Nie można stosować kursu historycznego

W poprzednim numerze Biuletynu Informacyjnego pisaliśmy o negatywnych skutkach podatkowych stosowania kursów średnich do rozchodu walut z własnego rachunku. Informowaliśmy też, że zwróciliśmy się do Ministerstwa Finansów o zajęcie stanowiska, czy powinien być stosowany kurs średni, czy jednak można uznać za kurs faktycznie zastosowany ten, po jakim uprzednio waluta wpłynęła lub została nabyta.

W odpowiedzi z 16 kwietnia br. Ministerstwo Finansów jednoznacznie stwierdziło, że należy stosować kurs średni. Oto treść tej odpowiedzi:

"Zgodnie z art. 15a ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Analogicznie, na podstawie art. 15a ust. 3 pkt 3 ustawy, ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Analiza przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że dla ustalenia różnic kursowych należy uwzględniać kursy walut z dwóch dni: dnia wpływu i dnia wypływu. Przepisy zatem nie pozwalają, w przypadku wypływu (rozchodu) waluty z rachunku walutowego, na stosowanie kursu waluty z dnia jej wpływu. Taka bowiem konstrukcja podważałaby sens obliczania różnic kursowych od środków własnych na rachunku, gdyż różnice te, ze względu na stosowanie jednego kursu waluty, zawsze byłyby neutralne podatkowo (podkreśl. red.).

Także Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 kwietnia 2011 r., sygn. akt II FSK 2058/09, zwrócił uwagę na to, że "warunkiem koniecznym wystąpienia różnic kursowych jest (...) występowanie co najmniej dwóch różnych kursów walut przy rozliczaniu jednej transakcji."

W związku z tym, za kurs faktycznie zastosowany w dniu wypływu (rozchodu) waluty nie można uznać kursu, po jakim ta waluta wpłynęła na rachunek walutowy lub po jakim została nabyta. (...)"

W świetle stanowiska Ministerstwa Finansów, do wyceny rozchodu waluty obcej z rachunku walutowego nie można stosować kursu historycznego.

Podkreślmy, że w przypadku zapłaty zobowiązania w walucie obcej, niezależnie od tego, jaki kurs zostanie przyjęty do wyceny rozchodu z rachunku walutowego, różnice kursowe powstałe na środkach pieniężnych oraz na rozrachunkach i tak w ostatecznym rozrachunku sprowadzą ten kurs do kursu z dnia wpływu waluty obcej, czyli do kursu historycznego.

Inaczej będzie natomiast, gdy z rachunku walutowego będą regulowane zobowiązania niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (np. wypłata dywidendy, kary umowne wyłączone z kosztów podatkowych). Wówczas powstałe na środkach pieniężnych różnice kursowe (fikcyjne) będą uwzględniane w przychodach/kosztach podatkowych. Więcej pisaliśmy o tym w Biuletynie Informacyjnym nr 12 z 20 kwietnia br., w artykule pt. "Czy rozchód walut z własnego rachunku walutowego wyceniać po kursie, po jakim przeliczono je w momencie wpływu, czy po kursie średnim?".

Dodajmy jeszcze, że w sytuacji, gdy jednostka przemieszcza tę samą walutę obcą pomiędzy swoimi rachunkami walutowymi (np. w różnych bankach), nie dochodzi do rozchodu waluty obcej, a jedynie do jej przesunięcia wewnątrz jednostki. Do przesunięcia waluty należy zatem stosować kurs waluty przyjęty do wyceny jej wpływu, czyli kurs historyczny. Na skutek tego przemieszczenia wartość waluty obcej nie ulega zmianie.

Do kwestii kursu waluty obcej stosowanego do wyceny jej rozchodu z rachunku walutowego będziemy wracać na łamach Biuletynu Informacyjnego.

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 13 z dnia 2012-05-01

GOFIN podpowiada