Konsument wpisze firmę do BIG

W Sejmie znajduje się rządowy projekt nowej ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej. Na wprowadzeniu nowych przepisów zyskają również konsumenci, którzy będą mieli prawo zgłosić do biura dane swojego dłużnika, nie wykluczając pracodawcy czy osoby niepłacącej alimentów.

Zadaniem biura informacji gospodarczej (BIG) jest pośrednictwo w udostępnianiu danych gospodarczych polegające na przyjmowaniu odpowiednich informacji od przedsiębiorców, ich przechowywaniu i ujawnianiu. Biura gromadzą oraz udostępniają informacje o niesolidnych dłużnikach, i to zarówno o prowadzących działalność gospodarczą, jak i o konsumentach.

W aktualnym stanie prawnym tylko przedsiębiorca może przekazywać do BIG dane dłużników w celu ich ujawnienia, jeżeli zawarł z biurem umowę o udostępnianie tych informacji. Konsumenci takiej możliwości są pozbawieni.

Zobowiązania firm

Zasady przekazywania informacji gospodarczej do omawianych instytucji działających w formie spółek akcyjnych o kapitale zakładowym nie mniejszym niż 4 mln zł są różne, w zależności od tego, czy chodzi o zobowiązanie innego przedsiębiorcy, czy dług konsumenta. Gdy chodzi o zobowiązania innych przedsiębiorców, mogą być one przedmiotem przekazania do biura informacji gospodarczej, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki:

• zobowiązanie albo zobowiązania powstały wobec przedsiębiorcy przekazującego informację gospodarczą z tytułu umowy związanej z wykonywaniem działalności gospodarczej przez obydwu przedsiębiorców,
   
• łączna kwota zobowiązań wobec przedsiębiorcy wynosi co najmniej 500 zł,
   
• świadczenie albo świadczenia są wymagalne od co najmniej 60 dni,
   
• upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez przedsiębiorcę przekazującego dane, będącego wierzycielem, listem poleconym wezwania do zapłaty zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura.

Zobowiązania konsumentów

Przesłanki przekazania danych do BIG są nieco inne, gdy chodzi o zobowiązania konsumentów. Tylko określone kategorie podmiotów gospodarczych mają prawo przekazywać tego rodzaju dane do biur informacji gospodarczej. Wśród nich nie przewidziano firm windykacyjnych, które w wysyłanych konsumentom wezwaniach często posługują się wywiadowniami gospodarczymi jako "straszakiem". Poza tym dług konsumenta, aby nadawał się do ujawnienia, musi wynikać z umowy o kredyt konsumencki lub umowy o przewóz osoby w regularnej komunikacji publicznej.

Przedsiębiorca może przekazać do biura informację gospodarczą o zobowiązaniu/zobowiązaniach konsumenta tylko wówczas, gdy spełnione są wszystkie cztery warunki:

• dług wobec danego przedsiębiorcy musi wynikać z umowy o kredyt konsumencki (np. umowy pożyczki, sprzedaży na raty) lub umowy o przewóz osoby w regularnej komunikacji publicznej,
   
• łączna kwota zobowiązań konsumenta wobec przedsiębiorcy musi wynosić co najmniej 200 zł,
   
• świadczenie albo świadczenia muszą być wymagalne od co najmniej 60 dni,
   
• upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez przedsiębiorcę listem poleconym wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Projektowane zmiany

Najważniejszą zmianą ma być otwarcie katalogu podmiotów, które są uprawnione do dostarczania informacji gospodarczych. Z ustawy ma zniknąć lista przedsiębiorców na rzecz ogólnego określenia "wierzyciel", obejmującego m.in. osoby fizyczne, których wierzytelność została stwierdzona tytułem wykonawczym, a także wszelkie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, którym w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub stosunkiem prawnym przysługuje wierzytelność. To otworzy furtkę wierzycielom wtórnym, w tym zwłaszcza funduszom sekurytyzacyjnym, instytucjom factoringowym czy firmom windykacyjnym, które nabywają wierzytelności.

Powyższa zmiana umożliwi każdej osobie (również konsumentom) udostępnianie biurom informacji gospodarczej danych o niespłaconych przez inne osoby, w tym przedsiębiorców, zobowiązaniach stwierdzonych tytułem wykonawczym (np. wyrokiem sądu zaopatrzonym w klauzulę wykonalności). Może się to przyczynić do zwiększenia skuteczności odzyskiwania przysługujących takim osobom należności pieniężnych. Rozwiązanie takie gwarantuje konsumentom równowagę praw i obowiązków ustawowych, gdyż obecnie ich dane mogą być przedmiotem informacji gospodarczej, ale sami nie posiadają oni żadnych możliwości kształtowania zasobów danych ich własnych dłużników, zwłaszcza w relacjach z silniejszymi ekonomicznie przedsiębiorcami, np. operatorami telekomunikacyjnymi, bankami, deweloperami, zakładami ubezpieczeń, dostawcami mediów, biurami podróży czy pracodawcami.

Tytuł wykonawczy to jeszcze nie wszystko, by osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej mogła zgłosić przedsiębiorcę do BIG. Przekazanie danych będzie musiało być poprzedzone pismem zawierającym ostrzeżenie o takim zamiarze oraz upływem 14 dni od jego wysłania listem poleconym albo od doręczenia dłużnikowi do rąk własnych. Ponadto wierzyciel będzie także musiał przekazać do biura informacje na temat organu orzekającego (np. sądu), daty wydania i sygnatury tytułu wykonawczego stwierdzającego zobowiązanie.

Rozszerzony zostanie również zamknięty katalog tytułów prawnych upoważniających do przekazania informacji gospodarczej dotyczącej zobowiązań konsumentów. Ma on obejmować umowy o:

• kredyt konsumencki,
   
• świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych,
   
• przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,
   
• dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego,
   
• dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,
   
• wywóz nieczystości,
   
• dostarczanie energii cieplnej.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 14.02.2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych (Dz. U. nr 50, poz. 424 ze zm.).

autor: Tomasz Konieczny
Gazeta Podatkowa Nr 614 z dnia 2009-11-26

GOFIN podpowiada