Kierowca w trasie czyli - ABC kontroli drogowej

Zawodowi kierowcy oprócz kontroli przeprowadzanej przez policjantów najbardziej obawiają się kontroli Inspekcji Transportu Drogowego. Jej inspektorzy dokładnie badają stan pojazdu, czas pracy kierowcy i liczbę przejechanych przez niego kilometrów. Przyczyną wielu wypadków drogowych często jest zmęczenie kierowców. Dlatego tak ważne jest kontrolowanie kierowców w zakresie przestrzegania przez nich i ich pracodawców obowiązujących przepisów.
Od 24 lipca br. obowiązuje rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. nr 132, poz. 841), które zastąpiło rozporządzenie obowiązujące od 2002 r.
Uprawnionymi do przeprowadzania kontroli drogowej są policjanci, inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego, funkcjonariusze Straży Granicznej oraz funkcjonariusze celni. W niektórych przypadkach w zakresie swojej właściwości strażnicy gminni (miejscy), strażnicy leśni, funkcjonariusze Straży Parku oraz osoby działające w imieniu zarządcy drogi.

Kierowca zatrzymany do kontroli

Otrzymując polecenie zatrzymania pojazdu przez któregoś z uprawnionych funkcjonariuszy, każdy kierowca, również wykonujący przewóz drogowy, powinien zatrzymać pojazd w miejscu, w którym nie zagraża to bezpieczeństwu ruchu. Ponadto musi trzymać ręce na kierownicy i nie wysiadać z pojazdu Kontrolujący może wydać polecenie opuszczenia pojazdu przez kierowcę, wyłączenia silnika i włączenia świateł awaryjnych. Kontrolujący, który nie jest umundurowany np. policjant, zawsze przed przystąpieniem do kontroli powinien okazać legitymację służbową. W przypadku umundurowanego kontrolera legitymacja może zostać okazana na wyraźne żądanie kierowcy.
Jeżeli w wyniku kontroli funkcjonariusz policji zatrzymuje prawo jazdy lub inny dokument uprawniający do kierowania lub używania pojazdu, to zawsze powinien wydać pokwitowanie. Jeżeli kontrolowany pojazd zagraża bezpieczeństwu ruchu lub narusza wymagania ochrony środowiska, to takie pokwitowanie stanowi jednocześnie skierowanie na badanie techniczne.

Nowość - sprawozdanie z kontroli drogowej

Nowością wynikającą z omawianego rozporządzenia są zasady dotyczące dokumentacji sporządzanej po przeprowadzonej kontroli drogowej stanu technicznego pojazdu lub zespołu pojazdów, którym wykonywany jest transport drogowy.
Przede wszystkim kontrola takich pojazdów obejmuje dokumentację dotyczącą stanu technicznego np. układu hamulcowego, układu wydechowego, świateł, opon, tachografu oraz ograniczników prędkości.
Z przeprowadzonej kontroli pojazdów wykonujących transport drogowy kontrolujący sporządza sprawozdanie zawierające tzw. wykaz kontrolny. Co istotne, przed każdorazowym przystąpieniem do kontroli kontrolujący oprócz dokumentacji dopuszczającej pojazd do ruchu drogowego będzie sprawdzał ostatnie sprawozdanie z kontroli drogowej (oczywiście jeżeli kierujący będzie je posiadał). Jeżeli z ostatniego sprawozdania będzie wynikało, że kontrola jednego lub kilku elementów pojazdu była przeprowadzana w okresie poprzednich 3 miesięcy, to element ten nie będzie podlegał ponownej kontroli. Oczywiście, takie elementy mogą podlegać sprawdzeniu, jeżeli pewne nieprawidłowości w ich działaniu są dla kontrolującego oczywiste i takiego sprawdzenia wymagają. Oryginał sprawozdania otrzymuje kontrolowany kierowca, natomiast jego kopia pozostaje w archiwum organu, który przeprowadzał kontrolę.

Co podlega kontroli?

W ramach przeprowadzanej kontroli pojazdów wykonujących transport drogowy sprawdzeniu podlegają zapisy urządzenia rejestrującego samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy i czas postoju, obowiązkowe przerwy i czas odpoczynku. Kontroli może dokonać policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego, funkcjonariusz Straży Granicznej lub umundurowany funkcjonariusz celny.
Sprawdzenie powyższych zapisów kontrolujący potwierdza odciskiem pieczęci na odwrocie kontrolowanej, bieżącej wykresówki, z odnotowaniem na niej godziny rozpoczęcia i zakończenia kontroli, a także daty i miejsca, w którym została przeprowadzona kontrola. Zapisy zawarte w pamięciach tachografu cyfrowego i karty kierowcy sprawdza się poprzez włożenie karty kontrolnej do tachografu, a następnie przeglądanie zapisów. Dane te można wydrukować lub pobrać przy użyciu nośnika informatycznego. Potwierdzeniem takiego sprawdzenia dla kontrolowanego jest automatyczny zapis w pamięci tachografu i karcie kierowcy, a dla kontrolującego automatyczny zapis na karcie kontrolnej. Jeżeli kierowca nie posiada swojej karty kierowcy lub jest ona niezdatna do użytku np. z powodu uszkodzenia, to kontrolujący sprawdza zapisy zawarte w pamięci tachografu na podstawie wydruku. W takim też przypadku kierowca na egzemplarzu wydruku, który pozostaje u kontrolującego musi nanieść swoje dane, numer swojej karty lub prawa jazdy oraz złożyć podpis.

Kierowcę może zatrzymać strażnik leśny

Pewnych czynności kontrolnych względem kierowców mogą również dokonywać umundurowani strażnicy gminni (miejscy), strażnicy leśni, oraz funkcjonariusze Straży Parku. Mają oni prawo zatrzymywać kierowców, pieszo lub jeżeli dysponują oznakowanym pojazdem służbowym. Oczywiście prawo do kontrolowania kierowców przysługuje im jedynie na terenach podlegających ich właściwości np. na terenach lasów czy parków narodowych. Warto również wiedzieć, że pewne przywileje w zakresie kontrolowania kierowców przysługują osobom działającym w imieniu zarządcy drogi. Mają one prawo np. sprawdzać czy dany pojazd nie zanieczyszcza drogi.

autor: Marta Stefanowicz - Wasilewska
Gazeta Podatkowa Nr 485 z dnia 2008-09-01