Koszt uzyskania przychodu może być poniesiony w kryptowalucie
Prawo podatkowe i towarzyszące mu ustawy bardzo często nie nadążają za otaczającą rzeczywistością, która zmienia się jak w kalejdoskopie. Dobrym tego przykładem jest brak dostosowania przepisów dotyczących dokumentowania kosztów uzyskania przychodu do fenomenu kryptowalut. Dla podatników oznacza to problemy z rozliczeniami, a fiskusowi umożliwia elastyczną interpretację przepisów.
Zgodnie z przepisami podatkowymi kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Przepisy szczegółowo wskazują, które wydatki nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Istnieje również ogólna zasada, zgodnie z którą podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność między przedsiębiorcami przekraczająca kwotę 15 000 zł lub jej równowartość została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
W takiej sytuacji podatnicy mają obowiązek zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o tę część, a w przypadku, gdy nie ma możliwości ich zmniejszenia - zwiększyć przychody.
Pewna spółka kapitałowa powzięła wątpliwości, czy dokonywanie kryptowalutami zapłaty za tzw. "koparkę", czyli sprzęt komputerowy do ich wydobywania (ang. mining) definitywnie wyklucza w świetle przepisów podatkowych możliwość zaliczenia takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodu. W związku z tym spółka wystąpiła do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego.
Podatnik zwrócił uwagę, że przepisy podatkowe, nawiązując do zapisów ustawy Prawo przedsiębiorców (a wcześniej do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), odwołują się ściśle do pojęcia płatności, czyli regulowania zobowiązań poprzez dokonanie zapłaty. Nie uwzględniają przy tym innych sposobów stosowanych w rozliczeniach między przedsiębiorcami, takich jak choćby kompensata czy wymiana barterowa.
Zdaniem podatnika rozliczenie dokonane przez niego z wykorzystaniem kryptowaluty należy uznać właśnie za kompensatę, a nie płatność, która po przekroczeniu określonej kwoty obowiązkowo musi być dokonana za pośrednictwem rachunku płatniczego. Tym samym przepis podatkowy, który wyklucza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatku poniesionego bez wykorzystania rachunku bankowego, nie dotyczy sytuacji, w której rozliczenie dokonane zostanie poprzez zapłatę kryptowalutami.
W interpretacji indywidualnej z dnia 11 maja 2018 r. nr 0114-KDIP2-2.4010.67.2018.1.JG Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko podatnika za prawidłowe. Podkreślił przy tym, że instytucja kryptowaluty nie została uregulowana w przepisach i nie jest traktowana jako środek płatniczy. Z tego względu należy uznać ją za prawo majątkowe w rozumieniu ustaw podatkowych. Fiskus podzielił pogląd podniesiony przez wnioskodawcę, iż zamianę jednej rzeczy na drugą, czyli w przedstawionym stanie faktycznym nabycie "koparki" w zamian za kryptowalutę należy uznać za kompensatę.
Z tytułu zbycia kryptowaluty podatnik zobowiązany jest do rozpoznania przychodu, ale jednocześnie nabywa prawo do kosztu związanego z nabyciem sprzętu. Przepis wykluczający możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu płatności dokonanych bez wykorzystania rachunku płatniczego nie będzie miał w niniejszej sprawie zastosowania, ponieważ zobowiązanie to nie będzie regulowane poprzez zapłatę.
Fiskus podkreślił jednak przy tym, że dokonując oceny, czy dany wydatek może być uznany za koszt, należy brać pod uwagę kryteria ogólne, takie jak jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz należyte udokumentowanie.
Przedstawiona interpretacja wyraźnie pokazuje, że choć nasze prawo nie jest dostosowane do zjawiska, jakim są kryptowaluty, to organy podatkowe dokonując wykładni przepisów, starają się wychodzić naprzeciw nowej rzeczywistości. Nie zmienia to jednak faktu, że w dalszym ciągu brakuje jasnych zasad rozliczania i opodatkowania transakcji z wykorzystaniem kryptowalut, a zmieniające się w tym zakresie stanowisko resortu finansów naraża inwestorów na ciągłą niepewność. Zważywszy na to, iż każda sprawa podatkowa jest inna i często drobne szczegóły mogą odwrócić sytuację podatnika o 180 stopni, warto złożyć wniosek o wydanie urzędowej interpretacji, która zabezpieczy nasze interesy i rozwieje wszelkie wątpliwości.
Rozliczenia rachunkowe transakcji z wykorzystaniem kryptowalut dobrze z kolei powierzyć kompetentnemu doradcy, gdyż przy tak czasochłonnym i złożonym procesie nietrudno o pomyłkę w rozliczeniach. W sytuacji, gdy wpłynie ona na wysokość zadeklarowanego podatku, z pewnością nie umknie to uwadze fiskusa.
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców
