Koszty skierowania sprawy o zapłatę do sądu

Samemu czy z prawnikiem?

Nie ma obowiązku, aby strona w sprawie o zapłatę była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, czyli adwokata lub radcę prawnego. Nawet jednak w prostych sprawach błędy popełniane przez osoby samodzielnie składające pozwy, niemające wystarczającej wiedzy i doświadczenia mogą prowadzić do przegrania sprawy.

Wysokość wynagrodzenia prawnika wynika z indywidualnych uzgodnień. Nie ma obowiązującego "cennika" usług prawnych. Strona, która przegrywa sprawę, powinna zwrócić wygrywającemu poniesione przez niego koszty procesu. Zalicza się do nich także koszty zastępstwa procesowego, czyli wynagrodzenie występującego w sprawie adwokata lub radcy prawnego. Sąd nakazując przegrywającemu zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie kieruje się jednak kwotami wynikającymi z umowy z prawnikiem, lecz tzw. stawkami minimalnymi określonymi przez Ministra Sprawiedliwości. Zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Podstawę zasądzenia opłaty stanowią stawki minimalne. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy. W praktyce najczęściej zasądzane są opłaty w wysokości stawki minimalnej.

Opłata od pozwu

Składając pozew trzeba uiścić opłatę sądową od pozwu. Można wprawdzie starać się o zwolnienie z obowiązku jej uiszczania, ale w praktyce uzyskanie takiego zwolnienia jest trudne, szczególnie dla przedsiębiorców.

Opłata sądowa od pozwu o zapłatę wynosi co do zasady 5% wartości roszczenia, nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000 zł. Końcówkę opłaty zaokrągla się w górę do pełnego złotego.

Inaczej opłatę sądową oblicza się w tzw. sprawach uproszczonych. Należą do nich sprawy:

1) o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10.000 zł,

2) o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza 10.000 zł,

3) o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Postępowanie nakazowe i upominawcze

W większości spraw o zapłatę sądy wydają nakazy zapłaty. Jeśli osoba składająca pozew dysponuje ściśle określonymi dokumentami potwierdzającymi istnienie długu, wskazanymi w art. 485 K.p.c. (np. zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem, wekslem, pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu), to może złożyć w pozwie wniosek o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Opłata sądowa od takiego pozwu wynosi 1/4 normalnej opłaty.

Jeśli nie ma podstaw do wydania nakazu w postępowaniu nakazowym, nie można wykluczyć, że sąd wyda nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Inaczej niż przy postępowaniu nakazowym, opłata sądowa nie ulega wówczas obniżeniu. Jeśli jednak pozwany po otrzymaniu nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie zaskarży go w ciągu dwóch tygodni i tym samym nakaz się uprawomocni, to sąd z urzędu zwróci osobie składającej pozew 3/4 opłaty od pozwu. Pozostałą 1/4 powinien oddać pozwany o zapłatę dłużnik.

Najtaniej w e-sądzie

Od 2010 r. można składać pozwy przez Internet, do tzw. e-sądu działającego pod adresem www.e-sad.gov.pl. Rozpatruje on wszystkie pozwy elektroniczne wnoszone z terenu całego kraju, bez względu na wartość przedmiotu sporu. Formalnie jest on wydziałem Sądu Rejonowego w Lublinie. W e-sądzie można uzyskać nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Odbywa się to bez wyznaczania rozprawy. Jeśli pozwany nie odwoła się od takiego nakazu w ciągu dwóch tygodni od jego otrzymania, to nakaz się uprawomocni. Jeżeli pozwany nakaz zaskarży, to sprawa jest przekazywana do tradycyjnego sądu. W zdecydowanej większości spraw pozwani nie zaskarżają jednak nakazów zapłaty.

Opłata sądowa od pozwu składanego w e-sądzie wynosi 1,25% wartości przedmiotu sporu, przy czym nie może być mniejsza niż 30 zł. Jest więc ona równie niska jak w przypadku spraw rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym. W pozwie do e-sądu wystarczy wskazać dowody uzasadniające roszczenie (np. faktury, umowy), ale nie trzeba ich drukować czy skanować i dołączać do pozwu. Przed e-sądem nie składa się dokumentu pełnomocnictwa, nie ma więc również opłaty skarbowej od niego (17 zł).

Inne koszty

Jeśli w wyniku złożenia pozwu dojdzie do rozprawy, mogą pojawić się dodatkowe koszty związane z koniecznością przeprowadzenia dowodów. Chodzi tu przede wszystkim o opinie biegłych, koszty dojazdu do sądu świadków i utracony przez nich zarobek. Sąd może żądać od strony, która złożyła wniosek o przeprowadzenie takich dowodów, zaliczki na pokrycie tych kosztów.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.)

autor: Andrzej Janowski
Gazeta Podatkowa nr 80 (808) z dnia 2011-10-06

GOFIN podpowiada