidencjonowany | Karta podatkowa | ||||||||||||||||
| Podstawa opodatkowania | dochód będący różnicą między przychodami a kosztami ich uzyskania | dochód będący różnicą między przychodami a kosztami ich uzyskania | przychód | nie ustala się | ||||||||||||||||
| Stawka podatku |
18%, 32% - w zależności od wysokości dochodu osiągniętego od początku roku | 19% bez względu na wysokość osiągniętego dochodu | w zależności od rodzaju osiągniętego przychodu - 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 17%, 20% | stawki karty podatkowej na 2013 r. wynikają z obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 9 listopada 2012 r. w sprawie stawek karty podatkowej, kwoty, do której można wykonywać świadczenia przy prowadzeniu niektórych usług z wyjątkiem świadczeń dla ludności, oraz kwartalnych stawek ryczałtu od przychodów proboszczów i wikariuszy, obowiązujących w 2013 r. (Mon. Pol. poz. 904) | ||||||||||||||||
| Powstanie obowiązku opłacania zaliczek (podatku) |
od miesiąca, w którym uzyskane dochody przekroczą kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku (w 2013 r. kwota ta po uwzględnieniu zasad zaokrąglania wynikających z art. 63 Ordynacji podatkowej wynosi 3.091 zł) | od miesiąca, w którym osiągnięto dochód | w każdym miesiącu, w którym osiągnięto przychód | powstanie obowiązku opłacania karty podatkowej nie zależy od wysokości uzyskanych przychodów lub dochodów, podatek wynikający z decyzji naczelnika urzędu skarbowego płaci się za każdy miesiąc prowadzenia działalności | ||||||||||||||||
| Ulgi i odliczenia od dochodu (przychodu) i od podatku |
można dokonywać odliczeń od dochodu i od podatku w ramach przysługujących ulg podatkowych | brak prawa do stosowania odliczeń od dochodu i od podatku, wyjątkiem są składki na ubezpieczenia społeczne, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz straty z lat ubiegłych | można dokonywać odliczeń od przychodu i od podatku w ramach przysługujących ulg podatkowych (z wyjątkiem ulgi prorodzinnej) | brak prawa do stosowania odliczeń od dochodu (przychodu) i od podatku, wyjątkiem jest składka na ubezpieczenie zdrowotne | ||||||||||||||||
| Sposób płacenia zaliczek (podatku) |
|
|
|
- miesięczny | ||||||||||||||||
| Termin wpłacania zaliczek (podatku) |
do dnia 20 każdego miesiąca następującego po miesiącu (kwartale), za który wpłacana jest zaliczka; zaliczka za grudzień (czwarty kwartał) jest uiszczana do 20 stycznia następnego roku podatkowego; zaliczki za grudzień (czwarty kwartał) nie wpłaca się, jeżeli podatnik przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 45 updof | do dnia 20 każdego miesiąca następującego po miesiącu (kwartale), za który wpłacana jest zaliczka; zaliczka za grudzień (czwarty kwartał) jest uiszczana do 20 stycznia następnego roku podatkowego; zaliczki za grudzień (czwarty kwartał) nie wpłaca się, jeżeli podatnik przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 45 updof | do dnia 20 każdego miesiąca następującego po miesiącu (kwartale), za który wpłacany jest ryczałt, a za grudzień (czwarty kwartał) - w terminie złożenia zeznania | do 7 dnia następnego miesiąca, a za grudzień do 28 grudnia | ||||||||||||||||
| Prawo do preferencyjnego rozliczenia rocznego | możliwość łącznego opodatkowania z małżonkiem, opodatkowanie na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci | brak prawa do preferencyjnego rozliczenia rocznego | brak prawa do preferencyjnego rozliczenia rocznego | brak prawa do preferencyjnego rozliczenia rocznego | ||||||||||||||||
| Zeznanie roczne |
obowiązek złożenia zeznania rocznego w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym na druku PIT-36 | obowiązek złożenia zeznania rocznego w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym na druku PIT-36L | obowiązek złożenia zeznania rocznego w terminie do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym na druku PIT-28 | obowiązek złożenia do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym deklaracji PIT-16A |
1.3. Koszty poniesione przed rozpoczęciem działalności gospodarczej
Wydatki poniesione przed rozpoczęciem działalności gospodarczej na potrzeby tej działalności mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów pod warunkiem, że spełniają przesłanki określone w art. 22 ust. 1 updof. Muszą więc być poniesione w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła i nie mogą być wymienione w art. 23 updof, jako niestanowiące kosztów podatkowych.
Sposób rozliczenia wydatków poniesionych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej zależy od ich rodzaju.
Zakup towarów handlowych i materiałów
http://forum.interia.pl/wlasna-dzialalnosc-gospodarcza-tematy,dId,1188593
Wydatków poniesionych przed rozpoczęciem działalności na zakup towarów handlowych i materiałów nie ujmuje się bezpośrednio w kosztach podatkowych. Dotyczy to podatników, którzy jako formę opodatkowania wybrali skalę podatkową lub podatek liniowy.
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wydatki te uwzględniają w spisie z natury sporządzanym na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej. Wartość spisu podlega wpisaniu do księgi jako pierwsza pozycja. Wydatki objęte remanentem będą rozliczone na koniec roku podatkowego jako różnice inwentaryzacyjne zmniejszające lub zwiększające dochód do opodatkowania.
Także podatnik, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, powinien towary handlowe i materiały nabyte przed rozpoczęciem działalności gospodarczej wykazać w spisie z natury sporządzanym na dzień zaprowadzenia ewidencji przychodów. Wartość tego spisu powinien następnie wpisać do tej ewidencji. Wpisanej do ewidencji przychodów wartości spisu z natury nie sumuje się z wartością przychodów ujętych w tej ewidencji. Nie wpływa ona też na podstawę opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym.
Natomiast u podatnika opłacającego kartę podatkową, wydatki poniesione przed rozpoczęciem działalności gospodarczej na zakup towarów handlowych i materiałów nie są w żaden sposób ewidencjonowane.
Zakup środków trwałych
U podatników opodatkowanych według skali podatkowej lub podatkiem liniowym wydatki poniesione przed rozpoczęciem działalności na nabycie środków trwałych podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne. Aby to jednak było możliwe, podatnik powinien środki trwałe wpisać do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Konieczne jest więc ustalenie ich wartości początkowej.
Jeżeli składnik majątku został przez podatnika nabyty w drodze kupna, jego wartość początkową, w przypadku uznania go za środek trwały w prowadzonej działalności, należy ustalić, przyjmując cenę nabycia (art. 22g ust. 3 updof).
Gdyby jednak podatnik nie miał dokumentów (faktury, rachunku, umowy), na podstawie których można ustalić cenę nabycia środka trwałego, to może on sam ustalić wartość początkową z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji oraz stanu i stopnia ich zużycia (art. 22g ust. 8 updof). W przypadku środka trwałego wytworzonego przez podatnika konieczne jest już jednak powołanie biegłego, który w oparciu o ceny rynkowe ustali koszt wytworzenia środka trwałego (art. 22g ust. 9 updof).
Wartość początkowa środka trwałego wpływa na sposób uwzględnienia wydatków związanych z nabyciem lub wytworzeniem tego składnika majątku w kosztach uzyskania przychodów przez podatników prowadzących podatkową księgę. I tak, jeżeli wartość ta nie przekracza 3.500 zł, podatnik może:
- wydatki na zakup tego składnika majątku zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania go do używania i ująć je w podatkowej księdze w kolumnie 13 "pozostałe wydatki",
- zaliczyć ten składnik majątku do środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych według właściwej stawki amortyzacyjnej, a odpisy księgować w kolumnie 13 księgi miesięcznie, kwartalnie albo jednorazowo na koniec roku podatkowego,
- zaliczyć ten składnik majątku do środków trwałych i dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania do używania albo w miesiącu następnym i zaksięgować go w kolumnie 13 podatkowej księgi.
Podatnik, który rozpoczął prowadzenie działalności, może też w tym samym roku podatkowym dokonać jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22k ust. 7-13 updof. Dotyczy to środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT (z wyłączeniem samochodów osobowych). Łączna wartość tych odpisów nie może przekroczyć w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro.
Do udokumentowania przekazania prywatnego składnika majątku podatnika na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej wymagane jest sporządzenie oświadczenia potwierdzającego tę czynność.
Podatnik, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, mimo że nie zalicza odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów, obowiązany jest prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Natomiast podatnicy na karcie podatkowej w ogóle nie ewidencjonują składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej.
Wyposażenie
Do wyposażenia zalicza się te rzeczowe składniki majątku, związane z wykonywaną działalnością, które nie stanowią środków trwałych.
Wydatki na zakup wyposażenia przekazanego do używania na potrzeby wykonywanej działalności spełniają przesłanki pozwalające na uznanie ich za koszty uzyskania przychodów. Wydatki te podlegają bezpośredniemu zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania tego wyposażenia do używania (art. 22d ust. 1 updof).
Jeśli jednostkowa wartość takich składników majątkowych przekracza 1.500 zł, wykazuje się je w ewidencji wyposażenia. Dotyczy to podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, a także podatników na ryczałcie.
Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wydatków na zakup wyposażenia nie wykazują. Obowiązani są oni jednak prowadzić ewidencję wyposażenia, do której powinni wpisać wyposażenie nabyte przed rozpoczęciem działalności gospodarczej.
Podatnicy na karcie podatkowej nie prowadzą ewidencji wyposażenia.
Wydatki na reklamę, pieczątki, wizytówki
Wydatki poniesione przed rozpoczęciem działalności gospodarczej na reklamę, zakup pieczątek, czy wizytówek, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów tego rodzaju wydatki zaewidencjonują w kolumnie 13 tej księgi w dniu rozpoczęcia działalności gospodarczej, wpisując w kolumnie 2 "Data zdarzenia gospodarczego" datę poniesienia każdego wydatku.
Natomiast podatnicy opłacający ryczałt lub kartę podatkową wydatków na reklamę, zakup pieczątek, czy wizytówek nie rozliczają.
Opłaty za wynajem lokalu
Wydatki na opłaty za wynajem lokalu przeznaczonego na działalność gospodarczą poniesione przed dniem rozpoczęcia tej działalności, podatnik ma prawo uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów, o ile ich ponoszenie było racjonalnie uzasadnione, np. potrzebą przygotowania lokalu, czy też koniecznością rezerwacji atrakcyjnie położonego lokalu.
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów omawiane wydatki powinni ująć w kolumnie 13 księgi w dniu rozpoczęcia działalności.
Wydatków tych nie rozliczają natomiast podatnicy, którzy wybrali opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego lub kartę podatkową.
Także wydatki na remont wynajętego lokalu mogą być bezpośrednio zaliczone do kosztów podatkowych. Gdyby jednak doszło do inwestycji w obcym środku trwałym, wówczas poniesione z tego tytułu wydatki należałoby rozliczyć poprzez odpisy amortyzacyjne.
Przegląd Podatku Dochodowego Nr 4 z dnia 2013-02-20