Koszty w postępowaniu zabezpieczającym

Wszczęcie postępowania zabezpieczającego rodzi za sobą konieczność poniesienia przez uprawnionego, kosztów wynagrodzenia komornika, których wysokość wynosi 2% wartości zabezpieczenia. Po zakończeniu postępowania zabezpieczającego komornik obowiązany jest do wydania postanowienia o ustaleniu kosztów postępowania zabezpieczającego, jednakże postanowienie to nie stanowi tytułu wykonawczego uprawniającego do dochodzenia tej kwoty bezpośrednio od obowiązanego, gdyż w tym przypadku [odmiennie niż ma to miejsce w postępowaniu egzekucyjnym] zachodzi konieczność zasądzenia tych kosztów przez sąd, który wydał zabezpieczenie. Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 745 Kodeksu cywilnego (dalej jako k.p.c.) o kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, a o kosztach postępowania zabezpieczającego później powstałych rozstrzyga na wniosek strony sąd, który udzielił zabezpieczenia. Tytułem uzupełnienia należy wskazać, iż wniosek o rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zabezpieczającego nie jest rozpatrywany w odrębnym postępowaniu, lecz w ramach postępowania w którym wydano tytuł zabezpieczający, zatem wniosek ten powinien obligatoryjnie zawierać sygnaturę akt tegoż postępowania.

Sytuacja w której koszty postępowania są generowane w terminie późniejszym występuje w przypadku wszczęcia postępowania zabezpieczającego w oparciu o nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym od którego nie wniesiono zarzutów. Nakaz zapłaty już w chwili wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. W przypadku uprawomocnienia, stanowi on orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, które nie może zostać w późniejszym czasie uzupełnione o rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zabezpieczającego. Samo wydanie nakazu zapłaty nie przesądza o tym, czy koszty zabezpieczenia powstaną i w jakiej będą wysokości, bowiem decyzja o ewentualnym wszczęciu postępowania zabezpieczającego należy do powoda.

Jak wynika z przytoczonej regulacji zasądzenie kosztów postępowania, które powstały po zakończeniu postępowania w sprawie jest uzależnione od złożenia stosownego wniosku. Jednakże przepisy nie regulują sposobu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zabezpieczającego w sytuacji, gdy nakaz zapłaty jest orzeczeniem kończącym postępowanie, a postępowanie zabezpieczające zostało przeprowadzone. Brak takiej regulacji stanowi lukę w przepisach k.p.c., środkiem by ją wypełnić jest możliwość posłużenia się analogią wynikającą z art. 745 §1 i 2 k.p.c. Wysokość powstałych kosztów ustala w postanowieniu komornik z chwilą zakończenia postępowania zabezpieczającego prowadzonego na wniosek uprawnionego, które stanowi podstawę do dochodzenia kosztów postępowania zabezpieczającego przed sądem.

Kolejny problem rodzi kwestia terminu w którym uprawniony [powód] powinien wystąpić z wnioskiem o rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zabezpieczającego. Artykuł 745 § 2 k.p.c. daje uprawnionemu możliwość domagania się zasądzenia kosztów zabezpieczenia, nawet gdy nie doszło do wszczęcia postępowania w sprawie. W tym przypadku termin do złożenia wniosku o przyznanie kosztów wynosi dwa tygodnie i rozpoczyna swój bieg od upływu terminu wyznaczonego uprawnionemu do wszczęcia postępowania w sprawie. Wedle powyższego w drodze analogii przyjmuje się, że powód w celu uzyskania rozstrzygnięcia o kosztach zabezpieczenia, powinien złożyć wniosek do sądu o przyznanie kosztów, w terminie dwóch tygodni liczonych od dnia uprawomocnienia się postanowienia komornika w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania zabezpieczającego. Powyższe postanowienie staje się prawomocne w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia stronom postępowania, chyba że w tym czasie zostanie skutecznie zaskarżone.

Wniosek w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania zabezpieczającego powinien czynić zadość wymogom stawianym pismom procesowym. Ponadto do wniosku należy dołączyć postanowienie komornika w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania procesowego.

Na postanowienie sądu pierwszej instancji rozstrzygające o kosztach postępowania zabezpieczającego przysługuje zażalenie.

Klaudia Szkodzińska, aplikant radcowski

Łukasz Bernatowicz, radca prawny

Kancelaria BKM