Jak zabezpieczyć interesy firmy córki w Rosji?

Z kolei wskaźnik podmiotów z kapitałem zagranicznym zlikwidowanych w 2015 roku jest niższy aniżeli wskaźnik z 2014 r. Demografia zatem podmiotów z zagranicznym kapitałem nie odzwierciedla na razie ogólnych wyników makroekonomicznych w 2015 roku, które pokazują faktyczny stan gospodarki - PKB - (3,7 proc.), handel detaliczny (-9,3 proc.), FCI (-4,5 proc.), realne średnie wynagrodzenie (-9 proc.), import (-38,2 proc.), eksport (-32 proc.), inflacja i bezrobocie (+15 proc. i +10,7 proc.).

Teraz, biorąc pod uwagę przeciwdziałanie skutkom kryzysu, można w uproszczeniu podzielić rosyjskie podmioty z zagranicznym kapitałem na takie:

- wobec których w odpowiedzi na kryzys nie została jeszcze podjęta żadna decyzja składu właścicielskiego w zakresie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej;

- wobec których została podjęta decyzja w przedmiocie kontynuacji działalności przy ewentualnym zastosowaniu środków antykryzysowych (cięcie kosztów, redukcja obrotu, optymalizacja podatkowa etc.);

- wobec których postępowanie likwidacyjne jeszcze trwa;

- udziały/akcje w których zostały sprzedane innym podmiotom.

Wskaźniki statystyczne wskazują na pogarszający się stan gospodarki Rosji - mówi Alena Rzepka, szef Departamentu Wschodniego Kancelarii Chałas i Wspólnicy - Mimo że liczba spółek z kapitałem zagranicznym wzrosła w 2015 r, to, biorąc pod uwagę wyniki makroekonomiczne, spodziewać się można wzrostu wskaźnika likwidacji przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym w 2016 r. Spółki działające na terytorium Rosji powinny przygotować się do ewentualnego kryzysu i odpowiednich zmian w zakresie stanu prawno-majątkowego swoich jednostek w Rosji.

Jak postąpić jednak z punktu widzenia prawnego, jeśli nie mamy żadnego planu antykryzysowego i musimy podjąć decyzję o "zamknięciu" działalności. W Polsce odpowiednią metodą często jest zawieszenie działalności, nie koniecznie od razu likwidacja podmiotu. A w Rosji?

W prawie rosyjskim nie jest przewidziana instytucja zawieszenia działalności gospodarczej analogiczna do tej w Polsce. W praktyce przedsiębiorcy mogą zawiesić działalność, zaprzestając wykonywania jakiejkolwiek aktywności gospodarczej. Nie zwalnia to jednak ze składania sprawozdawczości do organów państwowych. Na przykład, deklaracje podatkowe, nawet jeśli będą zerowe, należy dostarczyć do urzędu. Czyli przy takim trybie "zawieszenia" nie uniknione są wydatki związane z prowadzeniem księgowości i posiadaniem adresu. Poza tym przy tej metodzie formalnie musimy mieć obsadzone przynajmniej stanowisko jednoosobowego zarządu. Przecież ktoś musi podpisywać te deklaracje i sprawozdania. Złożenie dokumentów niepodpisanych nie będzie traktowane jako wywiązanie się z obowiązku sprawozdawczego.

Za nie składanie sprawozdawczości do urzędu skarbowego spółce/osobie zarządzającej nią (w tym faktycznie zarządzającej - nie ma konieczności, aby pełniła funkcję w zarządzie) grozi odpowiedzialność administracyjnoprawna (rodzaj odpowiedzialności karnej za wykroczenia). Z drugiej strony, jeśli w okresie 12 miesięcy spółka nie prowadzi faktycznie działalności i nie składa sprawozdawczości może zostać wykreślona z rejestru handlowego z urzędu (z inicjatywy urzędu skarbowego). Przedsiębiorcy czasem wybierają taką drogę "likwidacji" spółki, pomimo iż wiąże się ze wspomnianą odpowiedzialnością. Głównie z uwagi na prostotę i nie rzadko mniejsze koszty w porównaniu, na przykład, z likwidacją dobrowolną.

Przy faktycznym zawieszeniu działalności przedsiębiorca rosyjski musi także pamiętać o odpowiednim uregulowaniu stosunków z pracownikami. Faktyczne zawieszenie nie jest bowiem przesłanką do rozwiązania stosunku pracy z pracownikami spółki. W praktyce pracodawcy rosyjscy stosują dwa rozwiązania w takich sytuacjach:

* redukcja stanowisk pracy, której nie należy mylić z redukcją liczby pracowników. Ta ostatnia nie jest odpowiednim rozwiązaniem w odniesieniu do zawieszenia działalności gospodarczej z uwagi na to, iż zakłada pozostanie na etacie odpowiedniego procentu pracowników na poszczególnych stanowiskach. Ta pierwsza polega na likwidacji samych stanowisk pracy, co z kolei może być przesłanką do zwolnienia pracownika z inicjatywy pracodawcy. W tej sytuacji pracownik ma jednak prawo do wyprawy i do kompensacji pieniężnej w ciągu dwóch następnych miesięcy od zwolnienia, chyba że pracownik w tym okresie zostanie zatrudniony przez innego pracodawcę.

* długoterminowe nieodpłatne urlopy. Rozwiązanie na pograniczu obejścia prawa. Powinny być stosowane z inicjatywy pracownika i na podstawie porozumienia stron w związku ze sprawami rodzinnymi pracownika lub innymi uzasadnionymi okolicznościami leżących po stronie pracownika, nie pracodawcy . Niemniej instytucja ta w praktyce jest wykorzystywana również w razie zawieszenia działalności: pracownik, który odczuwa pogorszenie się sytuacji materialnej pracodawcy, woli zawrzeć porozumienie w przedmiocie długoterminowego urlopu nieodpłatnego (które daje mu możliwość powrotu do pracy po zakończeniu kryzysu), aniżeli ostateczną utratę pracy w razie likwidacji pracodawcy.

W prawie rosyjskim przewidziane są trzy rodzaje likwidacji: dobrowolna, jako skutek upadłości likwidacyjnej i likwidacja z urzędu.

Przed podjęciem decyzji o likwidacji dobrowolnej należy zawsze zbadać, czy nie zaszły przesłanki do złożenia wniosku do sądu upadłościowego o ogłoszenie upadłości spółki. Niezgłoszenie niewypłacalności może skutkować pociągnięciem do odpowiedzialności za zobowiązania spółki nie tylko członków zarządu, lecz i wspólników. Podjęcie decyzji w przedmiocie złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości może nastąpić również i po rozpoczęciu procesu likwidacji dobrowolnej. Należy pamiętać jednak, że decyzję tę podejmuje już komisja likwidacyjna. Jeśli zatem w składzie tego organu nie będzie członków zarządu lub właścicieli a przesłanki zobowiązujące do zgłoszenia upadłości nastąpiły wcześniej, to złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez komisję likwidacyjną nie będzie przesłanką wyłączającą odpowiedzialność członków zarządu lub wspólników za zobowiązania spółki.

Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy